1str.
Emulgatory są substancjami, które umożliwiają wytworzenie emulsji, sprawiają, iż olej z wodą mogą połączyć się w jedną całość. Cząsteczka emulgatora składa się z dwóch członów: polarnego- człon ten posiada właściwości hydrofilowe i charakteryzuje się powinowactwem do wody oraz niepolarnego. Niepolarny człon hydrofobowy wykazuje powinowactwo do oleju. Zazwyczaj jest to łańcuch węglowodorowy. Podstawowy podział emulgatorów dokonany jest w zależności od zdolności dysocjacji na jonowe i niejonowe. Mogą one stabilizować dwa typy emulsji (o/w i w/o). Emulgatory dzieli się na cztery grupy aminowo czynne, kationowo czynne, niejonowe i amfo lityczne. Emulgatory aminowe w roztworze wodnym tworzą ujemne naładowane jony powierzchniowo czynne czyli aniony. Są one niestabilne wobec elektrolitów i w środowisku kwaśnym. Do tej grupy należą mydła( aniony kwasów tłuszczowych), aniony monoestrów kwasu siarkowego. Emulgatory kationowe tworzą w roztworze wodnym dodatnio naładowane jony powierzchniowo czynne- kationy, które znalazły zastosowanie w preparatach do włosów. Emulgatory niejonowe w roztworze wodnym nie tworzą jonów, są stabilne pH, wobec soli i elektrolitów. Emulgatory amfo lityczne mają charakter aminowy lub kationowy w zależności od pH roztworu, są to sole wewnętrzne.
Emulgatorami pochodzenia roślinnego są steroidy, tłuszcze owczej wełny (lanolina) to produkt odpadowy, powstający w procesie oczyszczania surowej wełny owczej z tłuszczopotu. Wosk pszczeli jest to gniotliwa wydzielina gruczołowa pszczoły pasiecznej. Nie rozpuszcza się on w wodzie. Służy do wytwarzania podstaw maści,
2str. kremów, sztyftów. Lecytyna należy do fosfolipidów, jest to żółta, woskowata substancja pęczniejąca w wodzie.
Cechą dobrego emulgatora jest obniżenie napięcia powierzchniowego na granicy rozdziałów faz, zapewnienie odpowiedniej lepkości emulsji, stabilizacja emulsji określonego typu, zapewnienie rozdrobnienia cząstek fazy rozproszonej, stabilność emulsji podczas jej użytkowania i przechowywania, użyteczność w małych ilościach, brak reaktywności w stosunku do składników emulsji, brak toksyczności, zapachu, jasne zabarwienie, niska cena. Poza powyższymi cechami emulgatory używane są do specjalnych celów. Używane w produktach spożywczych powinny być jadalne i nie mogą mieć nieprzyjemnego smaku. Emulgatory do emulsji kosmetycznych nie powinny działać drażniąco na skórę i błony śluzowe. Cechą emulgatorów do farb i lakierów jest ich lotność i zdolność tworzenia trwałych powłok.
Przedstawiona powyżej lista cech, jakie powinien spełniać dobry emulgator jest to raczej lista życzeń. Dość trudno znaleźć taki emulgator, który by odpowiadał wszystkim wyżej wymienionym warunkom. Z tego też powodu w celu otrzymania stabilnej emulsji najczęściej nie stosuje się pojedynczego emulgatora, ale dobraną mieszankę kilu emulgatorów.
Konserwanty są to surowce chemiczne hamujące rozwój mikroorganizmów w kosmetyku. Mają one za zadanie utrzymać wyroby kosmetyczne bez zanieczyszczeń podczas ich wytwarzania, pakowania oraz całego okresu ich stosowania. Środki konserwujące są powodem najczęstszych alergii u użytkowników dlatego konieczne jest ograniczenie ich do minimum. Czystość mikrobiologiczna kosmetyków jest bardzo ważna, gdyż większość preparatów kosm. stanowi pożywkę dla drobnoustrojów. 3str. Dowodem na to ,że produkty kosm. uległy zepsuciu lub zakażeniu są zachodzące w nich zmiany organoleptyczne. Należą do nich: rozdzielenie faz, zmiana konsystencji, zapachu, barwy czy osady. Środki konserwujące są substancjami mającymi na celu zmniejszenie szybkości lub zahamowaniu niekorzystnych zmian mikrobiologicznych, które powodują psucie wyrobu lub obniżenie jego jakości. Dobry środek konserwujący powinien być nietoksyczny, niedrażniący, nieuczulający, pozbawiony smaku, zapachu i koloru. Powinien być aktywny wobec mikroorganizmów, efektywny w niskich stężeniach i szerokim zakresie pH, rozpuszczalny w wodzie oraz zgodny z innymi składnikami receptury i opakowania. Konserwant nie powinien być lotny i ulegać hydrolizie. Konserwacji nie wymagają tylko te wyroby kosmetyczne, które nie są pożywką dla mikroorganizmów. Pojawiająca się na opakowaniu informacja, że kosmetyk nie zawiera konserwantu oznacza, że w jego składzie nie ma żadnego ze związków znajdujących się na liście surowców. Ilość dodawanego konserwantu zależy od rodzaju i wielkości opakowania kosmetyku oraz od czasu użytkowania preparatu. Opakowanie powinno być zamknięte szczelnie, aby ograniczyć dostęp mikroorganizmów, uniemożliwić wydzielanie się wody. Ważny jest również sposób przechowywania kosmetyków. Należy je chronić przed wysoką temperaturą, bezpośrednim działaniem słońca i innych źródeł ciepła. Po otwarciu powinno je się trzymać dokładnie zamknięte w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu.
Trwałość kosmetyków w dużym stopniu zależy od producenta ale także użytkownik ma wpływ na okres ich przydatności by kosmetyki mogły właściwie o nas zadbać, ale wcześniej my powinniśmy o nie zadbać. Zatroszczyć się o ich prawidłowe użytkowanie. Wtedy nie tylko będziemy wyglądać lepiej, młodziej, zdrowiej lecz i finansowe będziemy mieli korzyści.
4str. Podsumowując emulgatory są to związki chemiczne , których zadaniem jest poprawa konsystencji produktów. Zapobiegają one rozdzielaniu się emulsji, mogą też sprawić, że produkt, w którym występują wygląda na bardziej pożywny niż jest w rzeczywistości. Zaś konserwanty chronią produkt przed zepsuciem, przed rozwojem bakterii lub pleśni. Oczywiście wszystko powinno mieć swój umiar.
Literatura:
Wiesław Malinka „ Zarys Chemii kosmetycznej” Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1999
2. Janina Marcinkiewicz- Salmonowiczowa „Zarys Chemii i Technologii kosmetyków”
Kirk- Othmer „Encyklopedia of Chemical Technology”
internet