Formy antropogenezy
Nazwa | Szacowany okres występowania | Obszar występowania | Uwagi | Zdjęcie |
---|---|---|---|---|
†Sahelanthropus tchadensis (Sahelantrop) | 7 mln lat temu | środkowa Afryka |
Istnieją różne teorie ewolucji Sahelanthropus tchadensis. Mógł on być przodkiem dzisiejszych małp człekokształtnych lub też jednym z najwcześniejszych ludzi. Można go też uznać za wspólnego przodka ludzi i szympansów. | ![]() |
†Ardipitek (Ardipithecus) | 5,8–4,2 lat temu | Afryka | pod wieloma względami przypominały małpy człekokształtne; uważa się, że były istotami dwunożnymi. | ![]() |
†Ardipithecus ramidus | 4,4 mln lat temu | Etiopia | żył głównie w lasach | ![]() |
†Ardipithecus kadabba |
5,8–5,2 mln lat temu | Etiopia | ![]() |
|
†Australopitek (Australopithecus) | 4,2–1 mln lat temu | centralna i wschodnia Afryka | pochodziły prawdopodobnie od ardipiteków; bardziej wyprostowany niż Ardipitek; posługiwał się narzędziami z drewna i kości | ![]() |
†Australopithecus anamensis |
4 mln lat temu | Afryka | przez niektórych uczonych zaliczany jest do ardipiteków (jako Ardipithecus anamensis), inni uważają go za bezpośredniego ewolucyjnego następcę ardipiteków | ![]() |
†Australopithecus bahrelghazali (Praeanthropus bahrelghazali) |
3,5–3 mln lat temu | Czad | ![]() |
|
†Australopithecus afarensis (Praeanthropus africanus) |
3,7–1,3 mln lat temu | Etiopia i Tanzania | miał szeroką miednicę, wysklepioną stopę, paluch u stopy zrównany z innymi palcami, kciuk przeciwstawny, ramiona były długie, a pojemność puszki mózgowej wynosiła ok. 500-600 cm³. | ![]() |
†Australopithecus africanus |
3/2 mln lat temu | RPA | osobniki męskie tego gatunku ważyły ok. 41 kilogramów i dorastały do 138 cm, a żeńskie ok. 30 kg i dorastały do ok. 115 cm. | ![]() |
†Australopithecus garhi |
2,5 mln lat temu | Etiopia | pojemność mózgoczaszki wynosiła ok. 450 cm³ | |
†Australopithecus sediba |
1,977 mln lat temu | RPA | odkryty w 2010 r. | ![]() |
†Paranthropus (parantrop, prawie człowiek) |
masywne australopiteki sklasyfikowane jako odrębny rodzaj człowiekowatych. | |||
†Paranthropus aethiopicus (wcześniej Australopithecus aethiopicus) |
2,5 mln lat temu | jez. Turkana, Kenia, | najlepiej zachowaną skamieniałością P. aethiopicus jest tzw. "czarna czaszka" znaleziona przez Alana Walkera w roku 1985 na zachodnim brzegu Jeziora Turkana w północnej Kenii. | ![]() |
†Paranthropus boisei |
2,3–1,2 mln lat temu | Afryka | pierwotnie zaliczany do rodzaju Australopithecus jako A. boisei | ![]() |
†Paranthropus robustus (lub Australopithecus robustus) |
1,6 mln lat temu | Afryka | ich cechą charakterystyczną były masywne kości czaszki | ![]() |
†Homo habilis (Człowiek zręczny) | 2,5–1,5 (lub do 1) mln lat temu | jez. Turkana, Kenia, Etiopia | uznano go za twórcę narzędzi kamiennych i drewniamnych; polował | ![]() |
†Homo rudolfensis | 2,4–1,8 mln lat temu | jez. Turkana, Kenia | klasyfikowany pierwotnie jako Homo habilis lub Australopithecus sp. | ![]() |
†Homo gautengensis | ponad 2-0,6 mln lat temu | Afryka Południowa | opisany w maju 2010 | ![]() |
†Homo erectus (Człowiek wyprostowany) | 2 (lub 1,25)–0,05 mln lat temu | Afryka, Azja, Europa | potrafił niecić ogień; żył w społecznościach | ![]() |
†Homo ergaster | 1,9–1,7 (lub do 1,25) mln lat temu | Afryka wschodnia i południowa | klasyfikowany niekiedy jako Homo erectus (populacja afrykańska) |
![]() |
†Homo georgicus | 1,8–1,6 mln lat temu | Gruzja | możliwa klasyfikacja jako Homo ergaster | ![]() |
†Człowiek z jaskini Denisowa | 1 mln (szacunkowo) – 38 tys. lat temu | Syberia | wyodrębniony na podstawie analizy DNA szczątków sprzed 41 tys. lat w marcu 2010 |
![]() |
†Homo cepranensis | 900-800 tys. lat temu | Włochy | znany z jednego znaleziska datowanego na 900-800 tys. lat | ![]() |
†Homo antecessor | 800–350 tys. lat temu | Hiszpania | klasyfikowany niekiedy jako Homo heidelbergensis lub Homo erectus |
![]() |
†Homo heidelbergensis | 600–250 tys. lat temu | Europa, Afryka, Chiny | klasyfikowany niekiedy jako Homo erectus (populacja europejska) lub archaiczny Homo sapiens |
![]() |
†Homo rhodesiensis | 300–120 tys. lat temu | Zambia | czaszkę znaleziono w kopalni żelaza i cynku w Rodezji Północnej w 1921 roku przez Toma Zwiglaara, szwajcarskiego górnika | ![]() |
Homo sapiens | ||||
†Homo sapiens fossilis | 30 tys.–28 tys. lat temu | Francja | szczątki datowane były metodą rozpadu węgla aktywnego 14C | ![]() |
†Homo sapiens idàltu (człowiek współczesny starszy) | ok. 160 tys. lat temu | Etiopia | w jego szkieletach widać pewne nieznaczne różnice z człowiekiem współczesnym | ![]() |
Homo sapiens sapiens | od 250 tys. – nadal | cały świat | jedyny występujący współcześnie przedstawiciel z człowiekowatych | ![]() |
†Neandertalczyk (Homo neanderthalensis) |
230–30 tys. lat temu | Europa, zachodnia Azja | przez niektórych uznawany za podgatunek Homo sapiens | ![]() |
†Homo floresiensis | 100 tys. (lub do 1 mln) – 10 tys. lat temu | Wyspa Flores (Indonezja) | odkryty w 2003 w Liang Bua – wapiennej jaskini na indonezyjskiej wyspie Flores | ![]() |