1. Kto jest w Polsce prawnie odpowiedzialny za ochronę zabytków Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w imieniu którego zadania i kompetencje, w tym zakresie, wykonuje Generalny Konserwator Zabytków; |
9. Co to jest skansen i na czym polega ekspozycja w skansenie. Skansen - potoczne określenie muzeum etnograficznego na wolnym powietrzu, którego celem jest zaprezentowanie kultury ludowej danego regionu. Przenosi się do nich typowe bądź wyjątkowe przykłady architektury ludowej z danego obszaru, a wraz z budynkami ich wyposażenie, sprzęty, narzędzia, wystrój, stroje ludowe i inne elementy folkloru. Nazwy tej obecnie używa się także dla zebranych pod gołym niebem zabytkowych obiektów technicznych |
|---|---|
2. Wymień i opisz zadania generalnego konserwatora zabytków- opracowywanie krajowego programu ochrony i opieki nad zabytkami realizacja zadań wynikających z: - prowadzenie krajowej ewidencji zabytków i krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem - wydawanie decyzji w sprawach określonych w ustawie |
10. Omów pojęcia związane z dokumentowaniem zabytków (inwentaryzacja, ikonografia, fotogrametria, archeologiczne zdjęcia Polski. Inwentaryzacja - przedstawienie wyglądu zabytku w formie obrazowej lub opisowej. Ikonografia - dziedzina badań historii sztuki, której zadaniem jest opis i interpretacja elementów treściowych i symbolicznych w dziełach sztuki. Fotogrametria - dziedzina nauki i techniki zajmująca się odtwarzaniem kształtów, rozmiarów i wzajemnego położenia obiektów w terenie na podstawie zdjęć fotogrametrycznych (fotogramów). Praktycznym zastosowaniem fotogrametrii jest jej wykorzystanie jako źródła podczas tworzenia map. W zależności od sposobu wykonywania zdjęć rozróżnia się fotogrametrię naziemną oraz fotogrametrię lotniczą. Zależnie od sposobu wykorzystania zdjęć rozróżnia się fotogrametrię płaską i przestrzenną. Archeologiczne Zdjęcie Polski to nazwa realizowanego na terenie całej Polski od 1978 r. przedsięwzięcia poszukiwania, rejestrowania i nanoszenia na mapy stanowisk archeologicznych. Celem przedsięwzięcia jest uzyskanie informacji potrzebnych do celów naukowych i konserwatorskich (związanych z ochroną zabytków). Przedsięwzięcie jest koordynowane przez poszczególnych wojewódzkich konserwatorów zabytków, a centralna baza danych przechowywana jest w Krajowym Ośrodku Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Informacje o odkrytych stanowiskach archeologicznych nanoszone są na mapy oraz specjalne ujednolicone w całym kraju karty. |
3. Wymień i opisz zadania wojewódzkiego konserwatora zabytków- realizacja zadań programu ochrony zabytków |
11. Co to jest „trwała ruina”? Dlaczego jej utrzymanie wymaga badań konserwatorskich. Trwała ruina - zabytek architektury w stanie ruiny, świadomie zachowywany w tej formie poprzez prace konserwatorskie mające na celu powstrzymanie dalszych procesów niszczących, utrwalenie istniejącej substancji zabytkowej oraz umożliwiające zwiedzanie jako trwałe ruiny utrzymuje się głównie pozostałości budowli monumentalnych(np. zamków, kościołów) których odbudowa wymagałaby odtworzeni i rekonstrukcji zakresie większym niż dopuszczają to zasady konserwatorskie oraz tych , które w stadium zniszczenia nabrały nowych walorów emocjonalnego oddziaływania. |
4. Wymień i opisz organizacje pozarządowe w Polsce stanowiące sobie za cel ochronę zabytków. Organizacje:Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, ICOMOS, czy SARP. Organizacje pozarządowe, działające na tym polu, organizują edukację, promocję dziedzictwa kulturowego, często skutecznie wyręczając i wspomagając tych, którzy mają ustawowy obowiązek by to czynić. Gromadzą one pasjonatów i tylko nieliczne mają w swoich szeregach przygotowanych zawodowo fachowców |
12. Jakie są podstawowe formy ochrony zabytków wg. Ustawy o Ochronie Zabytków. Zgodnie z ustawą są cztery formy ochrony zabytków: a) wpis do rejestru zabytków, b) uznanie za pomnik historii, c) utworzenie parku kulturowego, d) ustalenie wymogów ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Rejestr zabytków dla zabytków znajdujących się na terenie województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu, bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Pomnik - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze rozporządzenia, może uznać za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury, określając jego granice. Park - Rada gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie uchwały, może utworzyć park kulturowy w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. MPZP- Ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami uwzględnia się przy sporządzaniu i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin. |
5. Omów pojęcie „zabytek” w świetle prawa polskiego. Wymień rodzaje zabytków. zabytkami są dobra kultury : 1. wpisane do rejestru zabytków 2. wchodzące w skład muzeów i bibliotek 3. inne, jeżeli ich charakter zabytkowy jest oczywisty -w praktyce zabytkoznawczej i konserwatorskiej zabytek to każdy obszar, miejsce, obiekt, przedmiot wciągnięty do ewidencji zabytków (zabytek = dobro kultury) - ustawa 2003: nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Rodzaje zabytków: Zabytek ruchomy(rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych) i nieruchomy (nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości), Zabytek archeologiczny (zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem), Zabytek techniki, Zabytek architektury rodzimej |
13. W jaki sposób odbywa się wpisanie obiektu do rejestru zabytków. Rejestr zabytków dla zabytków znajdujących się na terenie województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Nieruchomy - Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej danej nieruchomości na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie decyzji o wpisie do rejestru tego zabytku. Decyzja o wpisie zabytku nieruchomego do rejestru, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, stanowi podstawę wpisu w katastrze nieruchomości. Ruchomy - Do rejestru wpisuje się zabytek ruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków na wniosek właściciela tego zabytku. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie zabytku ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę albo wywiezienia za granicę zabytku o wyjątkowej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej. |
6. Co rozumiesz pod pojęciem konserwacja, restauracja. Konserwacja - prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań. (czynności wykraczające poza ten zakres: restauracja, rekonstrukcja, odbudowa są wyłączone z tak rozumianego pojęcia konserwacji - całokształt prac podejmowanych przy zabytkach. Restauracja - działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań - prace mające na celu doprowadzenie zabytku do postaci najlepiej ukazującej jego walory artystyczne i historyczne, wykonane z przestrzeganiem wymogów: a) poszanowania dla wszystkich wartościowych nawarstwień; b) unikanie rozwiązań naśladujących formy historyczne (rekonstrukcja, odtworzenie, pastisz) natomiast nadanie wszelkim koniecznym uzupełnieniom formy współczesnej (scalenie); c) unikanie rozwiązań zakłócających odbiór wartości artystycznych zabytku (np zbyt kontrastowego różnicowania oryginału i uzupełnień, przesadnego eksponowania odkrywek ukazujących nawarstwienia substancji zabytkowej); działania konserwatorskie o niewielkim zakresie w pełni udokumentowane wiedzą o zabytku. |
14. Kiedy można skreślić zabytek z rejestru i kto tego dokonuje? Zabytek wpisany do rejestru, który uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo którego wartość będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych, zostaje skreślony z rejestru. Z rejestru skreśla się otoczenie zabytku, w przypadku skreślenia z rejestru tego zabytku. Z rejestru skreśla się również zabytek, który: 1) został wywieziony na stałe za granicę zgodnie z obowiązującymi przepisami; 2) został wpisany do inwentarza muzeum; 3) wszedł w skład narodowego zasobu bibliotecznego. Skreślenie z rejestru następuje na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Postępowanie w sprawie skreślenia zabytku z rejestru wszczyna się z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. |
7. Co rozumiesz pod pojęciem rewaloryzacji i rewitalizacji. Rewitalizacja - działania przywracające, zmieniające, nadające nową funkcję, która w danym czasie bardziej odpowiada społecznym potrzebom, a jednocześnie pozwalające na wydobycie wartości zabytkowych obiektu. Rewaloryzacja - działanie mające na celu doprowadzenie zabytku do stanu umożliwiającego w pełnie odbiór jego wartości zabytkowych - proces służący ochronie zabytków, utrzymaniu i przystosowaniu do dzisiejszych i przyszłych wymogów. - dotyczy ona pojedynczych obiektów jak i zespołów zabytkowych, historycznych układów - obejmuje szeroki zakres zagadnień (np. uwzględnienie właściwego ukształtowania otoczenia, dobranie funkcji zabytku) ; w procesie mają miejsce działania (adaptacja, konserwacja, modernizacja, odsłonięcie, odtworzenie, rekonstrukcja, restauracja) - w Polsce pierwszy raz termin zastosowany w odniesieniu do działań w miastach historycznych |
15. Jak wygląda karta ewidencyjna zabytku i jakie informacje zawiera? Karta ewidencyjna zabytku zawiera w szczególności dane umożliwiające określenie zabytku, jego miejsce położenia lub przechowywania, zwięzły opis cech i wartości kulturowych oraz wskazanie właściciela i posiadacza zabytku. Karta ewidencyjna zabytku ruchomego, oprócz danych określonych w ust. 1, powinna ponadto zawierać dokumentację fotograficzną zabytku. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego, niebędącego zabytkiem archeologicznym, powinna ponadto zawierać wycinek mapy z zaznaczonym zabytkiem, plan najbliższego otoczenia zabytku oraz dokumentację pomiarową zabytku. Karta ewidencyjna zabytku archeologicznego, powinna ponadto zawierać wycinek mapy w skali 1:25.000 z zaznaczonym hipotetycznym zasięgiem zabytku archeologicznego oraz wskazanie godła i numeru arkusza mapy. Kartę ewidencyjną zabytku sporządza się co najmniej w 2 egzemplarzach, z których jeden włączany jest do wojewódzkiej ewidencji zabytków, a drugi do krajowej ewidencji zabytków. |
8. Jakie są różnice zakresu pojęć „remont” , „modernizacja”, „adaptacja”. Remont - działanie mające na celu przywrócenie obiektowi budowlanemu wartości użytkowych i estetycznych, które uległy zmniejszeniu w następstwie eksploatacji, wpływów atmosferycznych, obniżenia wytrzymałości materiałów, szkód żywiołowych, w zakresie nie powodującym konieczności odbudowy. Działanie odnoszące się do wszelkich obiektów budowlanych , nie tylko zabytkowych. W wypadku zabytku o remoncie można mówić wówczas, gdy zakres prac nie obejmuje ingerencji w substancje zabytkową Modernizacja - wyposażenie zabytku architektury w instalacje i urządzenia odpowiadające współczesnym wymogom cywilizacyjnym i technicznym. Adaptacja - przystosowanie zabytku architektury do zaspokojenia potrzeb użytkownika. Może polegać na wprowadzeniu koniecznych zmian w układzie funkcjonalnym zabytku, bądź na całkowicie nowym ukształtowaniu wnętrza. Może obejmować całą budowlę lub jej cześć. Wykonywana w wypadkach zagospodarowania zabytku nie użytkowanego, zmiany przeznaczenia użytkowego zabytku lub w celu polepszenia warunków użytkowania. Powinna odbywać się z poszanowaniem wartości zabytkowych i substancji zabytkowej. Zmiany dokonywane w obiekcie w trakcie adaptacji nie powinny umniejszać jego wartości zabytkowych. Przy podejmowaniu decyzji o przeznaczeniu użytkowym zabytku należy przewidywać, jakiego zakresu adaptacji będzie wymagało przystosowanie do nowej funkcji |