każde ćwiczenie w odpowiedniej pozycji (wyjściowej)
pozycja ta ma stabilizować dany odcinek ciała, albo ułatwiać jego stabilizacje (np. z użyciem drabinki, drążka)
2 funkcja pozycji wyściowej to ułatwienie, bądź utrudnienie wykonywania danego ćwiczenia
z utrudnieniem - mięsień będzie musiał pokonać siłę grawitacji
z ułatwieniem - z wyeliminowaniem tej ciężkości (w odciążeniu)
wielkość płaszczyzny podparcia wiąże się z odpowiednim położeniem kończyn dolnych
zmniejszać przez złączenie kończyn, jednonóż, zwiększać przez rozszerzenie, obunóż
tułów - w opadzie w przód, w skłonie,
pozycja wyjściowa wiąże się też z ułożeniem środka ciężkości9
- pozycja wysoka (stojąca)
- pozycja średnia/półwysoka(klęk, przysiady)
- pozycja niska (siady płaskie, krzyżne, płotkarski/ leżące przodem, tyłem, bokiem)
pozycje izolowane (siady, leżenia, klęki)
pozycja ogranicza lub uniemożliwia wykonanie ruchu danej części ciała, albo pojedynczych stawów
ogólne ułożenie ciała -np. leżenie przodem
wyjściowy układ poszczególnych odcinków ciała - np. odwiedzenie/ przywiedzenie kończyn
określamy układ danego odcinka ciała - np. czy kończyna będzie zgięta czy wyprostowana
pozycja końcowa jest również pozycją wyjściową dla powrotu odwiedzenia
skłon tułowia w przód = zgięcie kręgosłupa
skłon tułowia w bok w poz. stojącej = zgięcie boczne kręgosłupa
skłon tułowia w tył = przeprost kręgosłupa
skręt tułowia = rotacja kręgosłupa
unoszenie ramion w górę = zgięcie
unoszenie ramion w tył = wyprost
konczyna dolna w bok = odwodzenie/przywodzenie
czasem ułożenie ciała w pozycji wyjściowej już jest ćwiczeniem, wtedy jest to ćw. statyczne
leczenie ułożeniowe (przybranie odpowiedniej pozycji ciała)
ważność profilaktyczna
zapobiegają powstawaniu zniekształceń, deformacji w stawach
leczenie ułożeniowe dotyczące całego ciała
stosowane przy schorzeniach układu oddechowego - cel zmniejszenie duszności, poprawa mechaniki oddychania np. pozycja "Predelnburga" ? (głową w dół)/ uniesienie zagłówka pacjenta przy problemach z wdechem
drenaż ułożeniowy
odcinkowe ułożenie profilaktyczne - przede wszystkim na aparat ruchu
przeciwdziałanie powstawania przykurczów
np. kliny, wałki, łuski, aparaty korygujące, stabilizujące
ułożeniem odcinkowym są również ćw. Birgera - ułożenie kończyn dolnych, poprawiają lokalne krążenie w kończynach dolnych - stosowane np. przy miażdżycach kończyn dolnych (podniesienie nóg 2-3 min/ opuszczenie do dołu na pare min/ powrót do pozycji zerowej)
Ćwiczenia kształtujące - ćw. ogólnorozwojowe
mogą być stosowane jako przygotowanie organizmu do zwiększonego wysiłku fizycznego (rozgrzewka)
forma rekreacyjna, kompensacyjno-korekcyjnych, rehabilitacyjnych
uczy prawidłowej postawy ciała, prawidłowych nawyków ruchowych,
wyrabiają elastyczność mięśni, siłę ruchową, napięcie mięśni, optymalną ruchomość stawów, poczucie rytmu, kierunku, ułożenia ciała, zdolności manualnych i zręczności
ćwiczenia kształtujące mogą być wykonywane jako ćw wolne, z przyborami, na przyrządach, prowadzone indywidualnie albo grupowo
najczęściej popełniane błędy podczas prowadzenia ćw. kształtujących to stosowanie ćw niemożliwych do wykonania (niedostosowanie do możliwości), brak odpowiedniego pokazu, niewłaściwy rytm ćwiczenia, który zaburza płynność danego ruchu, brak odpowiedniej reakcji prowadzącego na popełniane błędy i niepoprawianie tych błędów
Ćwiczenia kształtujące wolne
- wzmacniające - dla osób których siła mięśniowa nie pozwala na pokonywanie zewnętrznego oporu, przeciwwskazania do działania z oporem (słaby zrost kostny)
ciężar własnej kończyny, odpowiednia pozycja wyjściowa, kierunek wykonywania ruchu, tempo, odpowiednia liczba powtórzeń
- rozluźniające - mogą być wykonywane przed właściwymi ćw. kształtującymi w celu normalizacji napięcia mięśniowego u osób, które to napięcie jest podwyższone, mogą stanowić przerywnik podczas intensywnego treningu, mogą stanowić odrębną formę ćwiczeń (trening autogenny Shulca[ świadome i regulowane kontrolowaniu zmniejszenia napięcia mięśniowego, uzyskujemy regulację akcji serca, zwolnienie rytmu oddechowego ], relaksacja progresywna Jacobsona[ ćw. relaksacji lokalnej, polegają na opanowaniu zdolności świadomego rozluźniania poszczególnych grup mięśniowych, u pacjentów, których napięcie mięśniowe podwyższa się ze strachu przed bólem ] ) w kinezyterapii rozluźnienie uzyskuje się poprzez ruchy wibracyjne, wahadłowe
- rozciągające - określona pozycja, odpowiednia do rozciągnięcia struktur mięśniowych/więzadłowych, rozciągnięcie musi uzyskać odpowiedni stopień, powinno być utrzymane przez pewien czas, powtórzone odpowiednią ilość razy, profilaktyka w celu utrzymania sprawności, długości mięśnia na odpowiednim poziomie, co zapobiega urazom, w treningu sportowym jako uzupełnienie treningu sportowego, przed treningiem, w czasie i na pewno po treningu, w rehabilitacji jako uzupełnienie terapi, jako element zwiększania zakresu ruchomości w stawie, ćw. rozciągających nie można stosować w poszczególnych przypadkach - w stanach pourazowych mięśni i ścięgien, krótko po przebytych operacjach (może doprowadzić do kolejnych uszkodzeń, nie sprzyja gojeniu się tkanek), w fizjoterapii będzie polegało na ćw. ułożenia regresującego, na ćw. biernych regresyjnych, po izometrycznej relaksacji mięśni, stosowana wszędzie tam gdzie dysfunkcja polegająca na ograniczeniu ruchomości wynika ze skrócenia miękkich elementów okołostawowych, do najczęściej popełnianych błędów należą - zła rozgrzewka (zimne mięśnie, nie podniesione ciśnienie krwi), zbyt duże obciążenie treningowe (zbyt mocne rozciaganie), nieodpowiednia kolejność ćwiczeń (stopniowanie trudności), zbyt wiele powtórzeń ćwiczenia (zmęczenie lokalne mięśnia), niewłaściwa technika wykonywania danego ćwiczenia (nieodpowiednia pozycja, zła sekwencja napięć i rozluźnień, wstrzymywanie oddechów, wykonywanie ćw. pomimo bólu, sprężynowanie na końcu ruchu), brak systematyczności w wykonywanych ćwiczeniach co niweczy uzyskane efekty
prowadzone w formie indywidualnej albo grupowej
zadaniem ćw. wolnych jest selektywne działanie na poszczególne grupy mięśniowe, w celu przywrócenia, albo zachowania siły tych mięśni
ćwiczenia kształtujące gibkość - gibkość jest to zdolność do wykonywania ruchów o maksymalnej amplitudzie w maksymalnym zakresie
gibkość będzie zależała od czynników anatomicznych, funkcjonalnych (dł. ścięgien), od wieku
aby ruch mógł wykonywać się w pełnym zakresie - odpowiednie ustawienie kości, odpowiednia spójność elementów stawu (chrząstka, błona st. i torebka maziowa), odpowiednia elastyczność elementów okołostawowych (więzadła, ścięgna, torebka stawowa, mięśnie otaczające staw), w pojedynczym stawie ruch odbywa się w odpowiednich płaszczyznach, dla każdej płaszczyzny jest dany zakres ruchu, nadmiar ruchu w danym stawie - ruchomość pojawi się w miejscu, w którym normalnie fizjologicznie jej nie ma - staw rzekomy, ruch w stawie, którego normalnie nie ma (nadruchomość)
skrajne ograniczenie ruchomości w stawie - zestywnienie stawu
czynności samoobsługi, czynności zawodowe
gibkość jest cechą motoryczną
w fizjoterapii praca nad gibkością będzie polegała na przywracaniu prawidłowej ruchomości w stawie
ćwiczenia czynne, ćw. czynne z przyrządami, ze współćwiczącym,
ćw. muszą być wykonywane w pełnym zakresie ruchomości (wykraczać poza opór ćwiczącego)
ćw. regresujące, ćw. bierne regresyjne, wyciągi, trakcje, wykorzystanie siły zewnętrznej,