21. Połączenie PTT i PTK. Znaczenie integracji w 1950 roku.
Zjednoczenie PTT (1873) i PTK (1906)
(Zjazd Zjednoczeniowy 1950 r.)
Pomysł połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego nie był nowy gdyż między oboma Towarzystwami istniały od dawna przyjacielskie więzy, mimo znaczących różnic organizacyjnych, programowych i różnego zasięgu terytorialnego. Natomiast na jego ostateczną realizację wpłynęły niewątpliwie zasadnicze przemiany ustrojowe w powojennej Polsce i świadomość, że w nowych warunkach potrzebna jest jedna silna organizacja turystyczna, obejmująca swoim zasięgiem cały kraj. Uczciwie trzeba jednak stwierdzić, że w obu Towarzystwach istnieli także przeciwnicy połączenia, pełni obaw czy w nowej organizacji nie zostaną zatracone specyficzne wartości każdego z Towarzystw.
Dla wyjaśnienia wszystkich problemów i stworzenia modelu przyszłego Towarzystwa w roku 1948 została powołana Komisja Porozumiewawcza, a finalnym efektem jej działania było opracowanie "Podstaw ideologicznych oraz zasad przyszłego statutu". Powołanie Komisji miało bezpośredni związek z zagrożeniami, jakie stanęły na drodze obu Towarzystw. Tak jak kiedyś w okresie zaborów, trzeba było zaufać ludziom którzy wynegocjowali z przedstawicielami władzy państwowej zasady istnienia „nowego” stowarzyszenia - PTTK, oparte o uchwalony statut połączonych towarzystw PTT i PTK. Uchwalony statut, który miał połączyć członków mówił (wyłączając wszechobecne wówczas treści ideologiczne), że PTTK jest społeczną organizacją masową, która ma na celu:
szerzenie, propagowanie, popularyzowanie i organizowanie turystyki i krajoznawstwa w jak najszerszym zakresie;
budzenie wśród szerokich mas pracujących zamiłowania do zwiedzania i poznawania Polski;
ochronę przyrody i zabytków kultury.
Ostatnie Zjazdy Delegatów obu Towarzystw odbyły się w Warszawie, 16 grudnia 1950 r. W dniu następnym, tj. 17 grudnia 1950 r., na wspólnym Zjeździe PTT i PTK zostało dokonane połączenie obu Towarzystw, pod nową nazwą: "Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze."
Turystyka przyjęła charakter masowy czego odzwierciedleniem były często samorzutnie organizujące się koła PTTK oraz powstające koła przy zakładach pracy.
Lata następujące po połączeniu PTT i PTK, aż po dzień dzisiejszy, w pełni potwierdziły słuszność ówczesnych koncepcji. PTTK utrzymało silną pozycję obu poprzedników, stając się jednocześnie głównym "motorem" rozwoju turystyki w Polsce oraz znaczącym środowiskiem intelektualnym i opiniotwórczym.
Od powstania PTTK rozwija i upowszechnia krajoznawstwo i turystykę kwalifikowaną we wszystkich jej formach. Najbardziej popularne dyscypliny turystyki kwalifikowanej to: turystyka górska, piesza, kajakowa, żeglarska, kolarska, motorowa i narciarska. Po różnych próbach alpinizm znalazł swoją odrębna formę organizacyjną, na którą brakowało miejsca w strukturze PTTK, a mianowicie utworzony został Klub Wysokogórski.
Towarzystwo wypracowało i upowszechniło krajoznawczy program turystyki związany z poznawaniem Ojczyzny, ochroną przyrody, krajobrazu i zabytków. Stwarza warunki ułatwiające turystom i krajoznawcom wędrowanie po kraju i za granicą - pomaga w wędrowaniu indywidualnym. Towarzystwo stworzyło i upowszechnia system odznak turystyki kwalifikowanej służący rozwojowi zainteresowania różnymi formami turystyki i krajoznawstwa.
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze zrzesza blisko 70 tysięcy członków. Działają oni w ponad 3 tysiącach kół i klubów PTTK. Koła i kluby tworzą Oddziały PTTK - terenowe jednostki Towarzystwa posiadające osobowość prawną. Obecnie w Polsce działa 315 (11.2009) oddziałów PTTK.
Towarzystwo kontynuuje dzieło swoich poprzedników wyznaczając, znakując i konserwując szlaki turystyczne. Przez najatrakcyjniejsze tereny w Polsce przebiega prawie 60 tysięcy kilometrów wyznakowanych przez PTTK szlaków: pieszych nizinnych, górskich, rowerowych, narciarskich, wodnych i innych. Przez Polskę wiodą dalekobieżne /transeuropejskie/ szlaki piesze i rowerowe nad którymi merytoryczną opiekę i prawną sprawuje PTTK.
PTTK przejęło po wojnie ocalałe schroniska, a także było inicjatorem budowy nowych. Obecnie Towarzystwo dysponuje prawie dwustoma obiektami turystycznymi w których znajduje się ponad 20 tysięcy miejsc noclegowych. Składa się na to 60 domów turysty, 77 schronisk górskich, 35 stanic i ośrodków turystyki wodnej, 33 ośrodki campingowe i 5 zajazdów o zróżnicowanym standardzie.
Towarzystwo swoją działalność programową realizuje dzięki, głównie społecznej, kadrze programowej. Stanowią ją organizatorzy i instruktorzy turystyki , opiekunowie przyrody i strażnicy ochrony przyrody, społeczni opiekunowie zabytków, przodownicy turystyki w poszczególnych dziedzinach turystyki i znakarze szlaków - razem ponad 25 tys. osób. Osobną grupę stanowią przewodnicy - jest ich blisko 10 tysięcy.
PTTK dysponuje systemem szkolenia i doskonalenia kadr dla turystyki kwalifikowanej.