Operator urządzeń do wyrobów masy papiernicze i produkcji papieru
Kod klasyfikacji: 8142
Rozdział klasyfikacji: Przemysł lekki i rzemiosło
Klasa klasyfikacji: Przemysł papierniczy
Zadania i czynności
Celem pracy operatora urządzeń do wyrobu masy papierniczej i produkcji papieru jest przetworzenie surowców papierniczych w masę papierniczą oraz wyprodukowanie z niej papieru. Głównym surowcem do wyrobu masy papierniczej jest drewno świerkowe lub sosnowe, jako surowca wtórnego używa się najczęściej makulatury. Proces technologiczny wytworzenia papieru obejmuje następujące operacje: przygotowanie masy papierniczej: z drewna (masa celulozowa) lub makulatury (masa makulaturowa); Przy przemysłowym wyodrębnianiu celulozy z drewna stosowana jest metoda tzw. roztwarzania polegająca na gotowaniu rozdrobnionego surowca pod ciśnieniem w odpowiednim roztworze; otrzymaną masę celulozową myje się wodą w celu usunięcia resztek płynu warzelnego, rozwłóknia i sortuje, czyli usuwa się zanieczyszczenia mechaniczne. Natomiast masę makulaturową otrzymuje się przez rozwłóknianie makulatury w wodzie, mielenie i sortowanie. Stanowiska charakterystyczne dla tego etapu procesu wytwarzania papieru to: rębakowy obsługujący urządzenia rozdrabniające drewno zwane rębakami, warzelniczy obsługujący warniki do gotowania rozdrobnionego drewna, dyfuzorowy obsługujący urządzenia do mycia masy celulozowej, operator urządzeń rozwłókniających przygotowujący masę papierniczą do mielenia oraz mielarz, obsługujący młyny do mielenia masy papierniczej produkcja papieru w maszynie papierniczej: Operacja polega na wprowadzeniu wodnej zawiesiny na sito maszyny papierniczej i dalszej obróbce powstającej w ten sposób wstęgi papieru, polegającej na(odwadnianie, spilśnienie włókien, dalsze odwadnianie, prasowanie pilśni, suszenie i zwijanie wstęgi) Obsługa maszyny papierniczej składa się z operatora sit i filców (odwadnianie i spilśnianie włókien), suszarniowego (prasowanie i suszenie wstęgi), nawijaczowego (zwijanie wstęgi). Kontrolę i nadzór nad pracą maszyny oraz jej obsługi sprawuje maszynista maszyny papierniczej. W podobny sposób produkuje się tekturę. przewijanie zwoju papieru i krojenie wstęgi poprzecznie lub podłużnie, na węższe pasy wykonuje operator urządzeń krojących; dokonuje on również sortowania i pakowania papieru przygotowanego do sprzedaży.
Środowisko pracy
materialne środowisko pracy
Praca operatora urządzeń do wyrobów masy papierniczej i produkcji papieru odbywa się głównie w halach produkcyjnych. Jest to praca techniczna, czasem monotonna, nie wymagająca zbyt dużego wysiłku fizycznego. Operator jest narażony na działanie hałasu, na niektórych stanowiskach pracuje przy dużej wilgotności powietrza (operator sit i filców, warzelniczy, dyfuzorowy). Ponadto operator urządzeń do wyrobu celulozy pracuje w nieprzyjemnym zapachu, jaki wydziela gotowane drewno w warnikach. Niedogodnością w pracy operatora są wąskie i śliskie przejścia i powierzchnie, konieczność wykonywania szeregu czynności podczas ruchu maszyn i urządzeń oraz obsługa kilku lub kilkunastu maszyn, urządzeń, regulatorów itp.
warunki społeczne
Jest to praca regulowana wymaganiami procesu technologicznego, określającego czas i kolejność wykonywania poszczególnych czynności. Operator samodzielnie wykonuje rutynowe, powtarzające się czynności, przechodząc od jednej czynności do następnej. Proces technologiczny wymusza współpracę pomiędzy pracownikami wykonującymi kolejne czynności produkcyjne, co najwyraźniej widać na przykładzie produkcji papieru, gdzie na efekt końcowy składa się praca wszystkich obsługujących maszyny papiernicze (maszynisty, operatora sit i filtrów, suszarniowego, nawijaczowego). Jakość produktu końcowego zależy od jakości współpracy pomiędzy tymi stanowiskami.
warunki organizacyjne
Operator urządzeń do wyrobów masy papierniczej i papieru pracuje 8 godzin dziennie. Praca jest wykonywana w systemie zmianowym, zarówno w dzień i w nocy. Zdarza się, że operator pracuje w dni wolne od pracy. Efekty pracy kontrolowane są na poszczególnych etapach procesu produkcyjnego. Praca operatora jest nadzorowana przez brygadzistę, mistrza lub kierownika zmiany czy wydziału. Funkcję brygadzisty najczęściej pełnią warzelniczy, nadzorujący proces wytwarzania masy celulozowej lub maszynista maszyny papierniczej, nadzorujący przebieg procesu produkcji, począwszy od rozwłóknienia masy - skończywszy na krojeniu wytworzonego papieru. Operator ponosi odpowiedzialność za jakość wytworzonego półfabrykatu i wyrobu. Zadania i czynności wynikają z procesu technologicznego, tempa i rytmu pracy, są regulowane wymogami jakościowymi, szybkością pracy obsługiwanych urządzeń. System wynagradzania opiera się na płacy dniówkowej lub godzinowej.
Wymagania psychologiczne
Praca w zawodzie operatora urządzeń do produkcji wyrobów masy papierniczej i produkcji papieru polega ;na rutynowym powtarzaniu tych samych czynności, przy zmieniających się parametrach technologicznych procesu produkcyjnego. Ważne w tej pracy są dokładność wykonywania poszczególnych czynności, zdolność do koncentracji uwagi oraz umiejętność obserwacji. Od operatorów wymaga się podzielności uwagi i łatwości przenoszenia się z jednej czynności na drugą. Wynika to z konieczności obserwowania i regulowania kilku lub kilkunastu parametrów np. warzelniczy obsługuje 10 warników, dyfuzorowy 27 zbiorników, maszynista maszyny papierniczej reguluje dopływ masy, grubość wstęgi, jej odwadnianie, prasowanie, nawijanie, kontroluje gramaturę i jakość papieru, dopływ pary itp. i to wszystko podczas biegu maszyny. Praca operatora polega w dużej mierze na kontroli działania obsługiwanych urządzeń, przebiegu procesów produkcyjnych, uzyskiwanych parametrów i efektów wykonywanych czynności.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Praca operatora urządzeń do wyrobów masy papierniczej i produkcji papieru jest zaliczana do prac lekkich lub średnio ciężkich. Od pracownika wymagany jest dobry ogólny stan zdrowia, dobra sprawność kończyn górnych i dolnych oraz dobra percepcja wzrokowa. Ponadto ważne są sprawność manualna i zmysł dotyku. Przeciwwskazania zdrowotne w tym zawodzie to przede wszystkim: choroby układu krążenia, choroby kończyn górnych i dolnych, wady wzroku, zaburzenia równowagi, nadciśnienie tętnicze, astma. Ograniczeniem w podejmowaniu pracy mogą być skłonności do uczuleń skóry oraz reumatyzm.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie
Do podjęcia pracy w zawodzie operatora urządzeń do wyrobów masy papierniczej i produkcji papieru nie jest konieczne specjalistyczne wykształcenie. Jednak operatorzy powinni spełniać określone wymogi kwalifikacyjne. Kandydat do pracy powinien mieć przynajmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe. Najczęściej stawiane wymogi kwalifikacyjne to uprawnienia do obsługi maszyn i urządzeń elektroenergetycznych do 1 kV, do obsługi elektrowciągów sterowanych z poziomu O. Czasami przy obsłudze nowoczesnych, specjalistycznych maszyn może być wymagane wykształcenie średnie i znajomość obsługi komputera. Największe szanse na zatrudnienie mają młodzi i zdrowi mężczyźni, których można przyuczyć do wykonywania pracy na stanowisku pracy lub poprzez kursy technologiczne.
Możliwości awansu w hierarchii zawodowej
W zawodzie operatora urządzeń do wyrobów masy papierniczej i produkcji papieru możliwości ;awansu są ograniczone. Najczęściej awansem jest przejście na bardziej odpowiedzialne, lepiej płatne stanowisko w ramach zawodu np. suszarniowego na maszynistę maszyny papierniczej. Duży wpływ na możliwości awansu ma doświadczenie zawodowe.
Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych
W zawodzie tym mogą podjąć pracę osoby starsze pod warunkiem posiadania dobrego stanu zdrowia. Górna granica wieku wynosi 40 lat. Preferencje w przyjęciu do pracy mają mężczyźni.
Polecana literatura
Edward Szwarctajn „Technologia papieru”, Warszawa 1963
Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS
1