Wzrost gospodarczy jako cel makroekonomiczny

Cele polityki makroekonomicznej:
magiczny trójkąt:
1) -wzrost gospodarczy i pełne zatrudnienie
2) -stabilizacja wartości pieniądza (stabilizacja poziomu cen)
3) -równowaga bilansu płatniczego
magiczny czworokąt:
1), 2) , 3),
4)-sprawiedliwy podział dochodów
magiczny pięciokąt:
1), 2),
3)- stabilizacja wartości pieniądza
4)- równowaga bilansu płatniczego
5)- sprawiedliwy podział dochodów
magiczny sześciokąt:
1), 2), 3),4), 5),
6)-ochrona środowiska
magiczny siedmiokąt:
1), 2), 3), 4), 5), 6)
7)-sprawiedliwy podział istniejącej ilości czasu pracy na tle wzrastającego bezrobocia

Wzrost gospodarczy jest to stałe zwiększenie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.

Wzrost gospodarczy – zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i usług niż w roku poprzednim – mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym. Kiedy jesteśmy w stanie więcej zarobić, źródłem wzrostu jest nasza praca. Ale jeśli w tym samym czasie, gdy wzrosły nasze zarobki, o tyle samo podniosły się ceny towarów, które kupujemy, mieliśmy do czynienia tylko ze wzrostem nominalnym. Nie możemy bowiem kupić więcej niż poprzednio. Dlatego cieszyć się można tylko z wzrostu realnego, czyli po uwzględnieniu inflacji. Wzrost gospodarczy odnosi się tylko do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem.

Źródła wzrostu gospodarczego:

Głównym czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy w krótkim okresie jest popyt konsumpcyjny i inwestycyjny, krajowy i zagraniczny. W długim okresie natomiast – dostateczna podaż i efektywność czynników wytwórczych. Coraz częściej czynnikiem wzrostu staje się też handel zagraniczny. Tempo wzrostu (lub spadku) produktu krajowego brutto jest (w przybliżeniu) sumą wskaźników obrazujących zmiany stanu zatrudnienia oraz wydajności pracy. Jednym z najważniejszych źródeł wzrostu wydajności jest postęp techniczny oraz dynamika inwestycji.

Mierniki wzrostu gospodarczego

*produkt krajowy brutto – całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju (kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze),

*produkt narodowy brutto – całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,

*stopa wzrostu dochodu narodowego (lub realnego produktu krajowego brutto). Oznacza ona stosunek przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym.

*wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca (PKB per capita).

Czynniki wzrostu gospodarczego:
* ziemia
* praca (ziemia + umiejętności + kapitał)
* kapitał (zasoby środków wyk. w procesie wytwarzania produkcji)

4 rodzaje wzrostu gospodarczego:
*ekstensywny, osiągany przez ilościowe zwiększanie zasobów
*intensywny, osiągany przez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów
*konsumpcyjny, spowodowany wzrostem spożycia
*ekspansywny, wywołany przyrostem inwestycji w długim czasie

Nowoczesne mierniki wzrostu gospodarczego:
*syntetyczne, podział przedsiębiorstw na rynku, miernik dynamiki wzrostu gospodarczego
*szczegółowe, dynamika nakładów inwestycyjnych, wskażniki demograficzne
*syndromatyczne, udział państwa w wymianie handlowej na świecie, liczba laureatów nagród


Wzrost gospodarczy- obejmuje mierzalne elementy gospodarki, zmiany ilościowe, np. wzrost produkcji, dochodów, zatrudnienia. Jest równy PKB i mierzy się go tempem wzrostu dochodu narodowego.
R = delta Y / Y
R- tempo wzrostu
Delta Y- przyrost dochodu narodowego w ciągu roku
Y- poziom dochodu narodowego osiągnięty w poprzednim roku


Rozwój gospodarczy- zawiera cechy ilościowe i jakościowe, jest to wzrost gospodarczy + zmiany strukturalne sprzyjające rozwojowi, np. wzrost poziomu kwalifikacji siły roboczej, doskonalenie jakości produktów, powiązany z gospodarką światowa.

Rozwój gospodarczy – długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia (konsumpcji) i innych wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym (zmiany organizacji społeczeństwa).

Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest zwiększenie standardu życia, zwiększenie produkcji, lepsza sytuacja socjalna oraz większe bezpieczeństwo publiczne.

Czynniki rozwoju gospodarczego

*kapitał ludzki

*ziemia i surowce – odnawialne i nieodnawialne

*postęp techniczny

inwestycje – powiększanie kapitału rzeczowego

Funkcja produkcji
Q = (Z,P,K,T,O,W)

Narzędzia polityki makroekonomicznej:
-polityka fiskalna, (to ogół podatków i wydatków publicznych)
-polityka pieniężna, (regulacja podaży pieniądza przez bank centralny, stopy procentowe)
-polityka dochodowa, (struktura i regulacja dochodów w gospodarce)
-polityka międzynarodowych struktur ekonomicznych, (handel zagraniczny, kurs walutowy)

Produkt narodowy: PNB + PNN
Dochód narodowy (ekon.) inna nazwa dla Produktu Narodowego Netto, jest to suma dochodów wszystkich obywateli oraz osób prawnych z siedzibą w danym kraju, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał), równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i usług, pomniejszona o koszty amortyzacji (czyli koszty zużycia czynników produkcyjnych).

Podział dochodu narodowego

1) Pierwotny – odbywa się w miejscu wytworzenia dochodu, np. w przedsiębiorstwie; nie dzieli się między pracowników i przedsiębiorców. W wyniku podziału pierwotnego tworzą się płace pracowników najemnych i zyski przedsiębiorstwa.

2) Wtórny – tworzony poprzez rynek (mechanizm rynkowy - system cen) i budżet państwa (system podatków). W wyniku podziału wtórnego tworzy się dochody właścicieli przedsiębiorstw i jednostek usługowych, pracowników sfery nieprodukcyjnej i państwa.

3) Ostateczny – tworzy się fundusz konsumpcji (zaspokajanie potrzeb) i akumulacji (powiększanie możliwości produkcyjnych), który tworzy się za pomocą redystrybucji dochodów, podatków i kredytów.

W wyniku podziału wtórnego dochody otrzymują trzy grupy podmiotów. Jeżeli państwo dysponuje własnymi dochodami, realizuje zadania polityki gospodarczej i społecznej:

*finansuje administracje państwową, wymiar sprawiedliwości, ochronę porządku publicznego;

*obronę narodową, powszechną oświatę publiczną, naukę i kulturę;

*obciążenia z tytułów kredytów zagranicznych, publiczną ochronę zdrowia i opiekę społeczną.

Wady dochodu narodowego jako miernika wzrostu:
*jednakowe traktowanie wszelkiej działalności produkcyjnej
*nieuwzględnienie nierównomierności w podziale dochodu narodowego
*nieuwzględnienie efektów zew. np. degradacja środowiska, niszczenie infrastruktury technicznej
*nieuwzględnienie niektórych elementów dobrobytu, np. czas wolny

PKB- produkt krajowy brutto,opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu(najczęściej w ciągu roku).

Przyrost PKB:
-do 3%, to wzrost typowy
-3-5%, to wzrost średni
-powyżej 5%, to wysoki wzrost gospodarczy

PNB- produkt narodowy brutto, całkowity dochód osiągany przez obywateli danego kraju, suma produkcji finalnej w cenach rynkowych
PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą


PNN- produkt narodowy netto, jest = DN
PNN = PNB w cenach czynników produkcji – amortyzacja

Amortyzacja- zmiana zużycia istniejących zasobów kapitału w danym okresie.