Istota wymiany gazowej – wdychamy tlen, a wydychamy dwutlenek węgla.

Budowa układu oddechowego. DROGI ODDECHOWE Nozdrza -> Jama nosowa -> Gardło -> Krtań -> Tchawica -> Oskrzela POWIERZCHNIA ODDECHOWA Płuca – wymiana gazowa

Drogi oddechowe + powierzchnia oddechowa = układ oddechowy.

Funkcje układu oddechowego:

JAMA NOSOWA: powietrze jest – ogrzewane, oczyszczane z zanieczyszczeń i pyłów, nawilżane

KRTAŃ: zbudowane z chrząstek i mięśni – umożliwia wydawanie dźwięków

TCHAWICA – dalsze oczyszczanie powietrza OSKRZELA – doprowadzają powietrze do płuc: wzmocnione chrząstkami

PŁUCA: pęcherzykowate o płatowej budowie „prawe – 3 płaty” i „lewe 2 płaty” pęcherzyki oplecione są siecią naczyń krwionośnych.

Mechanizm wentylacji płuc i regulacja oddychania:

1. Klatka piersiowa wykonuje ruch ssąco tłoczące co zapewnia przewietrzenie płuc

2. Wdech powodowany jest skurczem mięśni oddechowych: przepony i mięśni międzyżebrowych. Wdech prowadzi do zwiększenia objętości płuc.

3. Wydech akt bierny, rozluźnienie mięśni oddechowych sprawia, że sprężysta klatka piersiowa powraca do swoich pierwotnych rozmiarów.

Pojemność płuc:

1. Objętość oddechowa (spokojny wdech i wydech) – wynosi ok. 500cm3 powietrza

2. Objętość uzupełniająca (pogłębiony wdech) wymiana powietrza o 2500cm3 większa

3. Objętość zapasowa (pogłębiony wydech) pozwala na usunięcie 1200cm3 powietrza

4. Pojemność życiowa płuc między stanem najgłębszego wdechu i wydechy wymienione jest jednorazowo 4200cm3

5. Zalegająca pojemność płuc po najgłębszym wydechu w płucach zostaje 1200cm3

6. Całkowita pojemność płuc= pojemność życiowa + pojemność zalegająca.

W powietrzu wydychanym jest mniej powietrza niż w powietrzy wdychanym oraz więcej dwutlenku węgla ponieważ organizm pobiera tlen aby przeprowadzić utlenianie wewnątrzkomórkowe i wydzielić zbędne produkty przemiany materii .

Powietrze wydychane nasycone jest parą wodną ponieważ organizm pozbywa się nadmiary wody z org. Wydychana para wodna nawilża drogi oddechowe i zabezpiecza je przed podrażnieniem.

Czynniki zanieczyszczające powietrze: zatrucia CO i nikotyną.

Choroby układu oddechowego: astma – alergia, angina – zapalenie bakteryjne migdałków, gruźlica – bakteria prątek kocha (kaszel), zapalenie płuc, katar itd.

Diagnostyka chorób dróg oddechowych i płuc: # badania objętości płuc, # badania rentgenowskie.

Konsekwencje niedotlenienia org. – pierwsza pomoc .

Nagłośnia, chrząstka krtaniowa (krtań) w kształcie liścia, pokryta błoną śluzową, biorąca udział w zamykaniu wejścia do krtani w czasie połykania.

Bierne palenie tytoniu – występuje, gdy dym z wyrobu tytoniowego używanego przez jedną osobę oraz dym przez nią wydychany zostaje wdychany przez innych.