Polskie tłumaczenia Biblii
Jakiś czas temu trafiła w moje ręce kaseta video z wykładem pani Riplinger (w języku angielskim) na temat różnic pomiędzy nowymi tłumaczeniami Biblii (New International Version, New American Version, The Living Bible, New King James Version i inne) a siedemnastowiecznym, pisanym pięknym staroangielskim językiem tłumaczeniem, znanym jako King James Version lub Authorised Version. Autorka broniła dość trudnej do udowodnienia tezy, jakoby tłumaczenie King James było jedynym wiernym tłumaczeniem Pisma na język angielski. Jednak po obejrzeniu i wysłuchaniu argumentów pani Riplinger zacząłem się do jej tezy przychylać. Nie posunąłbym się tak daleko, żeby twierdzić, że KJV jest jedynym wiernym tłumaczeniem Pisma Świętego na język angielski, ale spokojnie mogę stwierdzić, że jest z pewnością najwierniejszym.
Różnice w tłumaczeniach układają się wg pewnego schematu. Nowe wersje Biblii często pomijają słowa: "święty", "Chrystus" i "Bóg" w odniesieniu do Jezusa, słowo "Pan" bywa pomijane, kilkakrotnie pomijane są całe wersety. Większość tych różnic występuje w Nowym Testamencie i ma związek z osobą Jezusa. Osoba Jezusa jest kluczowym punktem przesłania nowego przymierza Boga z ludźmi. Biorąc pod uwagę, że nowe przekłady często wydają się pomijać fakt boskiej tożsamości Jezusa w miejscach, gdzie stare tłumaczenie wyraźnie nazywa Jezusa Bogiem i Chrystusem (Mesjaszem), odnieść można wrażenie, że ktoś z premedytacją ocenzurował Pismo Święte tak, aby czytający mógł łatwiej podważyć fakt, że Jezus jest Bogiem i Chrystusem.
Rzeczą, ktora zwróciła moją uwagę szczególnie była wypowiedź pani Riplinger o tym, że sytuacja ma się podobnie z przekładami na inne języki - wymieniając kraje Europy wymieniła też i Polskę. Tak więc zaintrygowany zacząłem sprawdzać polskie tłumaczenia. Okazało się, że zarówno Biblia Warszawska (brytyjka) jak i tłumaczenie interlinearne (grecko-polski Nowy Testament) nie zgadzają się z tłumaczeniem King James, w większości pokrywają się natomiast ze współczesnymi tłumaczeniami angielskimi. Zwróciło moją uwagę coś jeszcze. W brytyjce pojawiały się słowa i zwroty, które w interlinii nie występowały mimo, że w obu tłumaczeniach użyto tekstu greckiego z tych samych źródeł. Tłumacze brytyjki musieli więc używać także innych tekstów greckich, o których nie ma wzmianki. Okazało się, że nie jest to wszystko takie proste (na zasadzie: jedno tłumaczenie Biblii dobre a wszystkie inne złe). Postanowiłem więc poszukać Biblii w języku polskim, któraby zgadzała się z angielską KJV.
Kilka dni po tym jak powziąłem taki zamiar, Bóg pozwolił mi znaleźć ową Biblię. Stała sobie w sklepie na półce, jeden egzemplarz, ale za to najtańszy. Nie było nawet podanej nazwy tłumaczenia, później dowiedźiałem się, że jest to Biblia Gdańska. Zacząłem porównywać tłumaczenie z KJV. Okazało się, że tłumaczenie jest niemal identyczne! Było to o tyle szokujące, że tekst Biblii Gdańskiej różnił się od Biblii Tysiąclecia, Biblii Warszawskiej (brytyjki), wszystkich nowych przekładów polskich i angielskich, również z greckim Nowym Testamentem wydanym przez Vocatio (interlinia), za to dokładnie zgadzał się z King James Version. Kupiłem ją więc natychmiast i zacząłem dalej badać.
Wyniki porównania tłumaczeń Pisma okazały się na tyle ciekawe, że postanowiłem umieścić różnice między poszczególnymi tłumaczeniami w tabelce, którą zamieszczam poniżej. Wykorzystałem przy tym częściowo materiały pani Riplinger, oczywiście po sprawdzeniu ich wiarygodności. Różnic jest dużo więcej (zwłaszcza w Starym Testamencie), zamieszczam te, które są wg mnie najistotniejsze lub, które szczególnie mi wpadły w oko.
Oto ta tabelka.
|=======================================================================================================================================|
| | | | | |
| Werset | Biblia Gdańska | B. Warszawska (brytyjka) | King James Version | New International Version |
| | | | | |
|===============|=============================|=============================|=============================|=============================|
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 2Pio. 1:21 | święci Boży ludzie | ludzie Boży | holy men | men |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mat. 25:31 | wszyscy święci Aniołowie | wszyscy aniołowie | holy angels | angels |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Tes. 5:27 | braciom świętym | braciom | holy brethren | brethren |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 22:6 | Bóg świętych proroków | Bóg duchów proroków | God of the holy prophets | God of the spirits of |
| | | | | the prophets |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 18:20 | i święci Apostołowie | i święci, i apostołowie, | holy apostles | saints and apostles |
| | i prorocy | i prorocy | and prophets | and prophets |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Kor. 2:13 | Duch Święty | Duch | Holy Ghost | Spirit |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mat. 12:31 | Duch Święty | Duch | Holy Ghost | Spirit |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dz. 8:18 | Duch Święty | Duch | Holy Ghost | Spirit |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Czyżby nowe przekłady nie lubiły słowa "święty"?
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 2Kor. 5:18 | przez Jezusa Chrystusa | przez Chrystusa | Jesus Christ | Christ |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dz. 8:18 | Duch Święty | Duch | the Holy Ghost | the Spirit |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dz. 17:29 | Bóg | bóstwo | The Godhead | divine being |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 1:11 | Jam jest Alfa i Omega | BRAK | I am Alpha and Omega | OMIT |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan. 4:42 | zbawiciel świata, | Zbawicielem świata | the Christ, the Savior | the Savior of the world |
| | Chrystus | | of the world | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Kor. 16:22 | Pana Jezusa Chrystusa | Pana | Lord Jesus Christ | the Lord |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dan. 3:25 | Synowi Bożemu | anioła | the Son of God | a son of the gods |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan. 9:35 | w Syna Bożego | w Syna Człowieczego | Son of God | Son of Man |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Jana 5:7 | Albowiem trzej są, którzy | BRAK | For there are three that | OMIT |
| | świadczą na niebie: Ojciec, | | bear record in heaven, the | |
| | Słowo, i Duch Święty, a ci | | Father, the Word, and the | |
| | trzej jedno są. | | Holy Ghost: and these three | |
| | | | are one. | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ef. 5:9 | owoc Ducha | owocem światłości | fruit of the Spirit | fruit of the light |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 21:24 | A narody, które będą | I chodzić będą narody | and the nations of them | and the nations shall |
| | zbawione, będą chodziły | w światłości jego | which are saved shall walk | walk by its light |
| | w świetle jego | | in the light of it | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 15:3 | królu świętych | Królu narodów | King of saints | King of the ages |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Tym. 3:16 | Bóg objawiony jest | Ten, który objawił się | God was manifest in | He who was revealed in |
| | w ciele | w ciele | the flesh | the flesh |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dz. 4:24 | Panie! tyś jest Bóg | Panie, | Lord, thou art God | Sovereign Lord, |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mat. 8:29 | Jezusie | BRAK | Jesus | OMIT |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 21:4 | Bóg | BRAK | God | He |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dz. 22:16 | imienia Pańskiego | imienia jego | the name of the Lord | His name |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Obj. 14:1 | imię Ojca jego napisane | jego imię na czole i imię | his father's name in | His name and his father's |
| | na czołach swoich | jego Ojca | their forehead | name in their foreheads |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Poniższy werset w nowych tłumaczeniach nazywa wodza demonów imieniem Jezusa,
które pojawia się w Objawieniu św. Jana (Obj. 22:16)! W Biblii hebrajskiej
słowa "gwiazda jasna" w ogóle nie występują w podanym fragmencie:
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Iza. 14:12 | jutrzenko! która | gwiazdo jasna, synu | Lucifer | morning star |
| | wschodzisz rano | jutrzenki | | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Dalsze różnice:
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Kol. 2:18 | których nie widział | opierając się na widzeniach | which he has not seen | visions he has seen |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mar. 10:21 | naśladuj mnie, wziąwszy | naśladuj mnie | take up the cross and | follow me |
| | krzyż | | and follow me | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 2Pio. 1:21 | święci Boży ludzie | ludzie Boży | holy men of God | men |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 8:6 | mało mniejszym uczyniłeś | Uczyniłeś go niewiele | Thou hast made him | You made him a little |
| | go od aniołów | mniejszym od Boga | a little lower than | lower than the heavenly |
| | | | the angels | beeings |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Łuk. 4:4 | nie samym chlebem żyć | Nie samym chlebem | man shall not live by | man shall not live on |
| | będzie człowiek, ale | człowiek żyć będzie | bread alone, but by every | bread alone |
| | każdym słowem Bożym | | word of God | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Łuk. 21:19 | W cierpliwości waszej | Przez wytrwałość swoją | In your patience possess | By standing firm you will |
| | posiadajcie dusze wasze | zyskacie dusze wasze | ye your souls | save yourself |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Rzym. 11:6 | a jeźli z uczynków, jużci | BRAK | But if it be of works | OMIT |
| | nie jest łaska | | then it is no more grace | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Kol. 1:14 | W którym mamy odkupienie | W którym mamy odkupienie | In whom we have redemption | In whom we have redemption |
| | przez krew jego | | through his blood | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mar. 9:42 | którzy w mię wierzą | którzy wierzą | belive in me | who belives |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Dz. 22:16 | wzywając imienia | wezwawszy imienia jego | calling on the name of | calling on His name |
| | Pańskiego | | the Lord | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Jana 5:13 | i abyście wierzyli w imię | BRAK | and that ye may belive on | OMIT |
| | Syna Bożego | | the name of the Son of God | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Tym. 2:7 | prawdę mówię w Chrystusie | prawdę mówię | truth in Christ | truth |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Gal. 6:15 | Albowiem w Chrystusie | Albowiem ani | For in Christ Jesus | Neither is circumcision ... |
| | Jezusie ani obrzeska ... | obrzezanie ... | neither circumcision ... | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ef. 3:14 | skłaniam kolana swoje | zginam kolana moje | I bow my knees unto the | I bow my knees before |
| | przed Ojcem Pana naszego | przed Ojcem | Father of our Lord Jesus | the Father |
| | Jezusa Chrystusa | | Christ | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Gal. 4:7 | dziedzicem Bożym | dziedzicem przez Boga | an hair of God | an heir of God |
| | przez Chrystusa | | through Christ | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ef. 3:9 | wszystko stworzył | wszystko stworzył | created all things | created all things |
| | przez Jezusa Chrystusa | | by Jesus Christ | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mar. 9:29 | Ten rodzaj dyjabłów inaczej | Ten rodzaj w żaden inny | This kind can come forth | This kind can come out |
| | inaczej wynijść nie może, | sposób wyjść nie może, | by nothing, but by | only by prayer |
| | tylko przez modlitwę | jak tylko przez modlitwę | prayer and fasting | |
| | i przez post | | | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mar. 9:49 | i każda ofiara solą | BRAK | and every sacrifice | OMIT |
| | osolona będzie | | shall be salted with salt | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| 1Kor 10:9 | Ani kuśmy Chrystusa | Ani nie kuśmy Pana | neither let us tempt Christ | we should not test the Lord |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mar 9:29 | przez modlitwę i przez post | przez modlitwę | by prayer and fasting | by prayer |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Mar 9:49 | każda ofiara solą | BRAK | every sacrifice shall be | OMIT |
| | osolona będzie | | salted with salt | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Ten dość często cytowany werset ma w Biblii Gdańskiej inną treść:
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Rzym 8:1 | Przetoż teraz żadnego | Przeto teraz nie ma | There is therefore now no | Therefore there is now |
| | potępienia niemaż tym, | żadnego potępienia dla tych | condemnation to which are | no condemnation for those |
| | którzy będąc w Chrystusie | którzy są w Chrystusie | in Christ Jesus, who walk | who are in Christ Jesus |
| | Jezusie nie według ciała | Jezusie | not after flesh, but | |
| | chodzą, ale według Ducha | | after the Spirit | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Dalej:
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Judy 25 | Bogu, zbawicielowi naszemu | Bogu, zbawicielowi naszemu | To (...) God our Savior | To (...) God our Savior |
| | | przez Jezusa Chrystusa | | (...) through Jesus Christ |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 3:13 | Syn człowieczy, który | Syn Człowieczy | Son of man, which is | Son of Man |
| | jest w niebie | | in heaven | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 4:42 | zbawiciel świata, | Zbawicielem świata | the Christ, the Savior | the Savior of the world |
| | Chrystus | | of the world | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 8:29 | Ojciec | BRAK | the Father | OMIT |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 14:1 | wierzycie w Boga | wierzcie w Boga | ye belive in God | Trust in God |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 14:15 | przykazania moje | przykazań moich | keep my commandments | you will obey what |
| | zachowajcie | przestrzegać będziecie | | I command |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 15:27 | wy świadczyć będziecie | wy składacie świadectwo | ye also shall near witness | you also must testify |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Jan 16:8 | będzie karał świat | przekona świat | he will reprove the world | he will convict the world |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Kilka wersetów, które zwróciły moją uwagę gdy czytałem Stary Testament.
Niekoniecznie są to różnice istotne, po prostu zwróciły one moją uwagę.
Różnice w tłumaczeniu Starego Testamentu często są większe niż
w Nowym Testamencie. Okazuje się też, że Stary Testament jest w Brytyjce
przetłumaczony najgorzej ze wszystkich polskich tłumaczeń.
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Gen. 3:5 | jako bogowie | jak Bóg | gods | God |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Gen. 3:22 | jako jeden z nas | taki jak my | one of us | one of us |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Gen. 4:7 | Azaż, jeźli dobrze czynić | Wszak byłoby pogodne | If thou doest well, shalt | If you do what is right, |
| | będziesz, nie będziesz | [oblicze] gdybyś czynił | thou not be accepted? | will you not be accepted? |
| | wywyższon? | dobrze | | |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 87:1 | Fundament jego jest na | To, co na górach świętych | His foundation is in the | He has set his foundation |
| | górach świętych | założył: | holy mountains | on the holy mountain |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 87:4 | Wspomnę na Egipt, i na | Rahab i Babilon zaliczę | I will make mention of | I will record Rahab and |
| | Babilon przed swymi | do wyznawców moich | Rahab and Babilon to them | Babilon among those who |
| | znajomymi | | that know me | acknowledhe me |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 87:5 | Ten i ów urodził się | Wszyscy co do jednego | This and that man was | This one and that one |
| | w nim | w nim się urodzili (!!!) | born in her | were born in her |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 100:3 | on uczynił nas, | On nas uczynił | it is he that hath made us, | It is he who made us, |
| | a nie my samych siebie | i do niego należymy | and not we ourselves | and we are his |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 2:12 | Pocałujcie syna | BRAK | Kiss the Son | Kiss the Son |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 149:5 | święci | wierni | saints | saints |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 149:9 | świętych | wiernych | saints | saints |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
| Ps. 148:14 | świętych | wiernym | saints | saints |
|---------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------+-----------------------------|
Tabelka powstała w kwietniu 1998r.
Ostatnie zmiany: 25-04-1998
Cytaty z Biblii Gdańskiej,
Biblii Warszawskiej (obie wydane przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa),
King James Version (1978, Royal Publishers, inc., Nashville, Tennessee U.S.A.),
The New International Version (The NIV Topical Study Bible, 1989, Zondervan Bible Publishers, Grand Rapids, Michigan 49506 U.S.A.)
Wszelkie uwagi co do tekstu umieszczonego na tej stronie proszę śmiało kierować na adresy podane na dole strony.
Martin Lechowicz
e-mail: istari@polbox.com
ICQ: 45317719