13. ZGROMADZENIA STANOWE W ŚREDNIOWIECZNEJ EUROPIE

KRAJ	REPREZENTACJA STANOWA	POZOSTAŁE FORMY STANOWE
	początki	skład
Anglia	1265 (gdy po raz pierwszy odbyło się posiedzenie przy udziale wszystkich 3stanów).Kształt parlamentu nie pojawił się w wersji gotowej. Do końca XV w. trwał okres krystalizowania się jego kształtu i kompetencji.	Król, oraz Izby: Izba gmin (możność zasiadania w izbie gmin była uzależniona od spełnienia kryterium materialnego. Do izby gmin wybierani byli przedstawiciele hrabstw i miast. Prawo wyborcze miało terytorium, a nie osoby. Wybierano po dwóch kandydatów z każdego hrabstwa i miasta – wyjątkiem był Londyn, z którego wybierano 4 przedstawicieli). Izba lordów (w izbie lordów zasiadali lordowie duchowni i świeccy. Do lordów duchownych zaliczali się arcybiskupi, biskupi i opaci. W przypadku lordów świeckich prawo zasiadania było prawem dziedzicznym w oparciu o zasadę primogenitury. Prawo to było nadawane przez króla).
Francja	1302 (duchowieństwo, szlachta i mieszczaństwo).	Król i 3 kolegia: kolegium stanu pierwszego (duchowieństwo), kolegium stanu drugiego (szlachta), kolegium stanu trzeciego (tylko przedstawiciele mieszczan).
Niemcy	XV w. (Reichstag wykształcił się ze zjazdu nadwornego. W jego skład nie wchodzili przedstawiciele stanów tylko władcy terytorialni).	Cesarz i 3 kolegia: kolegium książąt elektorów, kolegium książąt i panów (pozostali władcy terytorialni Rzeszy), kolegium miast (ale tylko tych, które stanowiły odrębne terytoria Rzeszy)
Rosja	1549 (Sobór ziemski został powołany za panowania cara Iwana IV. Funkcjonował do pierwszej połowy XVIII w.)	Car i 6 kolegiów bojarzy (duma bojarska) dworianie (szlachta średnia) przedstawiciele kościoła prawosławnego (Święty Sobór) przedstawiciele miast czarnych (należących do cara) przedstawiciele drużyny carskiej (strzelców) przedstawiciele chłopów ze wsi czarnych (należących do cara) – tylko raz w 1613r.

Powstanie reprezentacji stanowych było naturalną konsekwencją nadawania przez władców immunitetów. Część władzy przeszła w ręce możnych, Kościoła lub mieszczan. W tej sytuacji aby móc, np. nakładać nowe podatki władca musiał odwoływać się do stanów i w nich szukać poparcia dla swych planów. Władca zwracał się o udzielenie poparcia tylko wtedy gdy miał taką potrzebę. Można wyróżnić dwie formy zgromadzeń stanowych. Pierwsza z nich występowała w Anglii i Polsce. Były to zgromadzenia stanowe o szerokich kompetencjach (np. prawodawczych). Z czasem ich uprawnienia rosły a nie malały. Druga z nich to zgromadzenia stanowe o ograniczonych kompetencjach (np. nie miały żadnych kompetencji prawodawczych). Z czasem zgromadzenia te zupełnie traciły swoje znaczenie i zanikały (np. w Rosji).