Aby ocenić zjawiska przestrzenne możemy zastosować współczynnik koncentracji.Ma on na celu wstępną kwalifikację terenu pod względem ilościowym. Określa on koncentrację badanego zjawiska na tle układu regionalnego innego zjawiska.Z porównania układów wynika, w jakim stopniu skupienie badanego zjawiska odchyla się od skupienia zjawiska podstawowego. Współczynnik koncentracji ma postać:
k=
gdzie:
- xi – oznacza procentowy udział obszaru cząstkowego i w wartości globalnej badanego zjawiska na obszarze całkowitym,
- yi – oznacza procentowy udział obszaru cząstkowego i w wartości globalnej zjawiska podstawowego na obszarze całkowitym,
- n – oznacza liczbę obszarów cząstkowych.
Współczynnik koncentracji jest miarą niemianowaną i waha się w granicach: od zera, gdy zjawisko badane jest rozmieszczone tak jak zjawisko podstawowe – stan pełnej dyspersji, do jedności,gdy zjawisko badane skupione jest na jednym obszarze cząstkowym stan taki określany jest mianem pełnej koncentracji.
Wartość określonego współczynnika koncentracji przedstawiamy graficznie za pomocą krzywej Lorenza. Jeżeli badane zjawisko jest rozmieszczone równomiernie to otrzymamy prostą nachyloną pod kątem 450, która będzie wychodziła z początku układu współrzędnych. Każde odchylenie od proporcjonalności powoduje, że krzywa przyjmuje bardziej wypukłe kształty. Miarą koncentracji jest powierzchnia zawarta między prostą nachyloną pod kątem 450 a krzywą koncentracji, stosunek tej powierzchni do całkowitej powierzchni górnego trójkąta wykresu jest równy współczynnikowi koncentracji.
Proces tworzenia wykresu:
- zestawienie badanych jednostek według wielkości ilorazu lokalizacji, zaczynając od największego
-kumulacja procentów dla każdego szeregu
-naniesienie skumulowanego szeregu zjawiska badanego na oś pionową
-naniesienie skumulowanego szeregu zjawiska podstawowego na oś poziomą
Iloraz lokalizacji jest ilorazem udziału procentowego badanego zjawiska i udziału procentowego zjawiska podstawowego.
2. Dane Wyjściowe
| Nazwa obrębu | Powierzchnia ogólna [ha] | Lasy i zadrzewiania | Wody otwarte | SUMA LASÓW I WÓD | |
|---|---|---|---|---|---|
| Powierzchnia [ha] | Powierzchnia [ha] | ||||
| Gębałka | 1992,7 | 20,2 | 1404,2 | 1424,4 | |
| Harsz | 4870,9 | 837,2 | 2420,8 | 3258 | |
| Jakunówko | 1299,3 | 254,1 | 145,4 | 399,5 | |
| Krzywińskie | 873,3 | 93,2 | 5,5 | 98,7 | |
| Kuty | 1975,1 | 1342,2 | 31 | 1373,2 | |
| Pieczarki | 929,7 | 214 | 64 | 278 | |
| Piłaki Wlk. | 593,9 | 6 | 16 | 22 | |
| Pozezdrze | 2834,9 | 941,9 | 140,5 | 1082,4 | |
| Przerwanki | 1367 | 596,8 | 151,3 | 748,1 | |
| Przytuły | 607,4 | 125,5 | 78,2 | 203,7 | |
| Stręgielek | 906 | 272 | 53,2 | 325,2 | |
| Wyłudy | 879,8 | 201,9 | 7,9 | 209,8 | |
| Razem gmina | 19130 | 4905 | 4518 | 9423 |
Wody otwarte
| Wody otwarte [%] | Powierzchnia ogólna | Różnica | Iloraz lokalizacji | |
|---|---|---|---|---|
| Gębałka | 31,08 | 10,42 | 20,66 | 2,98 |
| Harsz | 53,58 | 25,46 | 28,12 | 2,10 |
| Jakunówko | 3,22 | 6,79 | -3,57 | 0,47 |
| Krzywińskie | 0,12 | 4,57 | -4,44 | 0,27 |
| Kuty | 0,69 | 10,32 | -9,65 | 0,66 |
| Pieczarki | 1,42 | 4,86 | -,344 | 0,29 |
| Piłaki Wlk. | 0,35 | 3,10 | -2,75 | 0,11 |
| Pozezdrze | 3,11 | 14,82 | -11,71 | 0,21 |
| Przerwanki | 3,35 | 7,15 | -3,80 | 0,47 |
| Przytuły | 1,73 | 3,18 | -1,44 | 0,55 |
| Stręgielek | 1,18 | 4,74 | -3,56 | 0,25 |
| Wyłudy | 0,17 | 4,60 | -4,42 | 0,03 |
k=
Lasy i zadrzewienia
| Lasy i zadrzewienia [%] | Powierzchnia ogólna | Różnica | Iloraz lokalizacji | |
|---|---|---|---|---|
| Gębałka | 0,41 | 13,14 | -12,73 | 0,03 |
| Harsz | 17,07 | 24,69 | -7,62 | 0,69 |
| Jakunówko | 5,18 | 6,59 | -1,40 | 0,79 |
| Krzywińskie | 1,90 | 4,43 | -2,53 | 0,43 |
| Kuty | 27,36 | 10,01 | 17,35 | 2,73 |
| Pieczarki | 4,36 | 4,71 | -0,35 | 0,93 |
| Piłaki Wlk. | 0,12 | 3,01 | -2,89 | 0,04 |
| Pozezdrze | 19,20 | 14,37 | 4,83 | 1,34 |
| Przerwanki | 12,17 | 6,93 | 5,24 | 1,73 |
| Przytuły | 2,56 | 3,08 | -0,52 | 0,83 |
| Stręgielek | 5,55 | 4,59 | 0,95 | 1,21 |
| Wyłudy | 4,12 | 4,46 | -0,34 | 0,92 |
K=
Lasy i wody
| Suma Wód i Lasów [%] | Powierzchnia ogólna | Różnica | Iloraz lokalizacji | |
|---|---|---|---|---|
| Gębałka | 15,12 | 13,14 | 1,98 | 1,15 |
| Harsz | 34,57 | 24,69 | 9,89 | 1,40 |
| Jakunówko | 4,224 | 6,59 | -2,35 | 0,64 |
| Krzywińskie | 1,05 | 4,43 | -3,38 | 0,24 |
| Kuty | 14,57 | 10,01 | 4,56 | 1,46 |
| Pieczarki | 2,95 | 4,71 | 1,76 | 0,63 |
| Piłaki Wlk. | 0,23 | 3,01 | 2,78 | 0,08 |
| Pozezdrze | 11,49 | 14,37 | -2,88 | 0,80 |
| Przerwanki | 7,94 | 6,93 | 1,01 | 1,15 |
| Przytuły | 2,16 | 3,08 | -0,92 | 0,70 |
| Stręgielek | 3,45 | 4,59 | -1,14 | 0,75 |
| Wyłudy | 2,23 | 4,46 | -2,23 | 0,50 |
K=
Wody otwarte
Harsz
Gębałka
Przerwanki
Jakunówko
Pozezdrze
Pieczarki
Przytuły
Stręgielek
Kuty
Piłaki Wlk.
Wyłudy
Krzywińskie
Uszeregowane jednostki :
| ZB | 53,58 | 84,66 | 88,01 | 91,23 | 94,34 | 96,07 | 97,49 | 98,67 | 99,39 | 99,71 | 99,88 | 100 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZP | 25,46 | 35,88 | 43,03 | 49,82 | 64,64 | 67,82 | 72,68 | 77,42 | 87,74 | 90,84 | 95,44 | 100 |
Lasy i zakrzewienia
Uszeregowane jednostki :
Kuty
Pozezdrze
Harsz
Przerwanki
Stręgielek
Jakunówko
Kuty
Wyłudy
Przytuły
Krzywińskie
Gębałka
Piłaki Wlk.
| ZB | 39,53 | 58,73 | 64,28 | 68,64 | 72,76 | 75,32 | 80,50 | 97,57 | 99,47 | 99,59 | 100 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZP | 9,53 | 16,12 | 29,80 | 34,17 | 38,65 | 42,89 | 45,82 | 52,09 | 75,59 | 79,80 | 82,66 | 100 |
Wody i lasy
Uszeregowane jednostki :
Harsz
Gębałka
Pozezdrze
Przerwanki
Jakunówko
Stręgielek
Przytuły
Krzywińskie
Piłaki Wlk
| ZB | 27,44 | 39,90 | 69,46 | 76,25 | 86,07 | 89,02 | 90,87 | 94,50 | 97,02 | 98,92 | 99,82 | 100 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZP | 17,33 | 26,86 | 50,36 | 56,95 | 70,63 | 75,00 | 77,93 | 84,20 | 88,68 | 92,92 | 97,13 | 100 |
Wody otwarte
Lasy i zadrzewienia
Wody i lasy
Wody otwarte
Jednostki w których koncentracja jest największa:
1- Gębałka
2- Harsz
Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza:
4- Krzywińskie
12- Wyłudy
5- Kuty
Lasy i zadrzewienia
Jednostki w których koncentracja jest największa:
5- Kuty
9- Przerwanki
8- Pozezdrze
Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza:
1- Gębałka
7- Piłaki Wielkie
4- Krzywińskie
Wody i lasy
Jednostki w których koncentracja jest największa:
1- Gębałka
5- Kuty
2- Harsz
9- Przerwanki
Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza:
7- Piłaki Wielkie
4- Krzywińskie
12- Wyłudy
Zastosowanej metody.
Metoda ta służy jedynie wstępnej ocenie obszaru badawczego pod względem skupienia danego zjawiska, dokonujemy oceny ilościowej. Może ona powodować duże błędy w ocenie przestrzeni gdyż nie uwzględnia ona ich przydatności, mogą one okazać się zniszczone czy niedostępne. Aby metoda służyła praktycznej i słusznej ocenie badanego waloru należy połączyć ja z oceną jakościową, która jednocześnie uwzględniłaby jego przydatność. Zastosowanie współczynnika koncentracji do oceny zasobów przyrodniczych pozwala określić naturalny potencjał rekreacyjny terenu.
Wyników.
Współczynnik koncentracji wód otwartych (k=0,48) osiąga bardzo wysoką wartość, co świadczy o nierównomiernym rozmieszczeniu waloru. Zdecydowanie największą wartość osiąga iloraz lokalizacji w Gęłbałce, wysoki iloraz lokalizacji występuje również w obrębie Harszu, co jest wynikiem dużej powierzchni wód otwartych w odniesieniu do całkowitej powierzchni. Źle na tym tle wypadają obręby: Krzywińskie, Wyłudy, Kuty oraz Piłaki Wielkie, w których praktycznie nie istnieje możliwość wypoczynku nad wodą, brakuje głównego waloru przestrzeni.
Współczynnik koncentracji lasów i zakrzewienia (k=0,30) jest rozmieszczony bardziej równomiernie w badanej przestrzeni. Iloraz lokalizacji największy jest w obrębie Kuty, Przerwanki oraz Pozezdrze. Obręby o najmniejszym stopniu pokrycia lasami to: Gębałka i Piłaki Wielkie, mogą one być wskazane do wprowadzenia zalesień i zadrzewień w celu poprawienia walorów przestrzeni.
Współczynnik koncentracji wód otwartych i lasów oraz zakrzewień łącznie (k=0,19) pozwala złożyć obie wcześniejsze oceny łącznie. Rozmieszczenie walorów w przestrzeni jest bardziej równomierne. Ilorazy lokalizacji największe są w obrębach: Gębałka, Kuty i Harsz, a najmniejsze w obrębie Piłaki Wielkie.
Możliwości zagospodarowania rekreacyjnego.
Do zagospodarowania rekreacyjnego w pierwszej kolejności powinny być przeznaczone jednostki o najwyższym ilorazie lokalizacji. Jeżeli bierzemy pod uwagę wody otwarte, to obręby Gębałka i Harsz mają wysoki iloraz lokalizacji, swiadczy to o dużej atrakcyjności dla rozwoju turystyki i rekreacji wodnej, natomiast w obrębach: Krzywińskie, Wyłudy i Kuty praktycznie nie istnieje możliwość wypoczynku nad wodą i koncentracji usług turystycznych, ponieważ brakuje głównego waloru przestrzeni. W przypadku lasów i zakrzewień największa możliwość zagospodarowania rekreacyjnego występuje w obrębach: Kuty, Przerwanki i Pozezdrze, natomiast brak możliwości obserwujemy w obrębach: Gębałka, Pałaki Wielkie oraz Krzywińskie. Jeżeli bierzemy pod uwagę wody otwarte oraz lasy i zakrzewienia łącznie, to największa możliwośc zagospodarowania rekreacyjnego występuje w obrębach: Gębałka, Harsz, Kuty oraz Przerwanki i w tym celu należy prowadzić w tych obrębach dalszą ocenę szczegółową, aby określić potencjał rekreacyjny.