Andrzej Wowk
Ekonomia rok I / WWSE
Nr albumu: 1361
Turystyka w Polsce
W podręczniku przedstawiono atrakcyjność turystyczną Polski oraz możliwości dalszego rozwoju ruchu turystycznego. Szczególną uwagę zwrócono na walory turystyczne naszego kraju (wypoczynkowe, krajoznawcze i specjalistyczne), tj. te elementy i cechy środowiska przyrodniczego oraz te przejawy działalności człowieka, które są istotne dla turysty zarówno krajowego, jak i zagranicznego. Zajęto się także zagospodarowaniem turystycznym, zwłaszcza bazą noclegową, gastronomiczną i towarzyszącą oraz infrastrukturą transportową. Omówiono rozwój ruchu turystycznego krajowego i zagranicznego oraz gospodarcze aspekty turystyki w Polsce. Zaprezentowano najważniejsze regiony turystyczne kraju, a więc te obszary, które wyróżniają się swoimi walorami i skupiają większość ruchu turystycznego.
W pracy postaram się przybliży dwa główne tematy związane z Turystyką w Polsce:
Walory turystyczne Polski
Zagospodarowanie turystyczne Polski
Turystyka - podróżowanie dla przyjemności, w celach rekreacyjnych, poznawczych i krajoznawczych, pieszo lub środkami lokomocji, często z użyciem specjalistycznego sprzętu turystyczno-sportowego.
We współczesnym świecie turystyka jest bardzo szybko rozwijającą się dziedziną życia, czynnikiem rozwoju kultury, wzajemnego poznania i działalności gospodarczej. Turystyka jest bardzo ważnym źródłem dochodów ludności wielu krajów i regionów o szczególnych walorach turystycznych.
Ze względu na sposób uprawiania i kryteria podziału turystykę można podzielić na; indywidualną - odbywaną w pojedynkę lub w małej grupie, z własnym programem, zbiorową (masową) - odbywaną w dużych grupach, organizowanych przez instytucje, biura podróży itp., krajową, zagraniczną, tranzytową, pobytową, wycieczkową, religijno-pielgrzymkową, kwalifikowaną – wymagającą od uczestników umiejętności posługiwania się specjalistycznym sprzętem turystyczno-sportowym i przygotowania kondycyjnego. Do turystyki kwalifikowanej zalicza się; turystykę pieszą nizinną, górską, wysokogórską, narciarską, jaskiniową, kolarską, żeglarską, kajakową, wioślarską, motorową, motorowodną, caravaning, spływy na tratwach pontonowych, nurkowanie itd.
Rozwój turystyki związany jest z rozwojem cywilizacyjnym, zamożnością społeczeństwa i ilością wolnego czasu. Rozwój turystyki rozpoczął się w Europie w XIX wieku. W 1857 powstaje w Wielkiej Brytanii, stowarzyszenie turystyczne – Alpine Club. W 1924 powstaje w Rzymie międzynarodowa organizacja turystyczna – Union International des Organismes de Tourisme. W Polsce w zaborze austriackim powstaje w 1873 Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie – Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, w 1906 Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. W 1950 z połączenia tych organizacji powstało Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK).
Obecnie organizacją turystyki kwalifikowanej zajmują się oprócz PTTK, niektóre związki sportowe (żeglarski, kajakowy, motorowy), specjalistyczne kluby (alpinizm, nurkowanie, jeździectwo, szkoła przeżycia) oraz turystyczne biura podróży.
Walory turystyczne w Polsce
Polska dysponuje odpowiednimi walorami przyrodniczymi oraz kulturowymi dla krajowego i zagranicznego rozwoju ruchu turystycznego. Turystyka ma szanse stać się u nas ważnym działem sektora usług, przynosząc w miarę swojego rozwoju niemałe dochody regionom dokonującym restrukturyzacji gospodarki. Dzięki rozwojowi agroturystyki może także ulec zmniejszeniu bezrobocie na wsi. Po roku 1990, wraz z wprowadzeniem w Polsce gospodarki rynkowej, nastąpiło ożywienie na rynku turystycznym. Powstały biura turystyczne ze zróżnicowaną ofertą usług. Wielkie państwa europejskie zniosły wizy dla Polaków. Obywatele coraz częściej uczestniczą w między narodowym ruchu turystycznym. Jednocześnie w Polsce wzrasta oferta i jakość usług turystycznych, zorientowanych na turystykę zagraniczną. W 1997 roku sejm uchwalił ustawę o usługach turystycznych, spójną z prawem Unii Europejskiej. Na walory przyrodnicze Polski składają się walory wypoczynkowe i krajoznawcze. Walorami wypoczynkowymi dysponują obszary nadmorskie, pojezierza, górskie oraz inne regiony kraju o czystym środowisku, korzystnym dla zdrowia mikroklimacie i bogatej roślinności. Na pograniczu walorów przyrodniczych i pozaprzyrodniczych znajdują się np. ogrody botaniczne i zoologiczne, parki narodowe i krajobrazowe, punkty widokowe. Do typowych obiektów antropologicznych należą: muzea, obiekty historyczno – wojskowe, parki rozrywki, miejsca pielgrzymek, festiwale, wystawy, aukcje i inne miejsca przyciągające turystów. Obszary Polski, w których występuje duża koncentracja ruchu turystycznego, nazywano regionami turystycznymi. Należą do nich regiony o wybitnych walorach przyrodniczych np. Karkonosze, Słowiński Park Narodowy, lub miasta odznaczające się walorami pozaprzyrodniczymi np. Kraków. Teraz po krótce przedstawię parę regionów Polskich, które są warte odwiedzenia. Zacznę od Pojezierza Kaszubskiego, stanowi ono najwyższą część pojezierzy. Najwyższym wzniesienie jest tu Wieżyca – 329 m n.p.m. – znajduje się we Wzgórzach Szymborskich. Na jej stokach w zimie można uprawiać narciarstwo zjazdowe. Na Pojezierzu Kaszubskim występuje zgrupowanie wielu jezior rynnowych, z których największymi są jeziora: Wdzydze, Raduńskie i Ostrzyckie. Nad jeziorem Wdzydze we wsi Wdzydze Kiszewski znajduje się Kaszubski Park Etnograficzny. Do głównych ośrodków należą między innymi Kartuzy i Kościerzyna. Pojezierze Kaszubskie jest zamieszkiwane przez Kaszubów, którzy zachowali swój język, pielęgnują tradycje i sztukę ludową. Ze względu na walory środowiskowe i kulturowe, bliskość Trójmiasta oraz zagospodarowania turystycznego regionu jest licznie odwiedzany przez turystów. Następny Polskim regionem prezentowanym prze zemnie będą Niziny Środkowopolskie. Niziny Środkowopolskie obejmują Nizinę Wielkopolską, Mazowiecką, Śląską, Podlaską i Podlesie Lubelskie. Rzeźba regionu została wykształcona podczas zlodowacenia Odry. Proces wietrzenia, denudacji i erozji sprawił, że obszar w większości części jest równinny. W krajobrazie zaznaczają się nieliczne wzgórza moreny czołowe. Na nizinie Podlaskiej znajdują się największy w naszym kraju kompleks lasów, tzw.,,Zielone Płuca Polski”. W ich skład wchodzi Puszcza Białowieska, znajdująca się na liście Światowego Dziedzictwa Przyrody UNESCO. Część pierwotnej puszczy objęto ochroną w Białowieskim Parku Narodowym. Puszcze tworzą grody, bory, lasy mieszane, a na terenach podmokłych lasy łęgowe. Żyją tu na wolności żubry, tarpany, rysie, wilki i łosie. Tereny Puszczy Kampinoskiej, położone w dolinie Wisły, objęte są ochroną w Kampinoskim Parku Narodowym. Dno pradoliny wypełnione jest piaskami, na których działalność wiatru doprowadziła do powstania wydm. W obniżeniu terenu znajdują się bagna i torfowiska. Ruch turystyczny skupia się głównie w Warszawie, Łodzi i Wrocławiu. Warszawa jest najczęściej odwiedzanym miastem w Polsce. Liczy1,6 mln ludności i co roku przyjmuje mniej więcej tyle samo turystów, z czego około 50% stanowią cudzoziemcy. Do najcenniejszych zabytków należą Stare i Nowe Miasto, Trakt Królewski, zespoły placowo parkowe w Łazienkach i Wilanowie. Łódź to drugie pod względem liczby ludności miasto Polski. Jest położone na dziale wód Wisły i Odry na skraju Garbu Łódzkiego. Turyści mogą tu zobaczyć zabytki architektury secesyjnej i eklektycznej, zabytkowe budynki fabryczne, Muzeum Włókiennictwa. Wrocław leży nad Odrą i jest miastem o dużych walorach turystycznych. Zawdzięcza to m.in. położeniu na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych. Nie wielki odległości dzielą stolicę Dolnego Śląska do Pragi (około 250 km) i Berlina (350 km). Do najcenniejszych zabytków Wrocławia należy gotycki ratusz oraz katedra, zbudowana na Ostaniu Tumskim. W mieście znajduje się 11 muzeów oraz ciesząca się dużym zainteresowaniem,,Panorama Racławicka” obraz umieszczony w specjalnej do tego zbudowanej rotundzie. Następnym a zarazem ostatnim regionem, który opisze będzie Wyżyna Krakowsko Częstochowska. Zbudowana jest głównie ze skał wapiennych, powstałych okresie jury. Znajduje się tu wiele wzniesień i ostańców wapiennych. Procesy krasowe doprowadziły do powstania wielu form skalnych, np. Grota Łokietka, Iglicy Deotymy, Maczugi Herkulesa. Na wzgórzach wapiennych przetrwały ruiny zamków, budowanych od czasów średniowiecz. Śladem zamków biegnie od Krakowa do Częstochowy pieszy,,Szlak Orlich Gniazd”. W regionie utworzono w 1956 roku Ojcowski Park Narodowy, obejmujący dolinę Prądnika, otoczoną skałami wapiennymi o fantastycznych kształtach, np. maczug, iglicy, bram i baszt. Park posiada bogatą roślinność, roślinność charakterystycznymi na słonecznionych stokach kserotermicznymi porostami. Chronionym gatunkiem jest Brzoza Ojcowską. Turyści mogą zwiedzić Jaskinie Łokietka, zamek w Pieskowej Skale. Kraków i Częstochowa są miastami położonymi na południowym i północnym krańcu regionu. Ze względu na ilość i liczbę zabytków stanowią cel podróży wielu turystów krajowych i zagranicznych. Stare Miasto w Krakowie zostało w 1978 roku w pisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO jako jedno z najważniejszych pod względem kulturowym miast Europy. W Krakowie zachował się historyczny układ urbanistyczno – architektoniczny w skład czego wchodzą budynki UJ, Sukiennice, Wawel, Kościół Mariacki, oraz najstarsze dzielnice Kleparz i Kazimierz. Częstochow jest najważniejszy miejscem kultu religijnego w Polsce, związanego z cudownym obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej umieszczone w klasztorze Paulinów na Jasnej Górze.
Zagospodarowanie turystyczne
Zagospodarowanie turystyczne jest to przystosowanie terenu dla potrzeb ruchu turystycznego i rekreacyjnego.
Cele zagospodarowania to:
• Zapewnianie turystom dojazdu do miejsca przeznaczenia turystyki
• Zapewnienie niezbędnych warunków egzystencji w miejscu realizacji podróży lub na terenie podróży (np. motele)
Chłonność turystyczna to zdolność środowiska do przyjęcia takiego obciążenia przez turystów, które zapewni optymalne warunki wypoczynku i nie spowoduje zahamowania równowagi biocenotycznej w środowisku, więc chłonność określa możliwość użytkowania turystycznego obszarów bez określania ich funkcji i sposobu zagospodarowania. Chłonność turystyczna danego terenu jest etapem wyjściowym do obliczenia wielkości projektowanych, czyli pojemności turystycznej. Chłonność turystyczna obszarów jest uzależniona w głównej mierze od odporności poszczególnych ekosystemów na użytkowanie turystyczne. Zależność ta jest wprost proporcjonalna. Im większa odporność środowiska, tym większa chłonność. Wyrazem wielkości odporności środowiska naturalnego są wskaźniki chłonności. Pojemność turystyczna jest właściwością danego terenu, wynikającą z walorów i środowiska przyrodniczego oraz przypisywanej im funkcji, co wiąże się z odpowiednim sposobem zagospodarowania i użytkowania. Pojemność turystyczna określa maksymalną liczbę osób, która jednocześnie może realizować cele pobytowe bez obniżania wartości elementów środowiska naturalnego, a także korzyści rekreacyjnych.