P – cena
Q – ilość
TR – przychód TR = Q * P
I – dochód

POPYT (symbol D) – zapotrzebowanie na określone dobro w określonym miejscu i czasie.
Popyt potencjalny – chęć.
Popyt efektywny – chęć poparta siłą nabywczą.
Na zmianę popytu wpływa:
- zmiana warunków klimatycznych
- liczba konsumentów ( ich struktur pod względem płci, wieku wykształcenia, itd.)
- moda, trendy
- katastrofy (powodzie, huragany, itd.)
- nasycenie rynku produktem
- uwarunkowanie światopoglądowe
- cena
- dochody konsumentów
- zmiana cen dóbr komplementarnych i substytucyjnych
Te czynniki dzielimy na cenę i czynniki pozacenowe.
Prawo popytu: wraz ze wzrostem ceny c.p. ilość nabywania danego dobra maleje, wraz ze spadkiem ceny c.p. ilość nabywana danego dobra wzrasta.
Popyt rynkowy – suma popytów indywidualnych.

PODAŻ (symbol S) – ilość dobra zaoferowana na sprzedaż w danym miejscu i czasie.
Na zmianę podaży wpływa:
- cena danego dobra
- ceny czynników produkcji
- sezonowość
- zmiany technologiczne
- dostępność czynników produkcji
- odpowiednio wykwalifikowani pracownicy, specjaliści
- liczba przedsiębiorców
- podatki, cła
- subwencje, dotacje
- rentowność produkcji
- maksymalizacja produkcji
podaż ≠ produkcja
Prawo podaży: wraz ze wzrostem ceny c.p. zwiększa się ilość oferowana danego dobra, wraz ze spadkiem ceny c.p. maleje ilość oferowana danego dobra.

RYNEK- ogół sprzedaży/kupna danego dobra w określonym czasie i miejscu.

PARADOKSY:
1. GIFFENA – odnosi się do najuboższe części społeczeństwa i dóbr podstawowych (mimo wzrostu ceny wzrasta chęć posiadania).
2. VEBLENA – odnosi się do warstw o wysokim poziomie życia i dóbr luksusowych (drogie samochody, biżuteria); wzrost ceny wywołuje chęć posiadania.
3. EFEKT SPEKULACYJNY – kształtowany wg danego dobra; jeżeli przewiduje się, że cena danego dobra wzrośnie za jakiś czas, to wzrasta dzisiaj wielkość popytu.

RÓWNOWAGA RYNKOWA ( symbol E) – nie ma nadwyżki ani nie ma niedoboru. Ilość produkowanych dóbr jest równa ilości dóbr zakupionych. Wielkość popytu = wielkość podaży.

Jeżeli działają dwa czynniki: podaży i popytu, to nie da się jednoznacznie określić, jak zmieni się sytuacja rynkowa.
Jeżeli zmienia się albo czynnik podaży albo popytu, wtedy da się określić, jak zmieni się sytuacja rynkowa.

P_max – cena niższa od równowagi rynkowej, wprowadzana w celu ochrony konsumenta.
P_min – cena wyższa od równowagi rynkowej, wprowadzana w celu ochrony producentów ( na rynku pracy, na rynku rolnym).

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY
E_PD – elastyczność cenowa popytu (analizuję zmianę ceny na zmianę wielkości popytu.
E_PD = $\frac{\% Q_{D}}{\% P}$ $\frac{\uparrow \downarrow}{\downarrow \uparrow}$ Kiedy jedno rośnie, drugie maleje; kiedy jedno maleje, drugie rośnie (oprócz wyjątków).

e =|E_PD| aby operować wartościami dodatnimi.
Zazwyczaj będą wartości ujemne, chyba że wystąpią wyjątki Giffena bądź Veblena.
e > 1 popyt elastyczny ; popyt wrażliwy na zmianę ceny.
e = 1 popyt wzorcowy
e < 1 popyt nieelastyczny; popyt niewrażliwy na zmianę ceny.
e = 0 popyt doskonale nieelastyczny; popyt może rosnąć/ maleć, popyt i tak się nie zmieni
e = ∞ popyt doskonale elastyczny; przy danym poziomie ceny popyt może rosnąć i może maleć.

ELASTYCZNOŚĆ PUNKTOWA - wrażliwość popytu na zmianę ceny w określonym punkcie (przy niewielkich zmianach).
E_PD =$\ \frac{Q_{D}}{Q_{D}}$ : $\frac{P}{P}$= $\frac{Q_{2} - \ Q_{1}}{Q_{1}}$: $\frac{P_{2} - P_{1}}{P_{1}}$
E_PD = $\frac{\text{dQ}}{Q}$ : $\frac{\text{dP}}{P}$ = $\frac{\text{dQ}}{\text{dP}}$ ×$\ \frac{P}{Q}$ = (Q_D)’ × $\frac{P}{Q}$

ELASTYCZNOŚĆ ŁUKOWA – wrażliwość popytu na zmianę ceny na pewnych odcinkach (przy większych zmianach cen).
E_PD = $\frac{Q_{D}}{P}$ : $\frac{P}{P}$ = $\frac{Q_{2} - Q_{1}}{\frac{Q_{2} + Q_{1}}{2}}$ : $\frac{P_{2}\ - \ P_{1}}{\frac{P_{1}\ + \ P_{2}}{2}}$
Jeżeli badamy wrażliwość na pewnym odcinku, to nie liczymy wrażliwości punktowej.

E_PS = $\frac{\% Q_{S}}{\% P}$ => %∆Q_S = E_PS * %∆P
E_PS < 1 podaż nieelastyczna
E_PS > 1 podaż elastyczna
E_PS = 1 podaż wzorcowa
E_PS = 0 podaż sztywna, doskonale nieelastyczna
E_PS = ∞ podaż doskonale elastyczna
E_PS = $\frac{\text{dQ}_{S}}{Q_{S}}$ × $\frac{\text{dP}}{P}$ = $\frac{\text{dP}_{S}}{\text{dP}}$ × $\frac{P}{Q_{S}}$ = (Q_S)’ × $\frac{P}{Q_{S}}$

ELASTYCZNOŚĆ DOCHODWA POPYTU
E_yD= $\frac{\% Q_{D}}{\% y}$ = $\frac{Q_{D}}{Q_{D}}\ :\ \frac{y}{y}\ $= $\frac{Q_{2} - Q_{1}}{Q_{1}}$ : $\frac{y_{2} - y_{1}}{y_{1}}$

ELASTYCZNOŚĆ MIESZANA POPYTU – jak zmiana cena jednego dobra wpływa na zmianę drugiego dobra.
E_MD = $\frac{\% Q_{P_{A}}}{\% Q_{P_{B}}}$
E_MD < 0 dobra komplementarne
E_MD > 0 dobra substytucyjne

TEORIA UŻYTECZNOŚCI
GOSPODARSTWO DOMOWE – podmiot gospodarczy wyodrębniony w sensie ekonomicznym na podstawie własności osobistej i podejmujący decyzje konsumpcyjne w oparciu o własne preferencje oraz istniejące ograniczenia obiektywne, tj. dochody oraz ceny rynkowe produktów.
Każde gospodarstwo domowe dąży do takiego wydatkowania swoich dochodów, aby zgodnie z własnymi upodobaniami osiągnąć możliwie największe zadowolenie z nabywanych dóbr.

1. Plan pozyskania dochodów.
2. Plan konsumpcji.
3. Plan oszczędności.

nadrzędny cel : maksymalizacja zadowolenia
optymalny – najlepszy w danych warunkach
użyteczność – zadowolenie, satysfakcja

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA (TU) - ilość zadowolenia z konsumpcji określonej ilości danego dobra. Rośnie w tempie malejącym, przyrosty coraz mniejsze ( 1 unit – miara użyteczności).
TU = $\sum_{\ }^{}Q_{1}$

UŻYTECZNOŚĆ MARGINALNA (MU) – przyrost zadowolenia wynikająca ze zwiększenia dobra o jedną jednostkę. Wzrasta do pewnego momentu.
MU = $\frac{TU}{Q}$
Kiedy TU = max => MU =0

I PRAWO GOSSENA
PRAWO MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚĆI KRAŃCOWEJ głosi, że przyrosty zadowolenia z konsumpcji zmniejszają się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra. Po przekroczeniu pewnego poziomu konsumpcji danego dobra dalsze zwiększenie konsumpcji przynosi konsumentowi negatywne zadowolenie w wyniku czego użyteczność całkowita zaczyna spadać, zaś użyteczność marginalna będzie ujemna. Konsumentowi zwiększa konsumpcję danego dobra do momentu, gdy MU=0

II PRAWO GOSSENA
PRAWO WYRÓWNYWANIA SIĘ UŻYTECZNOŚCI MARGINALNYCH informuje, że konsument osiąga maksymalne zadowolenie z konsumpcji wówczas, gdy stosunki użyteczności marginalnych do cen dla wszystkich nabywanych przez niego dóbr są sobie równe.
$\frac{\text{MU}_{A}}{P_{A}}$ = $\frac{\text{MU}_{B}}{P_{B}}$ = … =$\frac{\text{MU}_{Z}}{P_{Z}}$

NADWYŻKA (RENTA) KONSUMENCKA (CS) – różnica między wydatkami, jakie ponosi konsument na zakup określone ilości dobra x po obowiązującej cenie rynkowej, a całkowitymi wydatkami, jakie skłonny byłby ponieść na zakup tego dobra. W skali rynku nadwyżką konsumenta Est suma indywidualnych rent osiąganych przez konsumentów znajdujących się na rynku.

MRS – KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI – dobra dają ten sam poziom zadowolenia całkowitego. Może być ich nieskończenie wiele, ale nie mogą się przecinać.
IC budowane w oparciu o preferencje
IC nachylenie ujemne , wypukłe względem (0,0).
nachylenie IC = MRS_XY
MRS_XY = $\frac{\text{MU}_{X}}{\text{MU}_{Y}}$ = $\frac{X}{Y}$
Kształtowane przez trzy czynniki: preferencje, cena, dochody.

P_X *X + P_Y * Y = I (suma iloczynów nie może być większa niż dochód)

LINIA OGRANICZENIA DOCHODWEGO (BL)
nachylenie BL = $\frac{P_{X}}{P_{Y}}$

DALEKIE SUBSTYTUTY – zaspokajają różne potrzeby człowieka i walczą o to, aby być w koszyku konsumenta.

PRZEDSIĘBIORSTWO – podmiot gospodarczy wyodrębniony ekonomicznie (ma własny majątek), prawnie (mają osobowość prawną). Prowadzą działalność usługową, handlową, produkcyjną. Kierują się maksymalizacją zysków.
Analiza przedsiębiorstwa:
- okres krótki – czas, którym przynajmniej jeden czynnik jest stały i jeden jest zmienny; zasoby, które są wykorzystywane w przedsiębiorstwie: praca, kapitał, ziemia. Praca – siła robocza, liczba pracowników; kapitał jest zazwyczaj stały.
- okres długi – wszystkie czynniki są zmienne; powiększa się potencjał produkcyjny.

TEORIA PRODUKCJI
Produkcja polega na łączeniu określonych czynników produkcji w celu osiągnięcia efektów w celu utworzenia produkowania(?)lub usług.
Zależność między wielkością produkcji a ilością zaangażowanych czynników produkcji wskazuje funkcja produkcji.
Funkcja produkcji pokazuje, jaką maksymalną wielkość produkcji można wyprodukować w danym okresie przy wykorzystaniu nakładów o określonej wielkości i strukturze.

MP – PRZYROST MARGINALNY
MP = $\frac{TP}{L}$

AP – PRODUKT PRZECIĘTNY
AP = $\frac{\text{TP}}{L}$

PRAWO MALEJĄCYCH PRZYCHODÓW (KRAŃCOWYCH, MARGINALNYCH) – zwiększając nakład zmiennego czynnika produkcji, przy założeniu niezmienionego drugiego czynnika produkcji osiągany jest taki punkt, po przekroczeniu którego każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego przynosi coraz mniejsze przyrosty produkcji.

DWUCZYNNIKOWA FUNKCJA PRODUKCJI
Q = f(L ,K)
izokwanta (krzywa jednakowego produktu)

RÓWNANIE BUDŻETOWE
P_L * L + P_K * K = N<- nakład

$\frac{\text{MP}_{L}}{P_{L}}$ = $\frac{\text{MP}_{K}}{P_{K}}$