1.Wymień i scharakteryzuj podstawowe środowiska wychowawcze (szkoła, rodzina) w oparciu o wskazaną literaturę. Wskaż wychowawcze funkcje szkoły i rodziny oraz czynniki, które utrudniają ten proces (np. dysfunkcja, patologia w rodzinie, itp.)
Rodzina- (rodzice, domownicy) jest najbardziej podstawowym oraz pierwszym środowiskiem wychowawczym. To tutaj dziecko uczy się mówić, chodzić, przejmuje pierwsze normy, wzorce, i kształtuję swoją osobowość społeczna. Dlatego też rodzina jest najważniejsza ze wszystkich pozostałych środowisk. Od wychowania rodzinnego zależy czy dziecko będzie w stanie brać aktywny udział w dalszym życiu społecznym i kulturowym.
Wychowawcze funkcje rodziny:
- prokreacyjna- wydawanie na świat potomstwa. Pozwala na biologiczne przetrwanie społeczeństwa oraz zaspokaja emocjonalno-rodzicielskie potrzeby współmałżonków,
- kulturowa- przekazywanie dzieciom dziedzictwa kulturowego przez zapoznawanie ich z dziełami sztuki, literatury, zabytkami.
- socjalizacyjna- polega na przygotowaniu dzieci do samodzielnego życia i pełnienia ról społecznych. Czyli proces wychowywania dzieci.
- materialno-ekonomiczna- zaspokojenie materialnych potrzeb rodziny.
- rekreacyjno- towarzyska- zaspokajanie potrzeby odpoczynku, relaksu, rozrywki (wspólne wyjście do kina, na mecz; oglądanie telewizji). Nawiązywanie nowych kontaktów,
- legalizacyjno- kontrolna- wzajemne kontrolowanie się członków rodziny,
- opiekuńczo- zabezpieczająca- zabezpieczenie członków rodziny nie tylko materialnie ale także fizycznie. Dostarczenie im środków niezbędnych do życia. Również funkcja ta uwzględnia ochronę nad wszystkimi członkami rodziny.
- miłości- ma za zadanie zaspokajać jedną z najbardziej pierwotnych i najważniejszych potrzeb w życiu każdego człowieka, jaką jest potrzeba miłości, bliskości. Kreowanie różnego rodzaju miłości: miłości ojca do dziecka, miłości siostrzanej, itd.,
- emocjonalno- ekspresyjna - zaspokajanie podstawowych potrzeb emocjonalnych człowieka i umożliwienie wyrażania własnej osobowości
Czynniki utrudniające wychowanie w rodzinie:
- brak miłości,
- słaba więź emocjonalna między rodzicami,
- wadliwe postawy rodzicielskie,
- utrata zdrowia,
- utrata jednego z rodziców,
- problemy materialne,
- rozwody,
- nałogi( alkoholizm, narkomania itd.)
- przemoc fizyczna oraz psychiczna,
Szkoła- ( nauczyciele , koledzy i koleżanki ze szkoły), jest także bardzo ważną instytucją wychowawczą w życiu każdego rozwijającego się dziecka. Jednostka zdobywa wiedze przekazywana przez nauczyciel, odnajduję swoje hobby. Uczy się pewnych odpowiednich zachowań, samodzielności oraz niezależności. Kształtuje własne poglądy.
Wychowawcze funkcje szkoły:
- Funkcje edukacyjne, polegające na przekazywaniu określonej wiedzy, umiejętności i nawyków,
- Funkcje adaptacyjne i kulturowe, wyrażające się we wprowadzaniu do społeczności lokalnej i jej kultury
- Funkcje społeczne wynikające z etapu rozwoju społecznego, stosunków społecznych i układów tych stosunków,
- funkcje wychowawcze- kształtowanie postaw wobec ludzi, norm i rzeczy, wspieranie rozwoju jednostki,
- funkcje opiekuńcze – zaspokojenie potrzeb dziecka ( szczególnie tych podstawowych),
- rozwój fizyczny dzieci,
- rozwijanie zainteresowań oraz samodzielności,
- zapewnienie opieki medycznej,
- przygotowanie do zawodu,
Czynniki utrudniające funkcje wychowawcze szkoły:
- niekompetentni pedagodzy,
- nieodpowiedni sprzęt naukowy,
- zbyt duży program nauczania,
- przepełnione klasy,
- zbyt duża liczba lekcji,
- nadmierna ilość książek i zeszytów,
- agresja,
- nieprzyjazna atmosfera,
- nieodpowiednie warunki.
2. Jakie problemy współczesnej rodziny stanowią obecnie zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka/ społeczeństwa?
- przemoc ( fizyczna, psychiczna, seksualna),
- bezrobocie( brak pracy),
- patologia,
- uzależnienia ( alkoholizm, narkomania, papierosy, hazard)
- konflikt pokoleń,
- rozpad rodziny, rozwodów-choroba lub śmierć jednego z rodzicami,
- emigracje rodzica- rodziców, całej rodziny,
- brak czasu.
Literatura:
- Mieczysław Łobocki, „Teoria wychowania”,;
- Czapów Z, „Rodzina a wychowanie”, Warszawa 1967;
-http://ke.pcen.pl/rocznik-2011/kwartalnik-edukacyjny-nr-65/item/136-wspolczesne-problemy-rodziny.