Ekonomika w TiR 8
16.04.2008

KOMPLEMENTARNOŚĆ polega na wzajemnym uzupełnianiu różnych wartości użytkowych i występuje wówczas, gdy wzrost cen dobra, lub usługi „y” wywołuje spadek popytu na dobro „x”. Wyróżnia się:
a) komplementarność techniczną współzależność dóbr i usług, które łącznie zaspokajają potrzeby turystyczne, np. usługa pilota, przejazd autokarem
b) komplementarność psychiczna współzależność dóbr i usług, które albo razem się wzmacniają albo osłabiają, np. kolacja w restauracji przy muzyce (jeśli muzyka jest do dupy to z kolacją też kicha).

Inny podział komplementarności:
1. Komplementarność zewnętrzna, np. turystyczna i jej powiązanie z transportem, rolnictwem, ubezpieczeniami
2. Komplementarność pośrednia między branżami turystycznymi (na jedną usługę pracuje np. firma przewozowa, hotelarz, itp.)
3. Komplementarność wewnętrzna (nocleg + śniadanie)

SUBSTYTUCJA polega na wzajemnej zastępowalności, zamianie dóbr i usług w takiej sytuacji, kiedy następuje wzrost ceny danego dobra. Wyróżniamy trzy rodzaje związków substytucyjności:
1. Substytucja różnych dóbr i usług w zaspokajaniu jednej potrzeby, tzw. substytucja klasyczna, np. możemy przemieszczać się różnymi środkami transportu
2. Substytucja różnych potrzeb zaspokajanych przez jedno dobro lub usługę, np. wyjście do kina zaspokaja potrzebę poznawczą, towarzyską, kulturową
3. Substytucja powszechna dóbr i usług w warunkach pewnych niedoborów

Inny podział substytucji:
a) substytucja zewnętrzna, np. turystyka celowa bo istnieje konieczność regulowania innych rzeczowych zamierzeń człowieka
b) substytucja pośrednia – indywidualna organizacja wakacji
c) substytucja zewnętrzna, np. zróżnicowane produkty, dzięki czemu każdy jest zadowolony

Potrzeby składające się na popyt turystyczny:
- potrzeba snu i schronienia
- potrzeba wyżywienia
- potrzeba przemieszczania się
- potrzeba kulturowa
- potrzeba poznawcza
- potrzeba zdrowotna
- potrzeba wypoczynku, relaksu i rekreacji
- potrzeba towarzystwa
- potrzeba informacyjna

Popyt turystyczny posiada cechy:
- popyt turystyczny generuje większe wydatki niż wydatki codzienne
- charakter restauracyjny / odnawialny charakter popytu turystycznego, który wywierany jest przez ponowny zakup produktu turystycznego tego samego rodzaju co ostatnio, lub też poprzez zakup produktu wyższej jakości – bardziej nowoczesnego, modnego; przy czym taka reakcja wywoływana jest wzrostem dochodów
- mobilny charakter popytu turystycznego, co oznacza, że popyt ten przemieszcza się do miejsc występowania podaży – czyli zasadnicza część konsumpcji przebiega w regionach turystycznych
- sezonowość, czyli zjawisko wyznaczane przez prawidłowości widoczne dzięki informacjom i danym statystycznym; ta sezonowość może być roczna – pewne obszary sezonowości w trybie rocznym i cotygodniowe, comiesięczne; sezonowość występuje systematycznie w ciągu każdego roku

Przyczyny występowania wahań okresowych:
- naturalne: pory roku, warunki klimatyczne
- instytucjonalne: długość tygodnia pracy, urlopów, liczba świąt, ferie i wakacje
- dobowe

Przyczyny wywołane sezonowym wykorzystaniem podróży turystycznej:
- obciążenie ruchem turystycznym obszaru turystycznego (schody ekologiczne)
- brak rąk do pracy w szczycie sezonów, natomiast bezrobocie poza sezonem turystycznym
- straty, koszty ekonomiczne wywołane wszystkimi możliwymi czynnikami, które stawiają gestorów podaży turystycznej albo w sytuacji niepewności braku turystów, albo ich nadmiaru

Czynniki określające wielkość popytu turystycznego:
(patrz: następny wykład)