Istota psychoterapii

Literatura

• Aleksandrowicz J. (2000)

Psychoterapia. Podręcznik dla
studentów, lekarzy i psychologów,
PZWL, Warszawa

• Czabała J.C., Czynniki leczące w

psychoterapii, PWN, Warszawa 2006

• Namysłowska I. Terapia rodzin,

Warszawa 2000

Definicje

• „Psychoterapia pozostaje nadal

przemyślanym i w tej mierze
planowanym, sposobem interwencji
w behawioralne okoliczności danej
osoby, w celu korekty lub modyfikacji
prezentowanej przez nią postawy
wobec określonego typu trudności”
(Urban i Ford, 1990, s.11).

• „Psychoterapia jest to taka forma oddziaływań

psychospołecznych, która ma na celu korektę

zaburzeń przeżywania i zachowania, ma usunąć

objawy i przyczyny choroby, w tym cechy

osobowości powodujące zaburzenia przeżywania.

Oddziaływania te, wpływające na stan

czynnościowy narządów, przeżywanie i zachowanie

poprzez zmianę procesów psychicznych chorego,

są wywierane w ramach relacji interpersonalnej…

między dwoma osobami lub w grupie, w której

psychoterapeuta równocześnie leczy kilka osób”.

(Aleksandrowicz (2000), s.11-12)

• „Psychoterapia jest świadomym i

zamierzonym zastosowaniem metod

klinicznych i interpersonalnych zabiegów,

pochodzących ze sprawdzonych twierdzeń

nauk psychologicznych, w celu

towarzyszenia ludziom przy modyfikacji ich

zachowań, właściwości poznawczych, emocji

i/lub innych osobistych charakterystyk na

takie, które wydają się uczestnikom tego

procesu pożądane” (Norcross (1990), s.218).

•

Wskazania

• Psychoterapia jest rozumiana jako

podstawowa metoda leczenia zaburzeń
nerwicowych, zaburzeń rozwojowych i
zaburzeń zachowania.

• Jako pomocnicza metoda leczenia jest

wskazana w leczeniu takich zaburzeń
jak: inne niż nerwicowe zaburzenia
psychiczne, uzależnienia, niektóre
choroby somatyczne..

Przyczyny zaburzeń

Problemy związane z

nieadekwatnym

rozpoznawaniem celu

działania

• Tłumienie potrzeb i zaprzeczanie

własnym potrzebom

• Przyjmowanie opinii i doświadczeń

innych ludzi za własne

• Brak świadomości przeżywanych uczuć i

wynikająca stąd nieumiejętność
wykorzystania ich dla realizacji swoich
potrzeb

• Patologiczne przekonania

Nieadekwatne

rozpoznawanie sposobów

zaspokajania potrzeb i

realizacji celów

• Cechy jednostki utrudniające

uczenie się sprawności i
umiejętności

• Ograniczenia wynikające z

właściwości środowiska

Nieadekwatne

rozpoznawanie możliwości

skorzystania z wybranych

sposobów osiągnięcia

planowanych celów

• Zasoby osobiste: wiedza,

umiejętności, zdolności

• Możliwości zewnętrzne:wsparcie i

pomoc innych osób, środki
materialne itp.

Nieadekwatne

rozpoznawanie konsekwencji

swojego działania

• Nieadekwatne wartościowanie

efektów własnego działania

• Zaprzeczanie związkom jakie

istnieją między własnym
zachowaniem a wynikającymi z
niego skutkami

PSYCHOTERAPIA JEST

PROCESEM MAJĄCYM

NA CELU OSIĄGANIE

ZMIAN

Rodzaje zmian

zachodzących w

psychoterapii

• Zmiany zachowania
• Zmiany schematów poznawczych
• Zmiany relacji interpersonalnych
• Zmiany systemu
• Zmiany intrapsychiczne

Sposoby osiągania zmian

Proces psychoterapii

Etapy procesu

psychoterapii

• Nawiązanie kontaktu i angażowanie się

pacjenta

• Etap wglądu, namysłu, dążenie do

zrozumienia przyczyn własnych
problemów

• Etap przygotowania do zmian

zachowania i ćwiczenie nowych
zachowań

• Etap utrwalania i rozszerzania zmian

Nawiązanie kontaktu i

angażowanie pacjenta

• Relacja terapeutyczna:

- empatia
- wzbudzanie zaufania do
terapeuty
- wzbudzanie nadziei
- zachęcanie do odpowiedzialności
za

przebieg psychoterapii

• Odreagowanie emocjonalne

aktualnie przeżywanych uczuć:
- poczucia krzywdy i wynikającego
stąd żalu lub agresji do otoczenia
- poczucia lęku i zagrożenia
- poczucia bezradności
- poczucia winy i autoagresji

• Zmniejszenie napięcia:

- odreagowanie uczuć
- podkreślenie zdolności pacjenta

do wyrażania uczuć
- docenienie tego co pacjent

przeżywał i przeżywa w terapii
- doświadczanie ulgi wynikającej z

odreagowania emocji

Osiąganie wglądu

• Analiza doświadczeń życiowych pacjenta:

- odreagowanie dawnych tłumionych emocji
- uwolnienie od przymusu ulegania tym
emocjom
- zaakceptowanie niechcianych doświadczeń
emocjonalnych i włączenie ich w plan
bieżących zachowań
- odróżnienie dawnych uczuć od tych jakie
wywołują zdarzenia aktualne

• Przekształcanie schematów

poznawczych:
- zmiana oceny dotychczasowych
doświadczeń pacjenta
- zmiana oceny siebie
- zmiana oceny otoczenia

• Relacja terapeutyczna:

- dyrektywność terapeuty
- wrażliwość terapeuty
- aktywność pacjenta: radzenie
sobie ze zjawiskiem oporu i
przykrymi przeżyciami pacjenta

Zmiana zachowania

• Poszukiwanie nowych wzorców:

- alternatywne wzorce reagowania
emocjonalnego
- alternatywne sposoby
spostrzegania zdarzeń
- alternatywne sposoby radzenia
sobie w trudnych sytuacjach