Przyczyny nierównowagi BP w krótkim czasie: Zmiany wielkości PKB, Zmiany poziomu kursu walutowego, Zmiany
po-ziomu stopy procentowej, Zmiany terms of trade. Aprecjacja waluty krajowej powoduje spadek konkurencyjnoś-
ci eksportu i wzrost importu, a zatem prowadzi do pogorszenia salda bilansu handlowego. Deprecjacja odwrotnie.
Zmiany poziomu stopy procentowej:Wzrost stopy procentowej powoduje poprawę salda BP poprzez:-ograniczenie
globalnego popytu i spadek wydatków na import,-spadek popytu powoduje zwolnienie tempa wzrostu cen krajo-
wych, a nawet ich obniżenie co poprawia konkurencyjność towarów krajowych na rynkach zagranicznych i zwiększa
eksport,-podwyżka krajowej stopy procentowej przy niezmienionej stopie w innych krajach powoduje napływ do
kraju obcego kapitału (najczęściej krótkoterminowego), a więc poprawia rachunek kapitałowy.Terms of trade (TOT)
-relatywne ceny dóbr eksportowanych do importowanych. Wskaźnik ten pokazuje zmiany siły nabywczej eksportuw
stosunku do importu poszczególnych krajów,-Poprawa TOT następuje gdy ceny dóbr eksportowanych w okresie da-
nego roku rosnąszybciej niż ceny dóbr importowanych.-Oznacza to, że dane państwo zapłaci mniej za produkty
importowane, innymi słowy musi mniej ‘wyeksportować’ aby zrównoważyć bilans handlowy.
Czynniki długookresowej nierównowagi BP Wewnętrzne czynniki popytowe i podażowe wpływające na sytuację w
bilansie płatniczym w długim okresie, związane są ze wzrostem gospodarczym.Czynniki popytowe Stopa wzrostu
gospodarczego, określająca rozmiary i dynamikę wzrostu dochodów społeczeństwa.Stopa oszczędzania wpływająca
na kształtowanie się dynamiki zmian popytu globalnego i importowego, a także na stopę inwestycji. Stopa importu
oraz stopa absorpcji podaży eksportowej przez popyt wewnętrzny. Źródła wzrostu gospodarczego (inwest krajowe,
wydatki budżetowe, eksport). Sposoby i proporcje finansowania inwestycji krajowych:– oszczędności wewnętrzne,
– kapitał zagraniczny Czynniki podażowe:Relacja między stopą wzrostu produkcji na eksport a stopą wzrostu produ-
kcji na rynek wewnętrzny. Relacja między stopą wzrostu produkcji konkurującej z importem a stopą wzrostu produ-
kcji kierowanej na rynek wewnętrzny.Zmiany udziału importowanych surowców ipółfabrykatów w produkcji global.
Bilans płatniczy jest to usystematyzowane zestawienie wszystkich transakcji ekonomicznych dokonanych wdanym
okresie między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi. W BP zawarte są wszystkie rodzaje transa-
kcji. Można je podzielić na odpłatne i nieodpłatne. Rodzaje równowagi BP: Księgowa-w ujęciu księgowym BP
zawsze znajduje się w równowadze ponieważ transakcje na rachunku obrotów bieżących i kapitałowych są równo-
ważone odpowiednimi zmianami na rachunku rezerw walutowych BOB+BOK+BOF+SBO+BRW=0, BOB+BOK+BOF+
SBO=-BRW Ekonomiczna BOB+BOK+BOF=0 BRW=const wyróżniamy dwa rodzaje transakcji 1) autonomiczne-po-
dejmowane z motywów ekonomicznych2) wyrównawcze – podejmowane w celu przywrócenia równowagi BP.
Równowaga występuje gdy transakcje autonomiczne równoważą się wzajemnie a transakcje wyrównawcze nie
występują Rzeczywista-występuje gdy równow.ekon utrzymywana jest w długim czasie bez interwencji państwa.
Automatyczne mechanizmy przywracania równowagi BP: M. Cenowy - w pełni działał w systemie waluty złotej,
zwraca uwagę wyłącznie na zmianę cen i ich wpływ na konkurencyjność eksportu i importu (defic BP-zmniejszenie
podaży pien-spadek cen krajowych-poprawa konkurencyjności krajowej-wzrosteksp i spadekimp-nadwyżka BP)
M.Dochodowy- deficyt bilansu płatniczego powoduje zmniejszenie wydatków, działa w dół mnożnik tych wydat-
ków i w efekcie ma miejsce spadek wartości PKB (def BP-spadek wydatków-spadek dochodu narodowego-wzrost-
eksp i spadimp-nadwBP) M.Kursu walutowego- przez obniżenie poziomu kursu waluty krajowej(jej dewaluację)
można mianowicie zwiększyć atrakcyjność cenową eksportu i zmn atr cenową importu (defBP-deprecjacja kursu
walutowego-poprawa konkurencyjności cenowej itd.). M.Stopy%-podniesienie stopy dyskontowej przez Bank cen-
tralny reguły pociąga za sobą podniesienie stopy% przez banki komercyjne w efekcie czego zmniejszają się roz-
miary obiegu pieniądza,popytu,importu (defBP-zmniejszenie podaży pieniądza-wzrost stóp%-napływ kapit zagran)
Środki przywracania równowagi BP-Polityka pieniężna (monetarna) – ustalanie stóp procentowych, Polityka fiska-
lna – podatki i wydatki budżetowe regulują popyt i konsumpcję, Polityka:dochodowa,cenowa,handlowa,kursu wal-
utowego, Instrumenty administracyjno prawne