NAUKA O PAŃSTWIE – WYKŁADY.

Wykład z dnia 20.03.2011 r.

Demokracja bezpośrednia – system polityczny w którym decyzje podejmuje się przez

zgromadzenie ludowe w którym mogą wziąć udział do

głosowania. Może to być referendum, plebiscyt.

Demokracja pośrednia – rodzaj demokracji gdzie decyzje podejmują przedstawiciele

społeczeństwa wybrani w wyborach. Jest to system polityczny

posiadający konstytucyjne gwarancje możliwości regularnej zmiany

osób u władzy oraz mechanizm społeczny zapewniający możliwie

największej części ludności wpływ na podstawowe decyzje za pomocą

wyborów przedstawicieli na stanowiska polityczne.

Elementy demokracji (w państwie jako systemu politycznego):

• Poparcie społeczeństwa dla rządu i władzy

• Rywalizacja polityczna

• Wymiana władzy

Osoby sprawujące władzę i osoby sprawujące ideologię

• Reprezentacja ludu

Głosujący wybierają przedstawicieli którzy mają pełnić funkcję ustawodawców i reprezentować ogólny interes elektoratu

• Rządy większości

Współczesna forma demokracji mówi, że powinno się odbywać rządy większości przy zachowaniu praw mniejszości

• Równość polityczna

Oznacza, że w ustroju demokratycznym każdy może na równych prawach uczestniczyć w rządzeniu i ubiegać się o urząd publiczny

• Prawo do odrębnego zdania i nie posłuszeństwa

Oznacza to, że społeczeństwo ma prawo do sprzeciwiania się nakazów rządu w przypadku gdy przestaje służyć gwoli społeczeństwa.

• Wolność słowa i wolność mediów

Stopień rozwoju demokracji w danym kraju ustala się badając jaką swobodą cieszy się w nim wolność słowa i mediów

WYBORY.

System wyborczy obejmuje zasady określające sposób funkcjonowania organów ustawodawczych i wykonawczych. Ich pozycje w aparacie państwowym i zasady określające wewnętrzną organizację i tryb działania organów wyborczych.

Wyróżniamy:

• Czynne prawo wyborcze

Normy prawne, które regulują uprawnienia obywateli do udziału w głosowaniu

• Bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności)

Są to normy prawne, które regulują prawo do kandydowania i bycia wybranym do organu przedstawicielskiego.

Źródła prawa wyborczego w Polsce:

• Reguluje konstytucję

• Ordynacja wyborcza do sejmu i senatu

• Rozporządzenia wydawane na podstawie ordynacji wyborczej, uchwały państwowej, komisji wyborczej

• Ustawa o wyborze prezydenta RP

Zasady demokratycznych wyborów:

1. Powszechność.

Zakłada, że wszyscy dorośli obywatele zdolni do podejmowania decyzji w sprawach publicznych mają prawo do udziału w wyborach

1. Równość.

Wyróżniamy:

1. Równość formalna

Oznacza, że każdy wyborca uczestniczy w wyborach na takich samych zasadach i dysponuje tą samą liczbą głosów (1 człowiek – 1 głos)

1. Równość materialna

Oznacza, że siła głosu w każdym okręgu powinna być jednakowa czyli aby uzyskać mandat, kandydat musi otrzymać te samą liczbę głosów

Równość może być naruszona wtedy gdy granice okręgów wyborczych nie są zmieniane przez dłuższy czas (gdy jest stosowana geometria wyborcza). Ustalana jest różna liczba przedstawicieli pod względem okręgów.

1. Tajność.

Bezwzględne przestrzeganie zasady anonimowości głosu nie pozwalającej ustalić kto jak głosował.

1. Bezpośredniość.

Oznacza wybory jednostopniowe, wybór przedstawicieli odbywa się poprzez gremium pośredniczącego.

1. Proporcjonalność.

Oznacza sposób przeliczania głosów na mandaty. Oznacza, że podział mandatów jest dokonywany odpowiednio do liczby głosów zebranych przez każdą partię.

Zasada proporcjonalności.

Może być stosowana tylko wtedy gdy tworzy się okręgi wielomandatowe, gdy istnieją różne partie polityczne sprzeciwiające się. Proporcjonalnością jest system zwykłej i bezwzględnej większości.