ROZWÓJ ZMYSŁÓW W OKRESIE PRENATALNYM.

ŚWIAT SPOSTRZEŻEŃ NOWORODKA.

1. ZMYSŁ DOTYKU

Rozwój:

• 7. tydzień - skóra w okolicy warg staje się wrażliwa na dotyk

• 3. miesiąc - powierzchnia ciała wrażliwa na dotyk zwiększa się
  (wg praw rozwoju: cefalokaudalnego i proksymodystalnego)

• 4. miesiąc - cała powierzchnia ciała jest wrażliwa na dotyk
  (wyjątek: mniejsza wrażliwość dotykowa czubka i boków głowy)

Bodźce: nacisk wód płodowych, dotykanie ścian macicy, łożyska, pępowiny,

dotykanie siebie, ssanie kciuka

Reakcje: ruchowe

Znaczenie wrażliwości dotykowej noworodka

• podstawa dla rozwoju odruchu poszukiwania i ssania (odruchy przystosowawcze)

• odczuwanie bólu, doświadczanie niewygody i przyjemności

• kształtowanie przywiązania (bliskiej więzi emocjonalnej z opiekunem)
  
  H. F. Harlow:

- eksperymenty z młodymi małpkami (rezusami)

- zjawisko „pocieszenia przez dotyk”

2. ZMYSŁ RÓWNOWAGI

Rozwój:

• od 4. miesiąca - ćwiczenie zmysłu równowagi poprzez balansowanie
  w macicy

• od 6. miesiąca - naprzemienne zharmonizowanie ruchów matki
  i dziecka

• pod koniec 6. miesiąca - dojrzałość zmysłu równowagi

Bodźce:

• aktywność ruchowa matki,

• oddech matki,

• własna aktywność ruchowa

Wrażliwość zmysłu równowagi noworodka

• reakcja na zmianę położenia ciała,

• pobudzenie lub uspokojenie w zależności od pozycji ciała,

• kołysanie osłabia stres, rozluźnia mięśnie, uspokaja.

3. ZMYSŁ WĘCHU

Wrażliwość zmysłu węchu noworodka

• zdolność rozróżniania zapachów,

• preferencje zapachowe,

• reakcje na zapachy: mimiczne i ruchowe,

• rozpoznawanie matki po zapachu.

4. ZMYSŁ SMAKU

Rozwój:

• w 8. tygodniu powstają kubki smakowe

• w 12. tygodniu dziecko zaczyna połykać wody płodowe i odbierać ich smak

• od 5. miesiąca intensywność ruchów połykania wód płodowych zależy m.in. od ich smaku

Wrażliwość zmysłu smaku noworodka

• zdolność rozróżniania smaków

• preferencja smaku słodkiego

5. ZMYSŁ SŁUCHU

Rozwój:

• od 4.-5. miesiąca dziecko reaguje na silne dźwięki

• rozwój wrażliwości na dźwięki o słabszym natężeniu

Bodźce:

• dźwięki zewnętrzne,

• dźwięki z organizmu matki,

Reakcje:

• zwiększenie aktywności,

• przyśpieszenie rytmu serca,

• obudzenie,

• niepokój ruchowy

• przystosowywanie się do bodźców,

• zapamiętywanie bodźców

Wrażliwość słuchowa noworodka:

• różnicowanie i preferencja dźwięków mowy ludzkiej,

• rozpoznawanie głosu matki

5. ZMYSŁ WZROKU

Rozwój:

• od 5. miesiąca dziecko reaguje na nagłą i intensywną zmianę oświetlenia,

• w 6. miesiącu otwiera się szpara powiekowa wyraźniejsze reakcje na światło

Bodźce:

• półmrok w środowisku wewnątrzmacicznym,

• zmiany w natężeniu oświetlenia z zewnątrz

Reakcje:

• zmiana pozycji ciała, odwrócenie głowy,

• przyśpieszenie rytmu serca,

• wzmożona aktywność ruchowa

Wrażliwość wzrokowa noworodka:

• preferencja umiarkowanego światła,

• zdolność do skupienia wzroku na danym obiekcie i do wodzenia wzrokiem za przedmiotem,

• preferencja obserwacji ruchu,

• preferowanie patrzenia na twarz ludzką