Wysoki Przedstawiciel Unii
do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (pot. Monsieur PESC) to organ Unii Europejskiej odpowiedzialny za prowadzenie Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Wysoki przedstawiciel jest powoływany na 5-letnią kadencję. Pierwszym był Jürgen Trumpf, a obecnie (od 1 grudnia 2009 r.) funkcję tę sprawuje Brytyjka Catherine Ashton.
Geneza tego organu sięga poprzedzającej szczyt Unii w 1997 r. Konferencji Międzyrządowej, która odbywała się rok wcześniej i była poświęcona reformie WPZiB. Wówczas państwa członkowskie UE postanowiły podnieść rolę Sekretariatu. Sprawiło to, iż traktat amsterdamski ustanowił urząd wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Stanowisko to zostało wówczas połączone z funkcją Sekretarza Generalnego Rady.
Obecnie zadaniem tego organu, jest dowodzenie unijną dyplomacją. Działa on z upoważnienia Rady. Jest mianowany przez Radę Europejską, która wybiera go kwalifikowaną większością głosów, za zgodą przewodniczącego Komisji. Jego wybór musi zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski. Jego kadencja może zostać zakończona w ten sam sposób. Zgodnie z art. 5 Protokołu dołączonego do TUE kadencja Wysokiego przedstawiciela jest połączona z kadencją Komisji Europejskiej. W wykonywaniu jego obowiązków wspiera go Europejska Służba Działań Zewnętrznych, która współpracuje ze służbami dyplomatycznymi państw członkowskich. Składa się ona z urzędników właściwych służb Sekretariatu Generalnego Rady i Komisji oraz osób wyznaczonych przez krajowe służby dyplomatyczne. Stanowisko wysokiego przedstawiciela UE ds. WPZiB piastuje obecnie (od 1 grudnia 2009 roku) Brytyjka Catherine Ashton.
Kompetencje
Jest reprezentantem Unii w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Wyraża jej stanowisko w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych
Prowadzi WPZiB oraz WPBiO. Poprzez swoje propozycje, przyczynia się do opracowania tych polityk i realizuje je
Prowadzi dialog polityczny ze stronami trzecimi
Czuwa nad spójnością działań zewnętrznych Unii
Uczestniczy w pracach Rady Europejskiej
Zapewnia wykonanie decyzji przyjętych przez Radę Europejską i Radę Unii Europejskiej
Jest przewodniczącym Rady do Spraw Zagranicznych oraz jednym z wiceprzewodniczących Komisji
Odpowiada w ramach Komisji za jej obowiązki w dziedzinie stosunków zewnętrznych i koordynację innych aspektów działań zewnętrznych Unii
Może przedkładać Radzie swoje wnioski oraz zalecenia w sprawach wydania upoważnienia do podjęcia negocjacji odnośnie umowy międzynarodowej. Może do niej również zwracać się z wszelkimi pytaniami dotyczącymi WPZiB.
Musi obywać regularne konsultacje z Parlamentem Europejskim w zakresie głównych spraw związanych z WPZiB oraz WPBiO. Musi również informować go o rozwoju tych polityk. Do jego obowiązków należy należyte uwzględnienie poglądów Parlamentu.
W przypadku przeprowadzania misji utrzymania pokoju, zapobiegania konfliktom i wzmacniania międzynarodowego bezpieczeństwa, czuwa nad koordynacją cywilnych i wojskowych ich aspektów
W przypadkach wymagających szybkiej decyzji może w ciągu 48 godzin zwołać, z inicjatywy własnej albo na wniosek państwa członkowskiego, nadzwyczajne posiedzenie Rady. W razie bardzo pilnej potrzeby może to nastąpić szybciej
Poszukuje rozwiązania w sytuacji, gdy jeden z członków Rady oświadczy, że ze względów polityki krajowej zamierza sprzeciwić się podjęciu decyzji podejmowanej większością kwalifikowaną
Wraz z Radą czuwa nad poszanowaniem zasad lojalności i solidarności działań państw członkowskich UE w dziedzinie stosunków zewnętrznych. Zapewnia z nią jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii.
2