INWENTARZ STANU I CECHY LĘKU STAI
(State-Trait Anxiety Inventory)
Założenia teoretyczne
Budowa STAI opiera się na rozróżnieniu między lękiem rozumianym jako przejściowy i uwarunkowany sytuacyjnie stan jednostki a lękiem rozumianym jako względnie stała cecha osobowości.
Lęk-stan (L-stan)
„charakteryzuje się subiektywnymi, świadomie postrzeganymi uczuciami obawy i napięcia, którym towarzyszy związana z nimi aktywacja lub pobudzenie AUN”.
Charakterystyczną cechą L-stanu jest jego duża zmienność pod wpływem oddziaływania różnego rodzaju czynników zagrażających.
Lęk-cecha (L-cecha)
motyw lub nabyta dyspozycja behawioralna, która czyni jednostkę podatną na postrzeganie szerokiego zakresu obiektywnie niegroźnych sytuacji jako zagrażających i reagowanie na nie stanami lęku, nieproporcjonalnie silnymi w stosunku do wielkości obiektywnego niebezpieczeństwa.
Wyuczony charakter lęku:
wczesny okres dzieciństwa,
relacje między dzieckiem a rodzicami,
sytuacje karania.
Założenia teoretyczne związek między L-cechą a L-stanem
Bez względu na rodzaj sytuacji z wyższym poziomem L-cechy wiąże się wyższy poziom L-stanu.
Związek między poziomem L-cechy a wielkością reakcji na zagrożenie (L-stanu) zależy w pewnej mierze od charakteru zagrożenia.
Związek ten jest bardzo wyraźny w sytuacjach, w których występuje zagrożenie ego, natomiast słabszy w sytuacjach zagrożenia fizycznego
Właściwości kwestionariusza
STAI to kwestionariusz złożony z dwóch skal:
Skala X-1 - służy do badania lęku-stanu (20 pytań)
Skala X-2 - służy do badania lęku-cechy (20 pytań)
Badania indywidualne lub grupowe.
Brak limitu czasowego
Zadaniem osoby badanej jest wskazanie w jakim stopniu każde ze stwierdzeń odnosi się do niej, przez wybranie jednej z czterech podanych odpowiedzi:
w skali X-1: (1) zdecydowanie nie, (2)raczej nie, (3)raczej tak, (4)zdecydowanie tak
w skali X-2: (1)prawie nigdy, (2)czasem, (3)często, (4)prawie zawsze
Jeżeli w badaniu stosuje się obie skale inwentarza, zaleca się podawanie jako pierwszej skali X-1
X-1 zawiera 10 pozycji sformułowanych wprost i 10 sformułowanych nie wprost.
X-2 zawiera 13 pozycji sformułowanych wprost i 7 sformułowanych nie wprost.
Obliczanie wyników
Wynik oblicza się przez zsumowanie wartości liczbowych zaznaczonych przez osobę badaną w pozycjach sformułowanych wprost.
W pozycjach sformułowanych nie wprost należy dokonać inwersji i zsumować punkty uzyskane według zasady: 1=4,2=3,3=2, 4=1
Analiza wyników
WS należy odnieść do norm stenowych lub centylowych.
Przy diagnozie indywidualnej należy określić przedział ufności, w jakim znajduje się prawdziwy wynik osoby badanej
Zastosowania
Badanie młodzieży i dorosłych bez względu na poziom wykształcenia.
Badania przesiewowe, diagnozy indywidualne, badania naukowe.
Poradnictwo zawodowe i selekcja zawodowa