Rynki finansowe Wykład I

Data: 21.02.2012

Konsultacje wtorki 349pokój 9:30

Druga połowa maja egzamin ustny w terminie zerowym

Wprowadzenie- istota i podział rynku finansowego

1. Istota

2. Instrumenty (papiery wartościowe)

3. Systematyzacja

4. Instytucje finansowe

Rynek – ogół transakcji kupna – sprzedaży, których przedmiotem są różnego rodzaju dobra (towary) lub usługi.

Z punktu wodzenia przedmiotu transakcji można wyróżnić:

• Rynek dóbr(towarów) – surowców, materiały, dobra konsumpcyjne, dobra inwestycyjne, płody rolne, etc.,

• Rynek usług – usługi

• Rynek pracy – praca

• Rynek nieruchomości – ziemia, mieszkania, budynki, budowle,

• Rynek finansowy – pieniądz, kapitał.

Każda transakcja podlega rozliczeniu z czym łączy się przepływ pieniądza. W gospodarce transakcje są zawierane ustawicznie – łączy się z nimi ciągły przepływ strumieni pieniężnych pomiędzy podmiotami je zawierającymi.

Ogólny schemat przepływu bieżących strumieni finansowych w gospodarce

Państwo ------ Opłaty i podatki - Gospodarstwa domowe

Państwo --> płace i inne wydatki --> Gospodarstwa domowe

Państwo --> wydatki --> przedsiębiorstwa

Państwo opłaty i podatki przedsiębiorstwa

Gospodarstwa domowewydatki przedsiębiorstwa

Gospodarstwa domowe płace i inne wydatki Przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa eksport podmioty zagraniczne

Przedsiębiorstwa import podmioty zagraniczne

Schemat funkcjonowania rynku finansowego

Gospodarstwa domowe Udziały Przedsiębiorstwa

Gospodarstwa domowe Kapitały Przedsiębiorstwa

Gospodarstwa domowe Oszczędności Pośrednicy finansowi

Gospodarstwa domowe kredyty Pośrednicy finansowi

Przedsiębiorstwa oszczędności Pośrednicy finansowi

Przedsiębiorstwa Kredyty Pośrednicy finansowi

Pośrednicy finansowi udziały Państwo

Pośrednicy finansowi pożyczki Państwo

Pośrednicy finansowi udziały Zagranica

Pośrednicy finansowi pożyczki Zagranica

Rynek finansowy to ogół transakcji mających za przedmiot szeroko rozumiany kapitał. Za ich pomocą dokonuje się przepływ pieniądza od podmiotów posiadających nadwyżki środków (oszczędności) do podmiotów chcących je zagospodarować, czyli zamienić w aktywa realne. Z tego tytułu transakcje przynoszą właścicielom nadwyżek określone korzyści finansowe, zazwyczaj w postaci dywidendy lub procentu.

Rynek Finansowy to ogół transakcji instrumentami finansowymi będącymi instrumentami udzielania kredytów krótko-, średnio- i długoterminowych.

Trzy aspekty zawarte w definicji:

1. Co jest przedmiotem transakcji zawieranych na rynku? – Przedmiotem są instrumenty finansowe

2. Będącymi instrumentami udzielania kredytów

3. Czas – krótko-, średnio-, długoterminowe

Instrument finansowy to rodzaj stosunku kredytowego zawiązanego w czasie zawierania transakcji na rynku finansowym, z którego wynika określone zobowiązanie finansowe kapitałobiorcy względem kapitałodwacy albo raczej roszczenie majątkowe kapitałodawcy w stosunku do kapitałobiorcy.

Podstawowym instrumentem finansowym jest papier wartościowy (zbiór papierów wartościowych zawiera się w zbiorze instrumentów finansowych). Dla przykładu papierami wartościowymi nie są: Kredyty i lokaty bankowe, pożyczki, polisy ubezpieczeniowe, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych (otwartych).

Papier wartościowy to dokument stwierdzający fakt dokonania transakcji odpłatnego udostepnienia kapitału, z którego dla kapitałodawcy wynika jedno z następujących praw:

• Prawo do współwłasności majątku (udziały, akcje),

• Prawo do określonego procentu lub innych pożytków (np. obligacje lub inne instrumenty długu),

• Prawo do otrzymania określonego aktywa w przyszłości lub rozliczenia pieniężnego (instrumenty pochodne).

Z istoty papieru wartościowego wynika, że celem udostępniania środków poprzez rynek finansowy jest ich inwestowanie, czyli chęć osiągnięcia dochodu.

Dwie podstawowe funkcje rynku finansowego to:

1. Funkcja inwestycyjna – możliwość ulokowania nadwyżek finansowych (inwestorów) w różnorodnych inwestycjach poprzez rynek finansowy w celu osiągnięcia z nich określonych korzyści

2. Funkcja finansowania działalności – stworzenie możliwości dopływu środków do podmiotów gospodarczych na finansowania ich działalności

Podmioty gospodarcze przyjmują te środki za odpowiednią odpłatnością i przeznaczają na finansowanie swojej działalności bieżącej i rozwojowej. Robią to za pośrednictwem papierów wartościowych.

Instrumenty finansowe mogą mieć różne właściwości i dlatego występuje wiele krytwrów ich podziałów.

Z punktu widzenia aspektu własnościowego wyróżniamy:

1. Instrumenty udziałowe – stwarzają prawo dawcy kapitału do udziału w majątku emitenta. Potwierdzaja własność kapitału zaangażowanego w jego działalność gospodarczą. Korzyścią właściciela jest przede wszystkim udział w zysku emitenya (dywidenda). Podstawowe rodzae: akcje, kwity depozytowe oraz certyfikaty inwestycyjne

2. Instrumnty wierzytelnościowe – mają charakter długu (pożyczki), czyli świadectwem udostępnienia kapitału na ściśle okres,ony czs. (dokończ!!!!!)

Na współczesnych rynkach finansowych świata akcje, obligacje oraz depozyty bankowe są nazywane instrumentami bazowymi, w oparciu o które tworzy się instrumenty pochodne. Zwane są one również instrumentami pozabilansowymi lub derywatami albo derywatywami. Ich wartość ksztaltuje się jako pochodna wartości innego aktywa finansowego, stanowiącego właśnie instrumnet bazowy, zwany też pierwotnym. Stwarzaja one prawo albo do kupna lub sprzedaży instrumentu pierwotnego w przyszłości po określonej cenie albo do odpowiedniego rozliczenia pieniężnego . Ich podstawowym celem jest…. (dokończ!!!)

Innymi kryteriami są:

1. Sposób generowania dochodu – wyróżniamy

   1. Instrumenty przynoszące stały dochód

   2. Instrumenty przynoszące zmienny dochód

Ćwiczenia I

Data 28.02.2012

Rynek finansowy

I segmenty – rynek pieniężny

• - segment lokat międzybankowych

• -Bony/ Weksle skarbowe

• -certyfikaty depozytowe

• Weksle komercyjne

II segment – rynek kapitałowy

• Akcje

• Obligacje

• Certyfikaty inwestycyjne

• Kwity depozytowe

III segment – rynek instrumentów pochodnych

1. Forward futures - bezwarunkowe

2. Kontrakty opcyjnie (opcje)- warunkowe

Wartość pieniądza w czasie.

Zmienna wartość pieniądza w czasie wynika z:

1. Ze spadku siły nabywczej – inflacji

2. Możliwość inwestowania

3. Ryzyko

4. Preferowanie przez ludzi konsumpcji bieżącej nawet przy braku ryzyka, inflacji i możliwości inwestycyjnych.

Wartość pieniądza w czasie jest odzwierciedlana przez stopę procentową.

1. Stopa procentowa zawsze jest podawana w skali okresu. (w skali roku)

2. Stopa procentowa dotyczy okresu inwestycji. Czym innym jest stopa procentowa półroczna a czym innym jest stopa procentowa w skali pół roku.

3. Kapitalizacja i reinwestycja .

Wartość przyszła (FV) future value – wartość płacona lub otrzymywana w przyszłości.

Wartość bieżąca (PV) present value – wartość otrzymywana lub płacona dziś.

Liczba lat – n

Oprocentowanie – r

FV- kapitalizacja prosta

FV = PV(1+r*n)

FV – kapitalizacja roczna

FV = PV(1 + r)ⁿ

Kapitalizacja raz w roku

m- l. kapitalizacji w roku

$$FV = PV{(1 + \frac{R}{M})}^{\begin{matrix} \text{mn} \\ \\ \end{matrix}}$$

Kapitalizacja ciągła

FV = PVe^nr

Dysponujemy kwotą 1000zł inwestujemy na 2 lata. Oprocentowanie 12% w skali roku. Policz wartość przyszłą dla wszystkich przypadków

Odpowiedzi:

Kapitalizacja prosta = 1240

Kapitalizacja roczna = 1254,4

Kapitalizacja kwartalna = 1266,77

Kapitalizacja ciągła = 1271,25

Ćwiczenia II

Data: 06.03.2012

Kwota inwestycji = 1000 inwestujemy w depozyt bankowy 12% na okres pół roku. Kapitalizacja prosta, kwartalna i ciągła.

1. FV = 1000(1+0,06) = 1060

2. $FV = 1000\left( 1 + \frac{0,12}{4} \right)^{0,2*4}$

FV = 1060, 90

1.  FV = 1000 * e^{0, 5 * 0, 12}

 FV = 1064, 84

Wykład III

Data. 06.03.2012

Jednolitość oznacza, że zasady ustalania ceny są takie same jednakże produkt może być sprzedawany różnym nabywcom po odmiennych cenach. Produkty bankowe są kupowane, jak np. produkty depozytowe oraz sprzedawane, jak np. produkty kredytowe. Do produktów sprzedawanych przez banki należą też m.in. produkty należące do operacji pośredniczących, jak np. transfer pieniądza czy gwarancja celna. Banki w swojej działalności kierują się zasadą,. Że klienci dysponujący wysokimi środkami, wiarygodni – dokonujący wysokich obrotów na rachunkach, mogą sprzedawać swoje produkty nieco drożej niż inni oraz kupować….

Depozyty bankowy, zwany też lokatą, nazywamy określony wkład pieniężny wniesiony do banku przez osobę fizyczną lub prywatą w celu otrzymania go w określonym terminie przyszłym wraz z odpowiednim oprocentowaniem.

Z punktu widzenia banku depozyty są pasywami – zaliczane do zobowiązań,. Czyli kapitału obcego. Współczesne kapitały obce w bankach stanowią 90% pasywów. W polskim systemie depozyty stanowią około 75% kapitałów obcych - pozostałą część stanowią lokaty międzybankowe i inne zobowiązania, np. wobec budżetu czy NBP. Pieniądze uzyskiwane z depozytów bank przeznacza na….

RESZTA JEST NA WYKŁADZIE NA STRONIE KATEDRY ŚCIĄGNIJ PLIK!!!!

Ćwiczenia III

Data: 15.03.2012

Bony skarbowe = weksle skarbowe = T-bills - krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez rząd w celu sfinansowania potrzeb budżetu państwa .

Cechy:

• Zerowy stopień ryzyka

• Niskie oprocentowanie, niski koszt uzyskania przez państwo kredytu

• Rentowność bonów w Polsce jest bliska stopie referencyjnej

• Wysoka płynność

• Okres zapadalności od 1 do 90 dni i od 1 do 52 tygodni

• Reprezentantem państwa jest ministerstwo Finansów, a agentem emisji NBP

• W Polsce bony mają formę zdematerializowaną, są emitowane na okaziciela, mają wartość nominalną 10 tys. Zł.

Jak wygląda rynek pierwotny bonów skarbowych?

Bony są sprzedawane na przetargach, które organizuje agent emisji, czyli NBP. Najczęściej w pierwszy poniedziałek każdego tygodnia. Do przetargu mogą stanąć tylko diler skarbowy, czyli wybrane banki, które muszą spełnić określone warunki. Przetargi są w stylu amerykańskim czyli uczestnicy przetargu podają cenę po jakiej kupią bony. Bony są sprzedawane z dyskontem (między wartością nominalną a ceną) Dyskont stanowi skumulowane odsetki. Ile zapłacą za bon warty 10 tys. zł.

Jak wygląda rynek wtórny bonów skarbowych?

Oferty dla tych, którzy chcą kupić lub sprzedaż pomiędzy przetargami.

Bony skarbowe są przyjmowane jako depozyt przy udzielaniu kredytu lombardowego. Bony pieniężne nie mogą!

• Roczna stopa dyskontowa

$$d = \frac{D}{N}*\frac{360}{n}*100\% = \frac{N - P}{N}*\frac{360}{n}*100\%$$

• Roczna stopa zwrotu – rentowność bonu

$$r = \frac{D}{P}*\frac{360}{n}*100\% = \frac{N - P}{P}*\frac{360}{n}*100\%$$

n- liczba dni od dnia zakupu bonu do dnia sprzedaży bonu

$$r = \frac{P_{t} < 60 > - P_{t - 1} < 50 >}{P_{t - 1} < 50 >}*100\% = \frac{600}{50}*100\% = 20\%$$

Zad.1

1. Zakupiliśmy ośmiotygodniowy bon 9793. Liczymy stopę dyskontową i rentowność

$$d = \frac{10000 - 9793}{10000}*\frac{360}{56}*100\% = \frac{207}{10000}*\frac{360}{56}*100\% = 13,30\%$$

$$r = \frac{207}{9793}*\frac{360}{56}*100\% = 13,58\%$$

1. Kupiliśmy bon na 26 tygodni za 9371.

D = 10000 − 9371 = 629

$$d = \frac{629}{10000}*\frac{360}{182}*100\% = 12,44\%$$

$$r = \frac{629}{9371}*\frac{8360}{182}*100\% = 13,29\%$$

1. Cena zakupu 8887 bon 52tyg

$$d = \frac{1113}{10000}*\frac{360}{364}*100\% = 11,01\%$$

$$r = \frac{1113}{8887}*\frac{360}{364}*100\% = 12,39\%$$

Zad. 2

Bon został kupiony 9371 na 26 tygodni ale inwestor po 60 dniach stwierdził że go sprzeda za 9541.

1. Ile wynosi rentowność.

$$r = \frac{9541 - 9371}{9371}*\frac{360}{60}*100\% = 10,88\%$$

1. Kupił za 9541 i przetrzymał go do okresu zapadalności. Policzyć oba

$$d = \frac{10000 - 9541}{10000}*\frac{360}{122}*100\% = 13,54\%$$

$$r = \frac{10000 - 9541}{9541}*\frac{360}{122}*100\% = 14,20\%$$

Prezentacja

Skrypty dłużne – papiery komercyjne – Krótkoterminowe papiery dłużne – źródło finansowania przedsiębiorstw w rynku pieniężnym. Instrument rynku pieniężnego zobowiązujący emitenta do wykupu w określonym terminie według podanej na nim stawki nominalnej. Emitentem jest przedsiębiorstwo lub firma.

Wykład IV – do ogarnięcia od kogoś

Ćwiczenia

Data 20,03,2012

Polityka monetarna

1. Podaż pieniądza

2. Płynność finansowa wpływa na wysokość stup procentowych.

Od czego zależy dobór instrumentów

• Od stopnia rozwoju gospodarczego

• Doraźnych potrzeb

• Sytuacji ekonomicznej

Klasyfikacja instrumentów

1. Środki ilościowe kontroli kredytu – stopy procemtowe banku centralnego wpływające na warunki kredytowania

2. Środki jakościowe i selektywne kontroli kredytu-

1. Instrumenty klasyczne – operacje otwartego rynku, stopa dyskontowa

2. Kkkk

Instrumenty selektywne

Oddziaływanie przez perfazje

Instrumenty ogólnego sterowania – kształtowanie docelowego kształtu płynności

Instrumenty sterowania precyzyjnego – wyrównywanie przejściowych wahań płynności

Prezentacja Beaty i Karoliny – operacje otwartego rynku

Transakcje repo

Bank centralny kupuje papiery wartościowe, zawiera umowę o jednoczesnym odkupie.

Transakcja bliźniacza do repo = Buy sell back

Różnice między nimi:

• Repo to jedna umowa a Buy sell back dwie umowy

• Repo blokuje papiery, a Buy to typowa umowa sprzedaży

Stawka repo $\mathbf{r =}\frac{\mathbf{C}_{\mathbf{2}}\mathbf{-}\mathbf{C}_{\mathbf{1}}}{\mathbf{C}_{\mathbf{1}}}\mathbf{*}\frac{\mathbf{360}}{\mathbf{n}}$

Transakcja reverse Repo

Odwrócone Repo, transakcja bliźniacza Sell Buy Back- warunkowa sprzedaż. Bank centralny sprzedaje p. wartościowe zbierając gotówkę. Ulokowanie środków w banku centralnym

Operacje bezwarunkowa – bank centralny kupuje lub sprzedaje bez zawierania umowy odwrotnej

Polityka refinansowania – prezentacja Agaty

Polityka rezerw obowiązkowych – prezentacja Dominika

Dwa rodzaje polityki:

1. Polityka restrykcyjna polega na:

• podwyższeniu stopy redyskontowej i lombardowej

• Podwyższeniu wskaźnika rezerw obowiązkowych

• Sprzedaży papierów wartościowych w ramach operacji otwartego rynku

Skutek: Wszystko prowadzi do zmniejszenia płynności sektora bankowego i wzrost stopy procentowej.

1. Polityka ekspansywna polega na:

• Obniżenie stopy redyskontowej i lombardowej

• Obniża wskaźnik rezerw obowiązkowych

• Kupuje papiery wartościowe w ramach operacji otwartego rynku

Skutek: Poprawa płynności sektora bankowego co doprowadza do spadku stopy procentowej.

Wejdź na stronę NBP – główne stopy procentowe tabele) sprawdź ile one wynoszą. !!

Ćwiczenia V

Data: 3.04.2012

Notowania jednolite z podwójnym fixingiem na GPW w Warszawie.

Harmonogram obowiązuje od …

8:00 – 11:00 przed otwarciem – inwestorzy składają zlecenia. Żadne transakcje nie są realizowane. Na bieżąco wyliczany jest teoretyczny kurs otwarcia (TKO).

11:00 – otwarcie, pierwszy Fixing, pierwsze ustalenie kursu jednolitego. Kurs wyznaczany jest przez system giełdowych na podstawie przyjętych zleceń. System ma algorytm, który ma trzy podstawowe zasady:

1. Dążenie do jak największego wolumenu obrotu

2. Dążenie do zrównoważenia popytu i podaży

3. Dążenie do jak najmniejszych wahań kursów, czyli minimalizacji różnicy pomiędzy określonym kursem, a kursem odniesienia.

Kurs nietransakcyjny – powstaje wtedy kiedy nie ma możliwości ustalenia kursu jednolitego w dopuszczalnych przedziałach. Jest on równy górnym lub dolnym widełkom cenowym.

11:00 – 11:30 – dogrywka – czas kiedy można składać zlecenia i zawierać transakcje po fixingu z 11.

11:30 – 15:00 – przed otwarciem

15:00 – fixing

15:00 – 15:30 – dogrywka

15:30 – 17:35 – przed otwarciem gdzie składamy zlecenia na następny dzień.

Harmonogram sesji giełdowej w notowaniach ciągłych z wyłączeniem instrumentów pochodnych.

8:00 – 9:00 – przed otwarciem – tak samo jak w notowaniach jednolitych

9:00 – otwarcie (fixing na otwarcie) – otwarcie notowań na podstawie złożonych zleceń

9:00 – 17:20 - notowania ciągłe – w tym czasie wszyscy mogą składać zlecenia, które są przekazywane na giełdę do realizacji. Funkcjonuje parytet pierwszeństwa.

Jeżeli w arkuszu jest zlecenie sprzedaży z ceną realizacji 100zł. Pojawia się inwestor z kupię za nie drożej niż za 102zł. To zostanie zawarta transakcja po cenie 100, czyli po cenie transakcji, która dłużej czekała w arkuszu.

17:20 – 17:30 – przed otwarciem ( w Polsce Przed Zamknięciem)

17:30 – zamknięcie – wyznaczenie kursu jednolitego na zamknięcie (fixing na zamknięcie)

17:30 – 17:35 – dogrywka

Równoważenie rynku – występuje wtedy, gdy złożone zlecenie doprowadziło by, do zawarcia transakcji po kursie, który wykracza poza dopuszczalne ograniczenia. Albo wtedy, gdy złożone zlecenie po każdej cenie, nie może być zrealizowane w całości. Giełda zawiesza przyjmowanie zleceń na dany instrument finansowy i ogłasza równoważenie rynku. To zlecenie, które wywołało r.r jest przyjmowane do arkusza i równoważenie będzie polegać na przeprowadzeniu mini fazy przed otwarciem i na podstawie tych zleceń wyznaczy kurs równowagi (kurs fixingowy).

Czasem nie można wyznaczyć kursu fixingowego bo:

1. Najwyższy limit ceny w zleceniu kupna jest niższy od najniższego zlecenia sprzedaży.

2. Są tylko zlecenia kupna lub tylko sprzedaży.

3. Brak zleceń

4. Tylko zlecenia bez limitów

5. Kurs wykracza poza dopuszczalne wahania.

Dla 1-3 kurs przyjmuje się jako kurs pierwszej transakcji w notowaniach ciągłych

4-5 giełda ogłasza równoważenie rynku.