Wenezuela, Republika Wenezueli, państwo w północnej części Ameryki Południowej, nad Morzem Karaibskim i Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Kolumbia, Brazylią i Gujaną oraz Trynidadem i Tobago w zatoce Paria. W skład Wenezueli wchodzą 72 wyspy położone na Morzu Karaibskim i Oceanie Atlantyckim. Powierzchnia 912,1 tys. km2Stolica: Caracas.
Większe miasta: Maracaibo, Valencia, Barquisimetro, Petare, Maracav. Język urzędowy hiszpański, używa się również angielskiego i włoskiego. Indianie posługują się 25 narzeczami plemiennymi. Jednostka monetarna 1 bolivar = 100 centimos.
Ludność. Skład etniczny: Metysi (69%), biali (20%), Murzyni i Mulaci (9%), Indianie (2%). Wyznania: katolicy (91,7%), poza tym m.in. protestanci (2%), wyznawcy judaizmu (0,1%). Średnia długość życia: mężczyźni 67 lat, kobiety 73 lata.
Warunki naturalne Na północnym zachodzie rozciągają się silnie rozczłonkowane pasma górskie systemu Andów, m.in. Cordillera de Mérida z najwyższym szczytem kraju - Bolivar (5002 m n.p.m.) oraz Serra de Perij. W centralnej części Wyzyna Gujańska, na południu Nizina Orinoko. W górach obszar aktywny sejsmicznie, częste trzęsienia ziemi. Klimat równikowy, wilgotny, przechodzący na północnym wschodzie w podrównikowy wilgotny. Suma roczna opadów od 200-300 mm na północnym wschodzie do 2000 mm na Wyżynie Gujańskiej i 3000 mm w Cordillera de Mérida. Średnia temperatura powietrza i średnie opady dla stolicy kraju wynoszą: w styczniu 19°C i 22 mm, w lipcu 21°C i 97 mm. Główna rzeka to Orinoko z licznymi dopływami: Caura, Caroni, Meta, Arauca, Apure i inne. Wiele progów wodnych i wodospadów, w tym najwyższy na Ziemi Salto Angel (1054 m). Znaczna część energii elektrycznej pochodzi z elektrowni wodnych. Liczne jeziora, m.in.: Maracaibo. Roślinność bardzo urozmaicona. Wiecznie zielone lasy równikowe pokrywają 34% terytorium. W obszarach suchszych formacje sawannowe, trawiaste (llanos), kserofilne, półpustynne, trawiaste górskie. Wzdłuż wybrzeża namorzyny. Ze zwierząt żyją tu m.in.: niedźwiedzie andyjskie, oceloty, oposy, pekari, kajmany, w wodach przybrzeżnych delfiny.
Gospodarka oparta na eksploatacji ropy naftowej (72% wartości eksportu w 1991, 3,4% produkcji światowej), gazu ziemnego oraz rud żelaza (2,2% produkcji światowej), asfaltu, węgla kamiennego, magnezytów, azbestu, fosforanów, siarki, diamentów, złota. Liczne zakłady przemysłu petrochemicznego, chemicznego, spożywczego, maszynowego, elektrotechnicznego, samochodowego, bawełnianego, tytoniowego, papierniczego. Użytki rolne stanowią 24% powierzchni kraju. Uprawia się: banany, ryż, kukurydzę, maniok, rośliny strączkowe, tytoń, kawę, kakaowiec, trzcinę cukrową, bawełnę, ziemniaki, agawę sizalową. Ponadto hodowla bydła, owiec, kóz, koni, trzody chlewnej oraz rybołówstwo. Rozwinięta turystyka. Liczne porty morskie, m.in.: La Guaira, Maracaibo, Puerto Cabello.
Caracas, stolica Wenezueli położona w północnej części kraju, w odległości ok. 25 km od Morza Karaibskiego, oddzielona od wybrzeża pasmem Kordyliery Nadbrzeżnejz najwyższym szczytem Monte Ávila (2215 m). Najstarszą część miasta tworzy Plaza Bolívar, otoczony reprezentacyjnymi budynkami - z siedzibą prezydenta, gmachem uniwersytetu i parlamentu. Wybudowane dużym kosztem nowoczesne autostrady łączą miasto z wybrzeżem, gdzie znajdują się port morski - La Guaira i lotniczy - Maiquetía. Należy do największych ośrodków przemysłowych Wenezueli. W mieście rozwinął się przemysł przetwórstwa spożywczego, tytoniowy, skórzano-obuwniczy, chemiczny, materiałów budowlanych i petrochemiczny. Siedziba licznych placówek naukowo-badawczych i szkół wyższych, w tym trzech uniwersytetów. Stanowi centrum kulturalne kraju. Na wybrzeżu liczne kąpieliska, m.in. Macuto, Lachería, Arapito tworzące strefę wypoczynkową miasta. Ważny ośrodek turystyczny.
Maracaibo, miasto w północno-zachodniej Wenezueli. Położone nad cieśniną łączącą jezioro Maracaibo z Zatoką Wenezuelską ( Morze karibskie), stolica stanu Zulia. Historia. Założone w 1571 pod nazwą Nueva Zamora było ośrodkiem kolonizacji okolicznych terytoriów. Do czasu odkrycia złóż ropy naftowej w 1917 miasto i port miały zdecydowanie drugorzędne znaczenie. Po 1917 Maracaibo w ciągu kilkunastu lat radykalnie zmieniło swoje oblicze, stając się największym ośrodkiem wydobycia ropy naftowej w Wenezueli i całej Ameryce Południowej. Wielki ośrodek przemysłowy kraju. Silnie rozwinięty przemysł chemiczny (szczególnie petrochemia), włókienniczy i spożywczy. Poza tym przemysł odzieżowy, drzewny, metalowy, maszynowy i materiałów budowlanych. Duży port handlowy (największy w kraju port naftowy). Port lotniczy o znaczeniu międzynarodowym. Uniwersytet.
Valencia, miasto w północnej Wenezueli, na zachód od jeziora Valencia, w Górach Karaibskich. Stolica stanu Carabobo. Założona w 1555. Przemysł włókienniczy, skórzany, obuwniczy, cementowy, drzewny, papierniczy. Ośrodek handlowy regionu rolniczego (hodowla bydła). Węzeł komunikacyjny. Uniwersytet. Port lotniczy. Ośrodek turystyczny.
Petare, miasto w północnej Wenezueli, na stokach Cordillera de la Costa, w obszarze metropolitalnym Caracas, w stanie Miranda. Pierwotnie centrum handlowe ważnego rolniczego regionu uprawy kawy, kakao i trzciny cukrowej. Obecnie mieszkalne przedmieście stołecznego Caracas. Duży ośrodek przemysłowo-handlowy regionu uprawy kakao, bananów i trzciny cukrowej. Przemysł włókienniczy i spożywczy.
San Cristóbal, miasto w zachodniej Wenezueli, w górach Cordillera de Mérida, stolica stanu Táchira. Założone w 1561. 1875 zniszczone przez trzęsienie ziemi. Ośrodek przemysłowo-handlowy regionu rolniczego. Rozwinięty przemysł materiałów budowlanych, drzewny i spożywczy (palarnie kawy). Węzeł drogowy przy Drodze Panamerykańskiej. 2 uniwersytety. Ośrodek turystyczny.
Ciudad Bolívar, miasto we wschodniej części Wenezueli, na prawym brzegu Orinoko, na północnym krańcu Wyżyny Gujańskiej. Siedziba władz administracyjnych prowincji Bolivar.
Dobrze rozwinięty przemysł lekki, głównie przetwórstwa spożywczego, skórzano-obuwniczy i drzewno-papierniczy. Śródlądowy port dostępny dla statków morskich, port lotniczy. W okolicy wydobycie rud żelaza, złota i diamentów.
Orinoko, rzeka w Wenezueli. Długość 2736 km, powierzchnia dorzecza 869 tys. km2. Źródła na zachodnich stokach Sierra Parima. W górnym biegu ok. 1/3 wód jest odprowadzana do Casiquiare, dopływu Negro, wskutek bifurkacji. Płynie wzdłuż granicy Wyzyny Gujańskiej. Uchodzi do Oceanu Atlantyckiego rozległą delta (powierzchnia 40 tys. km2), która szybko przyrasta. Główne dopływy: Río Caroní, Mavaca, Apure, Vichada, Meta, Guárico, Arauca. Większe miasta: Ciudad Guayana, Ciudad Bolivar. Wykorzystywana do żeglugi. W dorzeczu wydobycie rud żelaza, ropy naftowej i boksytów.