13.01.2014

Kartografia tematyczna

Wykład 1

Zjawiska geofizyczne – dokładnie wczytywać się w treść mapy (jednostki Nt (nanotesla-jednostki magnetyczne), MSK-64,…)

Zmiany magnetyzmu Ziemi – film: animacja przedstawiająca zmiany magnetyzmu w ciągu ostatnich 300 lat

Literatura:

• Publikacje 1968 Lublin prof. Uhorczak konferencja

• Kazimierz Dln. 1998r – konferencja

• Zasoby Repozytorium

• Przyklady atlasow tematycznych

  • Fizycznogeograficzny Atlas Świata

  • Wielki satelitarny Atlas Świata

  • Hipsometryczny atlas Krakowa

  • Atlasy narciarskie

  • Atlas miejsc biblijnych

Kartografia tematycznya – dział kartografii zajmujacy się sporządzaniem map tematycznych służących w roznych dziedzinach nauki, techniki i gospodarki np. mapy geologiczne, specjalne wojskowe, rolnicze, ekonomiczne, szlakow komunikacyjnych, hydrologiczne itp.

Zaczely się pojawiac w XIX w ponieważ wtedy zaczely pojawiac się mapy topo które były dla nich dobrym podkładem.

Tresc mapy – uogólniony i usystematyzowany zbio r informacji o kartowanym terenie którego efektem jest…

Mapa tematyczna – to inaczej mapa problemowa, to mapa która na tle topograficznym lub ogolno geograficznym ilustruje…

Mapa tematyczna: mapa przedstawiaąca jeden wybrany temat w odróżnieniu od map ogólnogeograficznychm które są mapami ogólnego przeznaczenia. Mapy tematyczne można klasyfikować zależnie od:
- prezentowania -> obiektów przestrzennych, które mogą być dyskretne i ciągłe, 0- 1- 2- 3- wymiarowe, z ewentualnym uwzględnieniem czasu jako dodatkowego wymiaru
- charakteryzujących te obiekty -> atrybutów, które stanową temat mapy, z uwzględnieniem-> typów danych odpowiadających tym atrybutom

- kartograficznego sposobu przedstawienia tych atrybutów, które może przybierać porać prezentacji multimedialnej.
(za „leksykon geomatyczny” Goździcki)

Kartografia tematyczna ma scisle związki z kartoznawstwem

Mapa tematyczna przedstawia jeden wybrany temat w odróżnieniu od map ogolnogeograficznych

Mapy topograficzne można okreslic jako tematyczne ponieważ ich tematem jest topografia terenu.

Klasyfikacja map tematycznych

Rozni autorzy np. Szaflarski, Saliszczew,… to jest w pdr Pasławskiego

Wady dotychczasowych klasyfikacji:

• Fragmentaryczność ujęcia

• Powierzchniowość

• Brak jasno i jednoznacznie określonych kryteriów klasyfikacji

• Mieszanie kryteriów klasyfikacji

• Odstępstwo od konsekwencji stosowania jednorodnych kryteriow

Przyczyny wad klasyfikacji

• Zapominanie o związkach genetycznych miedzy gałęziami dyscyplin geograficznych a naukami społecznymi

• Pomijanie związku kartografii z geografia (geograficzna geneza map)

• Powierzchowny lub ignorancki stosunek do klasyfikacji nauk wynikajacy z nieznajmosci metodologii i historii nauk

• Mieszanie nadrzędności i podrzędności pojęc

• Trzymanie się tradycyjnych ujęć

• Dążenie do ujęcia wszystkich map, z wielorakimi ich cechami, w jeden spiętrzony układ klasyfikacyjny

Uniwersalna dziesiętna klasyfikacja tematyczna map

1. Oparta konsekwentnie na kryterium jednorodnym np. treść

2. Stosuje właściwe rangowanie pojęcia: nadrzędne i podrzędne;

3. Ma poprawne zestawione cechy wiodące (Grupy, podgrupy)

Redaktorzy map powinni umieć „dogadać” się z autorami treści

Kryteria wszechstronnej klasyfikacji map wg Franciszka Uhorczaka:

• W każdym kryterium jest po 10 przykładów

1. Kryteria wstępne

   1. Obszar geograficzny:

      1. Ziemia,

      2. Oceany

      3. Antarktyda

      4. Europa

      5. Azja

      6. Afryka

      7. Australia i oceania

      8. Ameryka Połnocna

      9. Ameryka Południowa

      10. Arktyka

   2. Skala: do 1:10 000, 1:10 000-1:100 000, …

2. Kryteria podstawowoe

   1. Tresc

      1. Podstaw geodezyjnych i mat

      2. Ogolnogeograficzne

      3. Fizjogeograficzne

      4. Polityczne

      5. Osadnicze

      6. Gospodarcze

      7. Ludnościowe

      8. Komunikacyjne

      9. Historii geografii i kartografii

   2. Przeznacznie

      1. Nieokreślone

      2. Szkolne

      3. Wojskowe

      4. Naukowe

      5. Informacyjne

      6. Demonstracyjne

      7. Propagandowe

      8. Ilustracyjne

      9. Podkładowe

      10. inne

3. Kryteria metodyczne

   1. Rodzaj ujęcia tresci:

      1. Mieszany

      2. Analityczny

      3. Syntetyczny

      4. Kompleksowy

      5. Projektowy

      6. Planistyczny

      7. Schematyczny

      8. Anaglifowy

      9. Transformacyjny

      10. inne

   2. Metody graficzne

      1. Tla jakościowego

      2. Areałow

      3. Sygnaturowa

      4. Wykresów lokalizacyjnych

      5. Linii ruchu

      6. Izolinii

      7. Kartogramu

      8. Kartodiagramu

      9. kartotypogramu

4. Kryteria uzupełniające

   1. Cechy techniczne

      1. Czas wydania

      2. Format

      3. Sposób uzycia

      4. Forma zewnetrzna

      5. Barwy

      6. Oryginał odręczny

      7. Mapy w procesie produkcyjnym

      8. Rodzaj powielenia

      9. Arkuszowa forma wydawnicza

      10. Rożne formy wydawnicze

Klasyfikacja map z e wzgfledu na tresc:

1. Podstaw geodezyjnych i matematycznych

   1. Punkty astronomiczne i geodezyjne

   2. Sieci triangulacyjne

   3. Sieci niwelacyjne

   4. …

2. Ogolnogeograficzne

   1. Kilki elementow ogolnogeo

   2. Mapy katastralne

   3. Topograficzne

   4. Przeglodowe

   5. …

3. Fizjograficzne

   1. Rozczłonkowania poziomego

   2. Uksztaltowania pionowego

   3. Morfologiczne i morfometryczne

   4. …

4. Polityczne

   1. Organizacji politycznych miedzynarodowych

   2. Delimitacji

   3. Historii politycznej

   4. Geopolityczne

5. Osadnicze

   1. Ekumeny i zasiedlenia

   2. Rozmieszczenia ogolnego

6. Ludnosciowe

   1. Rozmieszczenia ogolnego i gest zaludnienia

   2. Demograficzne

   3. Antropologiczne

   4. Religii i wyznań

   5. metodyczne

7. Komunikacyjne

   1. Ogolnokomunikacyjne

   2. Kolei

   3. Sieci dróg wodnych (etc.)

8. Gospodarcze

   1. Energetyki

   2. Placy

   3. Cen

   4. Gosp wodnej

   5. …

9. Historii geografii i kartografii

   1. Rozwoju horyzontu geo

   2. Odkryc geo

   3. …

10. Mapy o tresci zlozonej i mieszanej

    1. Porzialow regionalnych zlozonych

    2. Krajobrazowe

    3. Ochrony przyrody

    4. Planowania przestrzennego

    5. Archeologiczne

    6. …

Klasyfikacja map ze wzg na cechy techniczne:

1. Czas wydania

2. Format

   1. Mm

   2. Cm

   3. Mikro do map ściennych

   4. …

3. Sposób użytkowania:

   1. Mapy luźne

   2. Pamy podręczne

   3. Mapy ścienne

   4. Mapy oprawne

   5. Mapy plastyczne

   6. Atlasy

   7. Globusy

   8. …

4. Forma zewnętrzna

   1. Folia

   2. Aluminiu

   3. …

5. Barwa

   1. Jednobarwne

   2. wielobarwne

6. Oryginał odręczny

   1. Szkic

   2. Oryginały rytnicze

   3. makiety

7. Mapy w procesie produkcji

   1. Negatyw

   2. Pozytyw

   3. Przedruk

   4. Druk próbny

8. Rodzaj powielenia

   1. Z drzeworytu

   2. Z miedziarytu

   3. Ze stalorytu

   4. kopie

9. Arkuszowa forma wydawnicza

   1. Formy albumowe

10. Różne formy wydawnicze

    1. Mapy w prasie

    2. Mapy internetowe

    3. …

Na modele danych systemu informacji geograficznej składaja się

1. Klasyfikacja roznego rodzaju zjawisk

2. Zbiory atrybutów

3. Zależnośćzachodzące pomiedzy zjawiskami

4. Związki topologiczne(geometryczne) pomiedzy zjawiskami przestrzennymi

5. Jakość danych źródłowych

Składnikami modeli danych GIS mogą być:

1. Obiekty fizyczne (np. drogi,wody, wody powierzchniowe)

2. Obiekty klasyfikowane ( np. typy roślinności)

3. Obiekty zmieniając się w sposób ciągły (I np. grancie wyst. Temperatury)

4. Obiekty sztuczne (np. warstwice, gęstość zaludnienia)

Należy również pamiętać, ze rzeczywisty siat jest na tyle skomplikowany, tak bogaty w szcegolu ze żadne obraz nie można przedstawić go w sposób rzeczywisty.

Możemy mieć albo mapę w skali 1:1 albo tez pojecie i zrozumienie czegoś kosztem pewnego wypaczenia

Żadna mapa nie pokazuje obiektów w naturze w ich prawdziwych proporcjach.

Im mniej mapa jest podobna do rzeczywistego świata, w im większym stopniu jest abstrakcyjna tym bardziej staje się modelem tego świata

• Analizując treść

• Redagując ich treść

• Postrzegając teren

• Patrząc na zdjęcie satelitarne czy lotnicze

Należy nauczyć się dostrzegać przede wszystkim czynniki „Łączące” krajobraz

Wykład 2 temat do uzupełnienia z podręcznika

1. Struktura map tematycznych

2. Semiotyka wizualizacji kartografii

3. Wizulaizajca różnych…

Temat

Czyli zakres tresci mapyu tematycznej

Najczęściej ukazany na tle mapy, a podporządkowany ejst glownie celowi i jej przeznaczeniu. Orocz tematu powinny znajdowac się informacje o zakresie przestrzennym i czasowym

Np. Mapa gęstości zaludnienia Polski w roku 2010 – zakres = tematyczny, przestrzenny, czasowy

Struktura Map tematycznych

1. Tresco podkladowa (elementy topo0

2. Tresc tematyczna (nadrzedna)

1. Tresc podkładowa (elementy topo)

   1. Funkcja podkaldow

   2. Kontekst przestrzenny

   3. Interpretacja realcji

   4. Dobor elementow tresci podkładu

      1. (zależność od tresci mapy tematycznej – np. dla fizycznogeograficznyc będą wyglądały inaczej niż spol-gosp)

2. Treść tematyczna (nadrzedna względem podkładu)

   1. Temat, czyli zakres treści

   2. Zmienne informacyjne (rodzaj danych)

   3. Warstwa tematyczna

   4. Struktura jednowarstwowa

   5. Struktura wielowarstwowa

      1. Jednowarstwowa –

      2. Wielowarstwowa- np. gospodarcze

Legenda map tematycznych

Oprócz objaśnień zastosowanych znaków ukazuje bardzo często:

• Zakres

• Charakter

• Strukturę

Formy legend map tematycznych (podręcznik – rysunek)

1. Słowniki (znaki + objaśnienia) w metodzie sygnatur, chrochromatycznej i zasięgów

2. Układ prostokątów - dla poszczególnych klas wartości liczbowych o wielkościach jednakowych lub proporcjonalnych do rozpiętości klas np.

3. Skala –pasek-

4. Zestaw figur, brył lub wstęg-

5. Wykres

6. Macierz-ukazujaca w wierszach i kolumnach charakterystyke liczbowa zjawisk za pomoca kilku lub kilkunastu cech

7. Skala opisowa-stosowana rzadko, ze względu na utrudnienia w odczytywaniu

Rodzaje map tematycznych

W kontekście ich wlaciwosci, które mogą pełnić funkce kryteriów klasyfikacyjnych

1. Funkcje mapy

   1. Inwentaryzacyjne (ukazujące np. wyniki kartowania lub dane statystyczne)

   2. M. interpretacyjne (ukazyjace wyniki analiz przestrzennych)

2. Matryka mapy

   1. M. homomorficzne (ukazujący stan zgodny z rzeczywistością)

   2. M an amorficzne (Semiotyczne, eumorficzne)

      1. Liniowe (np. schematy komunikacyjne, ukazujące czas przejazdu)

      2. Powierzchniowe (np. koszty)

   3. Grafy chorologiczne (choremy) to wysoce abstrakcyjne ujecia procesow i zjawisk, ukazyjacych relacje topologiczne, hierarchie obiektow itd

3. Stopień generalizacji

   1. M. pełne ( o malym zgeneralizowaniu)

   2. M. uproszczone (o wysokim poziomie generalizacji, jednak z rzeczywistym układem przestrzennym)

   3. M. schematyczne (z duzym poziomem generalizacji, z zachowanymi jednynie relacjami topologicznymi miedzy obiektami)

   4. Schematyczne

   5. Kartograficzne modele zjawisk

4. Sposób ujęcia treści

   1. M. analityczne

   2. M. syntetyczne

5. Stopien powiazania przedstawionych zjawisk

   1. Mapa prosta (jednotematyczne)

   2. Mapa kompleksowa (wielotematyczne)

6. Ujęcie czasu

   1. Mapy statyczne (stan w określonym momencie lub okresie)

   2. Mapy dynamiczne(ukazuj kace zmiany i ruch)

7. Forma prezentacji

   1. M. oparte na metodach ilościowych(punktowe, liniowe, powierzchniowe)

   2. M. oarte na metodach ilosiowych (punktowe, liniowe, powierzchniowe)

8. Temat (treść?)

   1. M. fizycznogeograficzne (elementy środowiska przyrodniczego)

   2. M. społeczno-gospodarcze

Idea przekazu kartograficznego

Idea języka map –David DiBase (1990r.)

Koncepcja wizualizacji kartograficznej (Alan MacEachren 1994)

Jako teoretyczna podstawa kartografii

Kartograficzna metoda wspomanagania badan – Saliszczew

(model w kształcie trojkata – podręcznik)

Model wizualizacji kartograficznej (wg. Alana MacEchrena 1994)

Powyższe: notatki z metodyki geomatyki i literatura uzupełniająca

Każdy system semiotyczny można rozpatrywać w punktu widzenia trzech wymiarów:

• Semantyczngo wymiaru semiotycznego (treść i znaczenie znaków)

• Syntaktycznego wymiaru semiotycznego (określa relacje miedzy znaczeniem i formą znaków oraz relacje miedzy znakami)

• Pragmatycznego wymiaru semiotycznego (dotyczy relacji miedzy znakami a odbiorcą)

Składnik semantyczny (poziom głęboki)

Składnik syntaktyczny (reguly bazowe,…)

Składnik ikoniczny

Semiotyczna struktura mapy – (model/wykres)

Przebieg procesu wizualizacji kartograficznej:

I etap procesu wizualizacji: Zjawiska, obiekty kategoria semantyczna (pojęcia)

II etap procesu wizualizacji: kategorie syntaktyczne (definicja srodkow prezentacji Mapa (znaki kartograficzne)

Kategorie semantyczne:

Charakterystyka zjawisk przedstawioanych na mapach obejmuje określone kategorie ważne z punktu widzenia tworzenia koncepcji opracowanej mapy. Kategoriami tymi są:

1. Aspekty zjawisk przestrzennych

   1. Rozmieszczenie zjawisk – to najbardziej podstawowy aspekt zjawisk, to bardzo często glowny powód, dla którego wykonuje się mapy tematyczne. Aspekt ten jest przede wszystkim związany z podkładową mapy

2. Poziom abstrahowania

   1. Określa stopień generalizacji informacji zawartej na mapie (także formy tej informacji) i odnosi się zarówno do przestrzennego oraz atrybutowego zakresu info.

   2. Z poziomem abstrahowania wiaze się problematyka izomorfizmu:

      1. Tresci

      2. Położenia

      3. Postaci

3. Wymiar przestrzenny obiektów (dwa ujęcia)

   1. Podjecie 1 okresla ich charakter

      1. Punktowy (zerowwymiarowy)

      2. Liniowy (jenowym)

      3. Powierzchniowy (dwu)

      4. Trojwymiarowy

      5. Czterowymiarowy (zjawisk ciągłych czynnik czasu)

   2. Ujecie 2 pokrywajcego caly obszar bez reszty, jest mowa jest wtedy o tzw. Teselacjach

      1. Regularnych GRID (baza danych o zasobach) (rodzaj odwzorowania w SIG, np. ..

4. Rodzaje jednostek i podzial przestrzeni

   1. Dotycza podziałów naturalnych:

      1. Naturalny (np. glebowe,

      2. Półnaturalnych )arbitralnych) np. jednostki administracyjne

   2. Podział sztuczny (jednostki geometryczne)

      1. Sieci stało gęste

      2. Sieci zmienno gęste

   3. Granice wyraźne lub nieostre

5. Charakter rozmieszczenia obiektów i zjawisk:

   1. Rozproszone

      1. Puntky

      2. Linie

      3. Poiwierzchnie

   2. Zwarte

      1. Liniowe dendryczne

      2. Liniowe kratowe

      3. Powierzchniowe

   3. Powierzchnie ciagłe

      1. Num. Model terenu

      2. Izoplety 2-D

      3. Izoplety 2,5-D

   4. *Sposoby rozmieszczenia obiektów wg. Cedrykowa

6. Charakter atrybutów i…

   1. Atrybuty-czyli cechy lub właściwości zjawiisk, stanowia zasadnicza czesc map tematycznych, bowiem wszystkie obiekty lub zjawiska w przestrzeni geograficznej takie cechy posiadają

   2. Trzy podstawowoe właściwości obiektów występujących w przestrzeni to: roznice, porządek i wielksoc. W literaturze mowa jest o tzwa . poziomach pomiarowych

   3. Z punktu widzenia rozmeiszcenia obketiwo w przestrzeni mowi się o poziomie dychotomicznym

   4. Charakter atrrybutow obiektow

   5. Atrybuty jakościowe – mogą być okreslane na cztery poziomach ujecia

      1. Morfologicznym 9rownorzedny podzial obiektow bez definiowania pojecia wyższego i niższego rzedu np. typy gleb)

      2. Hierarchicznym (definiowanie pojec na roznych poziomach hierarchi; kategorie wyższego rzedu obejmuja klasy niższego

      3. Porzadkowym – pijecie wyróżniają…

      4. Nominalnym –

   6. Atrybuty ilościowe

      1. Porzadkowym 9grupowanie w klasy i okreslanie porzadkowe typu Male, srednie,Duzy)

      2. Interwałowym(wymaga ustalenia liczbowego klas)

      3. Semiskalarnym (

      4. Skalarnym

7. Rodzaje relacji (ixplicite …możliwość odczytu wprost)

   1. Atrybutowe -

   2. Topologiczne –dotyczy sąsiedztwa obiektow i powiazan miedzy nimi

   3. Czasoprzestrzenne- związki z okreslona przestrzenia a czasem

8. Charakter Dynamiki zjawisk

   1. Statyczne

   2. Dynamiczne (np. za pomoca wektorów)

Wykład 20.01.2014 –bałagan!

Kategorie syntaktyczne

Obok kategorii semiotycznych wystepuje grupa Kategorii

1. Zakres wizualizacji – okresla wymiar zjawisk przestrzennych zjawisk który jest planowany do zamieszczenia na mapie.

   1. Najczesciej jest to przestrzen dwuwymiarowa (x,y). Mogą to także być powierzchnie trójwymiarowe oraz stosujące czwarty wymiar.

   2. W Sig zwlascza ich czesc multimedialna stosuje się dodatkowe elementy w postaci wideokartografi wspomaganej np. dźwiękiem

2. Wumiar i rozmieszczenie znakow, rodzaje granic

   1. Wymiar znakow (puntkwoe puntkowym, liniowe liniowym,. Pow- pow)

   2. Rozmieszczenie znakow (zgodne z zalozeniami izomorfizmu powinno w stopniu maksymalnym odzwierciedlac rzeczywiste rozmieszczenie)

   3. Granice jednostek powierzchniowych (mniejsze lub wieksze rozmycie granic)

3. Zmienne graficzne (m.in. Bertine) – tabela w podręczniku (rozszerzone zmienne graficzne wg A. MacEachrena) – zmienne w „GIS-Teoria i Praktyka” ( uporządkowanie, ostrosc,…)

   1. Proste – wrażenia o charakterze

      1. Jakościowym-zmienne:

         1. Koloru

         2. Kształtu

         3. Orientacji

      2. Ilościowym-zmienne:

         1. Wielkość

         2. Jasność

         3. Gęstość

         4. Liczby elementow

   2. Zlozone-zmienne:

      1. Barwy(kolor, jasność, nasycenie)

      2. Desenia

      3. Tekstowe

         1. Kolor

         2. Jasność

         3. Kroj pisma

         4. Pochylenie

         5. Wielkość

         6. Szerokość liter

         7. Rodzaj pisma (rozspacjowanie) (zmienne wizualne wg. W. Ostrowskiego – Kart. Temat. Żeszkowska)

4. Skalowanie znaków

   1. Skalowanie jakościowe

      1. Równorzędne (bez wydzielen, jednakowo wazne np. strefy roślinności swiata)

      2. Hierarchiczne (poukładane np. przemysł wydobywczy)

      3. Identyfikacyjne (np. obiekty na liście dziedzictwa UNESCO, inne nazwy wlasne,…)

   2. Skalowanie ilościowe

      1. Skokowe – stosowane do wyrażania poziomu ujecie atrybutów

         1. Porzadkowym

         2. Interwałowym

         3. Semiskalarnym

      2. Ciągłe- stopien przyrostu

         1. Arytmetyczne

         2. Wykładnicze

         3. logarytmiczne

Wizializacja różnych aspektów zjawisk przestrzennych (do uzupełnienia z podręcznika)

Zasady poprawnej wizualizacji kartograficznej

A.H. Robinson, Saliszczew, Ratajski, Ostrwoski 2008r. – ZPWK maja wpływ na sposób czytania i interpretowania, stad tez wymienia się trzy poziomy czytania mapy sa to:

1. p. szczegółowy - czytany jest każdy pojedynczy znak

2. p. posrtedni – obejmuje porównanie elementow mapy

3. p. ogolny – percepcja calej mapy

Proces wzrokowy i logiczny

Zasady poprawnej wizualizacji karto – w znaczeniu ogólnym:

1. Dostatecznej widoczności – wielkość, kontrast

2. Rozróżnialność znaków – kontrast

3. Łatwości rozpoznania

4. Logicznego powiązania formy znaków przedstawianą treścią

5. Rownowagi graficznej i estetyki mapy - zrownoważona kompozycja, jednolity styl grafiki, ogolna harmoinina kolorystyczna, kroj i wielkosc pisma

Każdy sposób wizualizacji za pomoca map powinien być zgodny z regulami semiotyki kartograficznej.

Reguly te sa szczególniej wazne w przyp[Adku opracowan z zakresu kartografi tematycznej

Podstawowe…

Istotny jest tutaj także odpowieni poziom abstrachowania

Biorac pod uwage aspekty przestrzenii oraz poziomy abstrahowania należy pamiętać o roznych podejściach do wizualizacji

1. Rozmieszczenie obiektow i zjawisk

   1. Topograficzne (dokładne)

   2. Przybliżone

   3. Schematyczne

   4. *Kazda mapa przedstawia polozenie obiektow zgodnie z izomorfizmem położenia i…

2. W przypadku zjawisk o charakterze rozporoszonym stosuje się metode zasięgów

   1. Plamowym

   2. Liniowych

   3. …

3. Wizualizacja zróżnicowania atrybutów jakościowych – powinna być wyrazana za pomoca takich metod i zmiennych wizualnych które wywołują jakosciowe wrazenia wizualne.

   1. Metoda sygnaturowa

      1. Zmienne

         1. Kolor

         2. Kształt

         3. Orientacja

         4. Zmienne tresktowe

      2. Rodzaje sygnatur

         1. Literowe

         2. Geometryczne

         3. Symboliczne

         4. Obrazkowe

   2. Metoda choro chromatyczna – stosowana jest do ukazania cech jednostek powierzchniowych

      1. Zmienne

         1. Kolor

         2. Desen-zmienne:

            1. Kształt

            2. Układ

            3. Wielkość

            4. gęstość

         3. Kody liczbowo-literowe

   3. Sposoby skalowania znaków:

      1. Równorzędne

      2. Hierarchiczne

4. Wizualizacja zróżnicowanych atrybutow ilisciowych – wizualizacja wartości bezwzględnych odnoszczocych się do punktowych jednostek osniesienia przestrzennego, skalowanie wieljkosci znakow, skokowe, ciagle, linoowych jednostek… (tu powinien być jeszcze podzial na dane wzgledne i bezwzględne)

   1. Kartodiagram sumaryczny

   2. Sygnatury ilościowe

   3. Metoda kropkowa (waga kropki)

   4. Metoda kartodiagramu

      1. anamorficzne (styczne, niestyczne)

      2. anamorficzne (Dorlinga, sumaryczny)

   5. Metoda kartogramu – tworząc skokowa powierzchnie statyczna

      1. Odpowiednie skontrastowanie,

      2. liczba przedziałów 7 +/- 2,

      3. Dobór wartości liczb rozgraniczających przedziały (metoda wykresy wartości)

   6. Metoda kartogramu dazymetrycznego

Powierzchnie trójwymiarowe

Powierzchnie statystyczne – (metoda izoliniowa.

Profilogramy

Powierzchnie trendu

1. Relacje atrybutowe (, przestrzenne, czasoprzestrzenne,… cos z

2. Relacje przestrzenne

   1. Gestosci

   2. … i duzo tego

3. Czasoprzestrzenne

   1. Izochrony

   2. Izochrony rzeczywiste

   3. Izochrony teoretyczne

   4. … jeszcze wiecej tego

1. Zmiennosc w czasie zjawisk

Położenia obiektow, zmiany wartości

Wizualizacja ruchu (kartodiagram wektorowy,…)

Wykład 27.01.2014

Na egzaminie przynajmniej dwa pytania z treści Atlasu Rzeczpospolitej !!!!!

Wczytać się: mapy społeczno gospodarcze, stopnie (walancje, kowalancje, odchylenie standardowe, wskaźniki Jengsa, znac wszystko w teorii…)

Mapy fizycznogeograficzne

Geologiczne, morfologiczne, glebowe, hydrograficzne, biogeograficzne roslninnosci,… (ksiazka)

Polska beneficjentem INSPIRE – (Infrrastrukture for Spetial…) Pełniejsze zaspokojenie potrzeb polskich użytkowników informacji przestrzennej uzyskiwane ejst dzieki

1. Ułatwienia dostępu do danych przestrzennych i związanych z nimi usług

2. Podniesieniu jakości danych i usług

Zadaniem dyrektywy inspire ejst w Polsce stymulowanie i wspierania

1. Infrasturyktury informacji rpzetrzennej na poziome krajowym regianlym i lokalnym

2. Technologii systemowo geoinformacyjncyn zwłaszcza w zakrescie interoperacyjnosci technicznej , semantycznej,i organizacyjnej

3. Wspoldzialania ponad podzilamali resortowymu, terytorialnymi, sektorowymi i zawodowymi

4. Regulacji prawnych i standardow sprzyjających rozwojowi geomatyki

1. Znaczenie odnawialnych źródeł energii (OZE)

2. …

Wszystko co się dzieje ma swoje miejsce w przestrzenii…

Znaczenie odnawialnych źródeł energii (OZE): (o to raczej nie będzie pytal na egzaminie)

Tresci map ochrony przyrody

Wedłyug krajowej polityki ochrony energetycznej kraju, najwazniejsz edziałania powinny objac:

1. Wykorzystanie biomasy i biogazu, energii wiatrowej, wodnej , geotermanej, sloneczjen i innej

2. Wyznaczenie terenow dla lokalizacji elektrowni wiatowych, w tym szczególnie parkow wiatrowych oraz instalacji OZE

3. Lokalizowanie elektrownii wiatrowych na terenach nie kolidujących z obszarami chronionymi, obszarami o walorach kulturowych i przyrodniczych oraz szlakami wędrówek ptakow

4. Wspieranie i aktywizacje samorządów gminnych w kierunku wykorzystanai lokalnych zasobow dla zwiekszenia ilości energii uzyskiwanej ze źródeł odnawialnych

5. Wspieranie wykorzystywnia wod termalnych jako ekologocznejgo zrodla ciepla

6. Intensyfikowanie wykorzystania mechanizmow wsparcia rozwoju OZE z prowadzeniem prac edukacyjnych oraz popularyzacyjnych

Reguły i zasady wynikające z tzw teorii biocentrycznej

1. Regula nieszkodzenia, wymagajaca powstrzymania się od nieuzasadnionego wyrzadzania szkod istotom żywym zwłaszcza niezagrażającym człowiekowi

2. Regula nieingerencji, wg ktorej należy unikac jakiekolwiek ingerencji w naturalny ekosystem

3. Reguła wierności (zaufania), która zabrania oszukiwania i wprowadzania w blad istot dziko zykjacych

4. Regula zadośćuczynienia,

Wymagane sa także określony zasady priorytetowe w tym zwłaszcza

1. zasada samoobrony

2. zasada proporcjonalności, zabrania zaspokajania niepodstawowych interesow ludzkich kosztem podstawowych interesow pozaludzkich

3. zasada minimalizacji zla

4. zasada sprawiedliwego podzialu, dotyczaca sytuacji ograniczenia dobr potrzebnych do zycia i nakazujaca wspolne ich uzywanie

5. zasada zadośćuczynienia, wymagajaca naprawy szkod wyrzadancych przez człowieka

Najwazniejsze spośród pytan dotyczaca pewnych zasadniczych kwestii i sprowadzaj się min do tego:

• co i dlaczego powinno znajdowac się w scisle określonych miejcach

• gdzie i w jaki sposób lokalizocwac zagrozenia środowiskowe

• jak respektowac prawa do osobistej przestrzeni terytorialnej

• czy mozlwia jest kontynuujacja procesu modernizacji bez zasadniczych korekt

• …

• …

Z naczenie programu GRID

(strona WWW GRID Warszawa –informacjie!)

Mapy geologiczne:

Ksiazka – historia itd. Właściwie wszystko :P

Pozyskiwanie danych przestrzennych

Dane SIP – pochodza z roznych źródeł, maja rozne formy wystepowania oraz poziom szczegółowości.

NAjczesciej wymagja dostosowania do wizualizacji kartograficznej.

Do najważniejszych procesów przetwarzania danych przestrzennych należy generalizacja …. Abstrahowania

Generalizacja (DE Richardson)- mechanizm polegajacy na abstrahowaniu i kompresowaniu danych rzeczywistych, zarówno w sensie graficznym jak i znaczeniowym. Abstrahowaniue jest przy tym rozumiane jako proces wyodrębniania istotnych cech przestrzennych geograficznej oraz łączących ich relacje.

Abstrachowanie – to inaczej kreatywne pomijanie, to polaczenie mysli….

Przetwarzanie dotyczące geometrii informacjo przestrzennej

W przypadku geometrii informacji przestrzennej proces przetwarzania danych polega na

• Agregacji

• Zmianie wymiaru geometrycznego obiektów

• Wyborze elementów

• Upraszczaniu linii

Informacja przestrzenna określa

• Płożenia obiektów

• Sposób ich rozmieszczenia

• Relacje topologiczne

Agregacja danych przestrzennych – polega na laczeniu określonej grupy obiektow w jedna całość, jeden obiekt

Pojawia się tutaj kwesita tzw. Progów Generalizacyjncyh

1. Próg – Przejście od metody sygnatur do metody zasięgów lub chorohrmoatycznej

2. Prog – zmaian jednostek powierzchniowych na punktowe, z jednoczesnym przypisaniem do …

3. Próg – to transoamajca zwiasna rozproszonego na zjawisko o charakterze ciągłym

Uogolnianie map tematycznych może polegac na przeliczeniu wartości absolutnych (typowych dla obiektow rozposzonych) na

Relatywizowanie wartości osiąga się przez:

1. Przypisanie liczby elementów do wybranej jednostki odniesienia uzyskuje się w ten sposób info o gęstości zjawiska

2. Odniesienia dwóch liczb bezwzględnych do siebie jedna jako zmienna (licznik) druga jako stala (mianownik), wtedy wartos wzgledna ma charakter wska źnika

3. Odniesienie czesci zbioru do całości na danym obszarze dajac tzw. Udział procentowy zjawiska

Przetwarzanie danych przestrzennych

Przetwarzanie danych atrybutowych za pomocoa

• Grupowania

  • Klasyfikacja u typologia obiektow lub zjawisk okreslanych za pomocoa atrybutow jakościowych

  • Ilościowych

    • Przetwarzanie danych

• Metod probabilistycznych

• Analiz przestrzennych

Mała dygresja: Klasyfikacja – to kazda procedura badawcza prwoadzaca do rozłącznego i adekwatnego podzialu zbioru badanych obiektow na podzbiory bez względu na to, czy elementy klasyfikowago zbioru tworza rzeczywiste przedmioty, czy są to cechy lub właściwości przedmiotów

Prof. Domanski:

1. Klasyfikacja kazdrowazowo powinna realizowac określony cel.

Zostanie on osiągnięty tylko wtedy gdy uwzględnione będą

• Odpowi9ednie jednostki badawcze (obiekty) i charakteryzujące je cechy

• Funkce podobieństwa (niepodobieństwa) stanwiaoce kryterium klasyfikacji

• Metody tworzenia klas

Róże funkcje podobieństwa i rozne metody tworzenia klas w odniesieniu …

1. Klasyfikacja iwzglednia podobieństwo (niepodobieństwo) badanych obiektów tylko takim zakresie, w jakim opisuja je brade pod uwage cechy oraz w takim stopniu, jaki wynika z uwzględnionych funkcji podobienstwa.

2. Badane obiekty geograficzne posiadaja wielocechowy charakter

   1. Istnieja ponadto rozne sposoby pomiaru cech tych obiektow, wynikające z uwzglendionej….

3. Oglonym kryterium klasyfikacji jest pdobienstwo (niepodobieństwo ) obiektow zaliczoanych do poszczególnych klas.

   1. Kryterium nakazuje uwzgledniach takie cechy inbektoow które różnicująm, nie zas unifikują

4. Isnietej wiele spsoobo okreslania struktury podobieństw klasyfikacji obiektów

   1. Uwzglendiac należy te struktury które z puntkuw Dzienia zlaozonego caleu klas stworza…

5. Klasyfijaca geograficzna jest procedura odkrywcza i z tego względu należy trtowac ja wariantowo

   1. Moziosci prownania wiekszje ilsoci wariantow, gdyz tylko wtedy przy zastowoaniu

6. Zjawiska geograficzne wykazują tendencje do tworzenia układów hierarchicznych. Hierarchia ta zostaje odkryta w procedurze klasyfikacyjnej lub jest wre cz narzucoan przez tok tej procedury

7. Klasfykiacja ujmuje przedmiot Abadan statycznie co nie odpowiada ani ciaglumz miania własności obiektow, ani tez zmianom zasobow wiedzy o własności badanych obiektow.

8. Ostateczny wariant klasyfikacji tylko w niewielu przypadkach oznacza zakocznenie klasyfikacyjnejnprocedury badawczej. – W większości przypadkow należy przeprowadzic merytoryczna interpretacje uzyskanych wyników.

Koniec dygresji (wreszcie!)

Przetwarzenia dnaych atrybutowych za pomoca grupowania

Klasyfikacja i typologia obiektow lub zjawisk okreslanych za pomocoa aatrybutów jakościowych

Klasyfikacja – polega na przypisywania obiektowm i zjawiskom …

3 warunki klasyfikacji:?

Typologia – polega na wyroznieniu jednego lub wiecej typów w obrębie danych zbioru obiektów na podstawie porównania ich cech z zespolem cech obiektu który pelni role typu.

Grupowanie obketów lub zjawisk okreslanych za pomocoa atrybutow iliscoiwych

• Przetwarzanie dnaych ilosciowoych metodami statystycznymi:

  • Metody statystyki opisowej (Excel,…)

  • Populacja – ogole elementów, poddawanych metodom stat

  • Próbka-

  • Tabele – (szerege rozdzielczy, liczbonosc, częstość,…)

  • Wykres warosci, wykresy… Krzywa Lorenza, … wszystkie te przypomniec

• Miary położenia – są miarami przeciętnymi, które charakteryzuj a srednie lub typowy poziom wartości cechy

  • Kwantyle oraz miary tendencji centralnej

  • Odchylenie standardowe (zmiennej losowej, populacji,…) – to klasyczna miara zmienności, otórka okresla stopien rozposzenia (tu może być cos do położenia )

• Położenia

• Zróżnicowania rozkładu

• Asymetrii

• Miary koncentracji

• Analiza współzależności zjawisk

  • Współczynnik korelacji liniowej Pearsona (wzór) – przyjmuje wartości od -1 do +1, a 0 oznacza brak korelacji

• Grupowanie danych ilościowych

  • Rozkald wartości zmiennej a podzial na klasy

    • O rownej rozpietrosci

    • Progresywny

    • Regresywny

    • Nieregularny

  • Kwantyle geograficzne

• Grupowanie optymalizacyjne

  • Metoda optymalizacji Georega F Jenksa

    • Wspl GVF

    • Wspl

• Kryteria wyboru metody grupowania

• Ocena poprawności metody grupowania (Georg F Jenks, Frec C Caspall 1971)

  • Kartogram bezklasowy ciagly

  • …

Przetworzanie danych atrybutowych za pomocą PRAWDOPODOBIENSTWA

Prawodopodobienstwo – wystapienie określonej wartości oblicza się w przypadku duzej zmienności zjawisk, jest ilorazem liczby wartości, które już wystpaily,… ( +m wzór)

Analiz przestrzennych

1. Metody podstawowe

   1. Integracja danych – wzana z punktu widzenia możliwości wykorzystania opracowan tradycyjnych oraz stricte GISowych

   2. Selekcja danych – należy do podstawowych operacji w procesie generalizacji kartograficznej. Powiechnie stosowane sa jezyki zapytan SQL, które maja forme zdan logicznych, określających kryteria wyboru

2. Topologiczne

   1. Procedury odnoszące się do obiektow powierzchniowych

      1. Wyznaczenie regionów metoda

         1. Scalania jednostek o jednawkoaych wlasicowichach

         2. Wyznaczania relacji podobieństwa ekwidystanta (buforowania w stos do obiektów

      2. Podział obszaru z zastosowaniem –

         1. poligonów Thiessena, Teselacji Dirchleta, Diagramem Voronina, lub sieci zmiennogestych

         2. topologicznego łączenia warstw

   2. Odnoszace się do obiektow liniowych (sieci)

      1. Analizy

3. Kartometryczne

   1. Bezpośrednie

      1. Dl linii

      2. Powierzchni

      3. Objętości

   2. Pochodne

      1. Gradientu

      2. …

4. Analizy rozkaldu przestrzennego

   1. Koncentracji

   2. Centroidu- to inaczej punkt centralny – przestrzenny (2d) odpowiednik sredniej arytmetycznej i wazonej, roprezentujacy zjawisko na danym obszarze.

   3. Odchylenia stand

5. Metod analizy powierzchni 3D

   1. Aproksymacja – metoda polegajaca na okresleniu zachownai się przestrzeni tej powierzchni pomiedyz probowanymi pun ktami. W tradycyjnej kartografii stosowano metode interpolacji w systemach komputerowych stosuje się interpolacje powierzchniową – podobnie jak interpolacja tradycyjna…

      1. Algorytmy interpolacyjne – roznia się miedzy soba sposobem przypisywania wagi odległością pomiedzy puntkami wyznaczanymi a puntkami….

      2. Coś tam się zgubiłe… KRIGING

      3. Mapy nachylen i Energii rzeźby

      1. Numeryczne modele powierzchni terenu -…

   2. Morfometryczne parametry powierzchni