Rezolucja ResAP(2003)3
w sprawie żywności i żywienia w szpitalach
(Przyjęta przez Komitet Ministrów 12 listopada 2003 podczas 860-ego spotkania Zastępców Ministrów)

1. Komitet Ministrów w składzie ograniczonym do Przedstawicieli Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Irlandii, Włoch, Luksemburga, Holandii, Norwegii, Portugalii, Słowenii, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii i Zjednoczonego Królestwa, państw członkowskich Umowy częściowej w dziedzinie społecznej i zdrowia publicznego,

2. Odwołując się do Rezolucji (59) 23 z 16 listopada 1959 o rozszerzeniu działań Rady Europy w dziedzinach społecznej i kulturalnej;

3. Uwzględniając Rezolucję (96) 35 z 2 października 1996, która zmieniła struktury Umowy częściowej i postanowiła kontynuować, na zmienionych zasadach, które zastąpiły zasady określone w Rezolucji (59) 23, prowadzone dotychczas działania, rozwinięte z uwagi na tę rezolucję, zwłaszcza w celu:

a. podwyższania poziomu ochrony zdrowia konsumentów, w jego najszerszym znaczeniu, w tym stałego wnoszenia wkładu w harmonizację - w dziedzinie produktów wywierających bezpośredni lub pośredni wpływ na łańcuch pokarmowy człowieka, jak również w dziedzinie pestycydów, farmaceutyków i kosmetyków - ustaw, przepisów oraz praktyk regulujących z jednej strony, kontrolę jakości, wydajności i bezpieczeństwa produktów oraz, z drugiej strony, bezpieczne używanie produktów toksycznych i szkodliwych;

b. integrowania społecznego osób niepełnosprawnych: określania i przyczyniania się do wdrożenia na poziomie Europy modelu spójnej polityki na rzecz osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem zasad pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i niezależności życia; przyczyniania się do eliminacji wszystkich barier integracji, czy to psychologicznych, edukacyjnych, związanych z rodziną, kulturowych, społecznych, zawodowych, finansowych lub architektonicznych;

4. Biorąc po uwagę, że celem Rady Europy jest osiąganie większej jednolitości pomiędzy jej członkami, celem ułatwiania ich postępu gospodarczego i społecznego;

5. Biorąc pod uwagę, że dostęp do bezpiecznej i zdrowej, urozmaiconej żywności jest podstawowym prawem człowieka;

6. Mając na uwadze korzystny wpływ, jaki wywiera zapewnienie właściwej obsługi żywienia jak i samo żywienie w szpitalach na powrót pacjentów do zdrowia oraz ich jakość życia;

7. Mając na uwadze niedopuszczalną liczbę niedożywionych pacjentów szpitali w Europie;

8. Mając na uwadze fakt, że niedożywienie wśród pacjentów szpitali prowadzi do przedłużonych pobytów w szpitalach, wydłużonej rehabilitacji, obniżonej jakości życia i niepotrzebnych kosztów opieki zdrowotnej;

9. Mając na uwadze Zalecenie Zgromadzenia Parlamentarnego 1244 (1994) o żywności i zdrowiu;

10. Uwzględniając Pierwszy Plan Działania dotyczący Polityki Żywności i Żywienia Europejskiego Regionu WHO (2000 - 2005),

11. Zaleca, by rządy państw członkowskich Umowy częściowej w dziedzinie społecznej i zdrowia publicznego, z należytym uwzględnieniem odpowiednich struktur konstytucyjnych, sytuacji krajowej, regionalnej i lokalnej, jak również warunków gospodarczych, społecznych i technicznych:

a. sporządziły i wdrożyły zalecenia krajowe dotyczące żywności i żywienia w szpitalach, w oparciu o zasady i środki określone w załączniku do niniejszej rezolucji;

b. promowały wdrożenie oraz podjęły działania celem zastosowania zasad i środków określonych w załączniku, w dziedzinach, w których nie jest to bezpośrednim obowiązkiem rządów, lecz w których organy publiczne mają pewne uprawnienia lub odgrywają jakąś rolę;

c. zapewniły możliwie najszersze rozpowszechnienie niniejszej rezolucji wśród wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza wśród organów publicznych, pracowników szpitali, sektora podstawowej opieki zdrowotnej, pacjentów, badaczy i organizacji pozarządowych działających w tej dziedzinie.

Załącznik do Rezolucji ResAP(2003)3

1. Ocena żywienia i leczenia w szpitalach

1.1 Analiza ryzyka żywieniowego

i. Ocena ryzyka żywieniowego powinna uwzględniać stan odżywienia i ciężkość choroby.

ii. Metoda badania ryzyka żywieniowego powinna być oparta na dowodach, w celu zapewnienia identyfikacji pacjentów, którzy mogą odnieść korzyści ze wsparcia żywieniowego.

iii. Metoda analizy ryzyka żywieniowego powinna być prosta w użyciu i łatwa do zrozumienia.

iv. Podczas określania ryzyka żywieniowego pacjenta, należy uwzględnić wpływ wieku, wzrostu i płci.

v. Ryzyko żywieniowe wszystkich pacjentów powinno być rutynowo oceniane, przed lub w momencie przyjęcia do szpitala. Niniejsza ocena powinna być regularnie powtarzana (w odstępach zależnych od poziomu ryzyka żywnościowego) podczas pobytu w szpitalu.

vi. Należy podejmować badania w celu opracowania i zatwierdzenia prostych metod analizy służącej do zastosowania w szpitalach i sektorze podstawowej opieki zdrowotnej.

vii. Identyfikacja pacjenta w stanie ryzyka żywieniowego powinna pociągać za sobą gruntowną ocenę stanu odżywienia, plan leczenia łącznie z celami dietetycznymi, monitoring spożycia żywności i wagi ciała oraz dostosowanie planu leczenia.

viii. Standardy praktyki służącej do oceny i monitoringu ryzyka żywieniowego / stanu odżywienia powinny zostać opracowane na poziomie krajowym i Europy.

1.2 Identyfikacja i prewencja przyczyn niedożywienia

i. Dla każdego pacjenta zawsze należy rozważyć liczne przyczyny niedożywienia związane z chorobą.

ii. Używanie lekarstw i połączeń mających skutki uboczne, takie jak anoreksja, nudności oraz inne objawy żołądkowo-jelitowe, interakcje lekarstw i składników pokarmowych lub zmiany smaku oraz zapachu powinno być uzasadnione i w miarę możliwości unikane, natomiast lekarze i pielęgniarki powinny zdawać sobie sprawę z tych skutków ubocznych.

iii. Rygory "nic doustnie", posty nocne i praktyki czyszczenia jelit wraz z ograniczeniami dietetycznymi nie powinny być używane rutynowo; należy analizować literaturę, aby ocenić, które procedury mogą wymagać takich rygorów, a dla badań/procedur wymagających ograniczeń dietetycznych należy ustalić dokładny okres ograniczenia.

iv. Definicja niedożywienia związanego z chorobą powinna być uniwersalnie przyjęta i stosowana jako diagnoza kliniczna i za taką uważana.

1.3 Wsparcie żywieniowe

i. Należy w sposób systematyczny rozważać wsparcie żywieniowe jako element leczenia pacjentów.

ii. Plan leczenia żywieniowego powinien być analizowany i dostosowywany w miarę potrzeb przynajmniej raz w tygodniu, wykorzystując informacje o spożyciu żywności przez pacjenta, zmianie wagi oraz innych stosownych zmiennych żywieniowych i klinicznych.

iii. Wsparcie żywieniowe powinno być w sposób właściwy dostosowane do indywidualnego pacjenta. Należy starannie dokumentować wielkość zaaplikowanego i wszelkiego wyeliminowanego sztucznego żywienia.

iv. Żaden pacjent nie powinien otrzymać wsparcia sztucznym żywieniem bez właściwej oceny wskazań, ryzyka i korzyści, świadomej zgody pacjenta, jak również ścisłego nadzoru skutków ubocznych.

v. Specjalne formuły modulujące odporność, powinny być ograniczone do tych pacjentów, którzy mogą odnieść z nich korzyści, w świetle dostępnych losowych prób.

vi. Pacjenci potrzebujący wsparcia żywieniowego powinni otrzymać taki rodzaj leczenia przed przyjęciem do szpitala (tam gdzie to możliwe), możliwie najwcześniej podczas pobytu w szpitalu oraz po zwolnieniu ze szpitala.

vii. Przyjęcie i zwolnienie ze szpitala, opieka pielęgniarska oraz akta pacjentów leczonych ambulatoryjnie powinny zawierać informacje o stanie odżywienia każdego pacjenta oraz stanie fizycznym i psychicznym w odniesieniu do spożycia żywności.

viii. Losowe próby i systematyczne analizy przez specjalistów od żywienia klinicznego powinny być prowadzone w celu oceny wpływu wsparcia żywieniowego na stan odżywienia, wyniki kliniczne oraz stan fizyczny i psychiczny.

ix. Losowe próby oceniające wpływ zwyczajnej żywności na wyniki kliniczne, powinny być traktowane priorytetowo.

x. Standardy praktyki służące ocenie i prowadzeniu diety dla pacjentów z dysfagią powinny być, w miarę potrzeb, opracowane na poziomach krajowych. Należy opracować krajowe deskryptory do modyfikacji konsystencji.

1.4 Zwyczajna żywność

i. W celu poprawy lub prewencji niedożywienia pacjentów, pierwszy wybór powinna stanowić zwyczajna żywność podawana drogą ustną.

ii. Należy badać i dokumentować dobrą praktykę w celu zapewnienia spożycia zwyczajnej żywności przez pacjentów. Niezbędna jest praktyka dokumentowania i oceny spożycia zwyczajnej żywności przez pacjentów zidentyfikowanych jako będących w stanie ryzyka żywieniowego.

iii. Suplementy dietetyczne nie powinny być stosowane zamiast właściwego dostarczania zwyczajnej żywności i powinny być stosowane jedynie wówczas, gdy są ku temu wyraźne wskazania kliniczne.

iv. Wsparcie sztucznym żywieniem należy rozpocząć jedynie w przypadku, gdy stosowanie żywności zwyczajnej zawodzi lub nie jest odpowiednie.

1.5 Wsparcie sztucznym żywieniem

i. Na poziomie krajowym i Europy powinny powstać standardy praktyki, ustanowione i wdrożone dla wprowadzenia, bezpiecznego podania, aseptycznych technik obsługi, stosownej opieki, monitoringu oraz zakończenia całego wsparcia sztucznym żywieniem.

ii. Standardy praktyki powinny zostać opracowane w celu wprowadzenia, przygotowania, edukacji, zaopatrzenia w sprzęt oraz bezpiecznego przeniesienia i monitoringu pacjentów zwolnionych ze szpitala, otrzymujących wsparcie żywieniowe w domu.

2. Zapewnienie obsługi żywienia

2.1 Podział obowiązków związanych z żywieniem w szpitalach

i. Departament Zdrowia, władze regionalne i kierownictwo każdego szpitala powinny potwierdzić swoje zobowiązania odnośnie żywienia i wsparcia żywieniowego oraz systemów obsługi żywienia.

ii. Kierownictwo szpitali, lekarze, farmaceuci, pielęgniarki, dietetycy i pracownicy obsługi żywienia powinni pracować razem, w celu zapewnienia żywienia, podczas gdy kierownictwo szpitala powinno przykładać należytą uwagę do tej współpracy.

iii. Należy wyraźnie przydzielić zakres obowiązków dla pracowników różnych kategorii w odniesieniu do żywienia i wsparcia żywieniowego oraz obsługi żywienia.

iv. Szpitale powinny stworzyć właściwe struktury w celu ustanowienia standardów żywienia i wsparcia żywieniowego, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów, szczegółów kontraktów, analizy i audytów ryzyka żywieniowego oraz wdrożyć te standardy poprzez kontrolę, nadzór i audyt żywienia, a także wsparcia żywieniowego.

v. Analiza, ocena i monitoring ryzyka żywieniowego powinny być włączone do standardów akredytacji szpitali.

2.2 Komunikacja

i. Należy przeprowadzić badania organizacyjne w celu oceny i poprawy współpracy pomiędzy różnymi grupami pracowników.

ii. Personel zajmujący się obsługą żywienia, personel oddziałowy i pacjenci powinni opracować, przetestować i wdrożyć formularze dla zamówień posiłków.

iii. Należy ustanowić regularne kontakty pomiędzy personelem oddziałowym i obsługującym żywienie.

iv. Jeden lub więcej przedstawiciel na każdym oddziale i w kuchni powinien ponosić główną odpowiedzialność za komunikację oraz wymianę informacji w kwestiach związanych z żywieniem.

v. Należy ustanowić regularne kontakty pomiędzy szpitalem i sektorem podstawowej opieki zdrowotnej.

2.3 Kształcenie i wiedza na temat żywienia na wszystkich poziomach

i. Należy wdrożyć stały program edukacyjny dotyczący ogólnego żywienia i technik wparcia żywieniowego dla wszystkich pracowników zajmujących się karmieniem pacjentów.

ii. Żywienie kliniczne powinno zostać uwzględnione w kształceniu lekarzy na poziomie wyższym i podyplomowym.

iii. Należy ustanowić osoby przewodniczące w dziedzinie żywienia klinicznego.

iv. Szkoły medyczne powinny uznać żywienie kliniczne zarówno dorosłych jak i dzieci za specjalistyczną dyscyplinę. Nauczanie powinno obejmować prewencyjne jak również terapeutyczne aspekty żywienia i wsparcia żywieniowego.

v. Należy poprawić kształcenie pielęgniarek w dziedzinie żywienia klinicznego, ze szczególnym naciskiem na ocenę ryzyka żywieniowego, monitoringu oraz technik karmienia.

vi. Kształcenie dietetyków klinicznych i ogólnych na poziomach krajowych powinno przypadać na końcowy okres studiów, aby umożliwić wszystkim europejskim dietetykom przejęcie bardziej znaczącej roli w żywieniu i wsparciu żywieniowym.

vii. Należy podnieść poziom kształcenia dietetyków administracyjnych, zwłaszcza w obszarze kierownictwa.

viii. Kształcenie i szkolenie kierowników/zarządców obsługi żywienia szpitalnego powinno różnić się od kształcenia i szkolenia kierownictwa hoteli poprzez przygotowanie ich do zaspokajania potrzeb ludzi chorych.

ix. Należy szczególnie skoncentrować się na szkoleniu na temat żywienia dla członków załogi nie będących pracownikami klinicznymi, np. pomocników pracujących na pół etatu, pracowników obsługi oddziałów oraz ustaleniu obszaru ich odpowiedzialności.

x. Szczególny nacisk należy położyć na kształcenie i informowanie społeczeństwa (łącznie z pacjentami) w kwestii znaczenia dobrego żywienia.

xi. Należy wspierać europejskie inicjatywy dotyczące kształcenia w zakresie żywienia klinicznego.

xii. Należy poszerzać współpracę pomiędzy stowarzyszeniami klinicznego żywienia w różnych krajach.

3. Praktyki obsługi żywienia

3.1 Organizacja obsługi żywienia w szpitalach

i. Należy w sposób wyraźny przydzielić obowiązki i odpowiedzialność za żywienie szpitalne pośród specjalistów opieki zdrowotnej i kierownictwa szpitali.

ii. Należy przyjąć i wdrożyć politykę obsługi żywienia na poziomie szpitala lub regionu.

iii. Kierownicy szpitali powinni zwracać właściwą uwagę na politykę obsługi żywienia i wsparcia żywieniowego.

iv. Cały personel szpitalny - kliniczny i pozostały - powinien uznać obsługę żywienia za istotny element leczenia i opieki nad pacjentami.

3.2 Kontraktowa obsługa żywienia

i. Należy opracować wytyczne i standardy dotyczące obsługi żywienia szpitalnego przez firmy zewnętrzne.

ii. Kontrakty powinny być wystarczająco szczegółowe i powinny obejmować specjalne diety ze wskazań medycznych i osobistych, jadłospisy o dużej wartości energetycznej i zawartości białek oraz zapewnienie przekąsek i/lub posiłków na poziomie oddziału, bądź w pobliżu. Powinny również obejmować jadłospisy o zmodyfikowanej konsystencji stosowane w leczeniu dysfagii.

iii. Kontrakt powinien uwzględniać koszty właściwego monitoringu kontraktu.

iv. Obsługa / Departament Żywienia Klinicznego, Komitet Kierujący Żywieniem, Zespół Wsparcia Żywieniowego lub stosownie wykwalifikowana osoba, powinna ponosić odpowiedzialność za zapewnienie, że kontrakt odzwierciedla standardy żywieniowe.

3.3 Podawanie posiłków i miejsce ich spożywania

i. Sposób podawania posiłków powinien być dostosowany do potrzeb pacjentów, biorąc pod uwagę ich stan fizyczny i psychiczny. Często wymaga to różnych sposobów podawania posiłków.

ii. Wszyscy pacjenci powinni mieć możliwość wyboru miejsca spożywania posiłków.

iii. Wszyscy pacjenci powinni mieć możliwość siedzenia przy stole podczas spożywania głównych posiłków.

iv. Należy poprawić miejsce, w którym spożywane są posiłki w szpitalu, koncentrując się na otoczeniu i obecności personelu oraz braku woni / zapachów.

v. Stosownie przeszkolony personel powinien być dostępny do pomocy pacjentom mającym fizyczne / psychiczne trudności z jedzeniem, jak również powinien być dostęp do odpowiedniego zmodyfikowanego sprzętu do użycia w miarę potrzeb, aby wspomóc / ułatwić samodzielne jedzenie.

3.4 Temperatura żywności i higiena

i. Wszyscy pacjenci powinni otrzymywać żywność szpitalną, która była przechowywana, przygotowana i transportowana w sposób zapewniający higienę, bezpieczeństwo, zachowanie smaku, sztuki kulinarnej i zawartości składników pokarmowych żywności na wysokim poziomie.

ii. Wszystkie gorące posiłki powinny być podawane w temperaturze około 60-70° C.

iii. Komitet Kierujący Żywieniem, Zespół Wsparcia Żywieniowego lub stosownie wykwalifikowana osoba powinna być odpowiedzialna za higieniczną stronę obsługi żywienia.

iv. Pracownicy kuchni i oddziałów powinni otrzymać właściwe kształcenie dotyczące higieny żywności, podczas gdy powinno się wykorzystać kontrolę higieniczną produkcji żywności szpitalnej do zaangażowania kierownictwa szpitali w szerzej rozumiane żywienie szpitalne.

3.5 Specjalne ulepszenia praktyk obsługi żywienia w celu prewencji niedożywienia

i. Należy stworzyć standardy dla systemów obsługi żywienia, w oparciu o potrzeby raczej pacjentów aniżeli szpitala.

ii. Niezależnie od zastosowanego sposobu podawania posiłków, aby skłonić pacjenta do jedzenia, wymagana jest bliska współpraca pomiędzy pacjentem, rodziną oraz pracownikami zajmującymi się pielęgnacją, dietetyką i obsługą żywienia.

iii. Posiłki powinny być dostarczane w sposób elastyczny i zindywidualizowany. Wszyscy pacjenci powinni mieć możliwość zamówienia żywności i żywności dodatkowej w każdej chwili i powinni oni zostać poinformowani o takiej możliwości.

iv. Jadłospisy powinny być specjalnie przygotowane dla różnych kategorii pacjentów.

v. Należy zapewnić stosowny sprzęt do karmienia.

vi. Należy podać do publicznej wiadomości udane sposoby prewencji niedożywienia.

4. Żywność szpitalna

4.1 Jadłospisy szpitalne i diety ze wskazań medycznych

i. Należy ustanowić dobrą praktykę poprzez opracowanie krajowych wytycznych i standardów dla obsługi żywienia w szpitalach, aby spełnić potrzeby wszystkich kategorii pacjentów, łącznie z dietami ze wskazań medycznych oraz jadłospisami wegetariańskimi, o zmodyfikowanej konsystencji oraz wysokiej wartości energetycznej i zawartości białek.

ii. Należy podjąć badania służące ocenie wpływu posiłków o wysokiej wartości energetycznej i zawartości białek na spożycie żywności oraz wyniki pacjentów.

iii. W każdym szpitalu powinien być dostępny zestaw dań o wzbogaconej wartości energetycznej i zawartości białek, skierowany do pacjentów w stanie niedożywienia związanego z chorobą.

iv. Lekarz powinien zawsze być świadomy stanu odżywienia pacjentów i przypisywać jedynie diety, które mają naukowo udokumentowane skutki.

v. Personel opieki medycznej powinien być świadomy stosowania przez pacjentów "diet alternatywnych" i wpływu, jaki mogą one mieć na stan odżywienia.

vi. Należy zachęcać pacjentów do natychmiastowego przekazywania pracownikom kuchni i oddziałów opinii na temat tego czy lubią bądź nie podawaną żywność.

vii. Co roku należy przeprowadzać kontrolę zawartości składników pokarmowych w żywności, wielkość porcji oraz odpadki żywności.

viii. Należy udokumentować wartość odżywczą jadłospisu już na etapie jego planowania. Obsługa / Departament Żywienia Klinicznego, Komitet Kierujący Żywieniem, Zespół Wsparcia Żywieniowego lub stosownie wykwalifikowana osoba powinna ponosić odpowiedzialność za zapewnienie, że jadłospis odzwierciedla standardy żywieniowe.

ix. Baza danych na temat zawartości składników pokarmowych w posiłkach / jadłospisach oraz wielkości porcji, powinna być ustalona w każdym dziale obsługi żywienia i udostępniona dla celów oceny właściwej zawartości składników pokarmowych w jadłospisach oraz monitoringu spożycia żywności przez pacjentów.

x. Należy przeprowadzić badania, aby uzyskać więcej wiarygodnych danych na temat utraty składników pokarmowych w różnych systemach obsługi żywienia.

4.2 Częstotliwość podawania posiłków

i. Należy dokonać przeglądu godzin podawania posiłków, aby zapewnić, że pomiędzy każdym posiłkiem jest wystarczająca przerwa pozwalająca na podanie przekąsek, rano, po południu i późnym wieczorem.

ii. Pory posiłków powinny być rozciągnięte tak, aby objąć większość czasu, kiedy pacjenci nie śpią.

iii. Należy zminimalizować przerywanie posiłków pacjentów przez obchody lekarskie, nauczanie oraz czynności diagnostyczne.

iv. Pomiędzy posiłkami, gdzie stosowne, należy proponować przekąski i napoje odżywcze, które powinny być dostępne na każdym oddziale.

v. Gdzie stosowne, należy zachęcać rodzinę do udziału w podawaniu posiłków pacjentom.

vi. Zastosowanie suplementów dietetycznych powinno być właściwie ukierunkowane, jak również należy opracować i wdrożyć zasady dystrybucji oraz nadzoru nad suplementami dietetycznymi.

4.3 Monitoring spożycia żywności

i. Należy przeszkolić personel oddziałowy na temat sposobu monitoringu spożycia żywności.

ii. Spożycie żywności przez pacjentów powinno być odnotowane za pomocą systemu półilościowego.

iii. Należy ściśle nadzorować zbieranie tac, co umożliwi monitoring spożycia żywności.

iv. Należy wykorzystywać poziom spożycia żywności w celu oceny zapotrzebowania pacjentów na wsparcie żywieniowe.

v. Należy stosować rejestry żywieniowe w celu zapisu spożycia żywności przez pacjentów będących w stanie ryzyka żywieniowego oraz otrzymujących wsparcie żywieniowe.

vi. Informacje z kuchni oraz z bazy danych na temat zawartości składników pokarmowych w jadłospisach w odniesieniu do wielkości porcji i wartości energetycznej żywności szpitalnej, powinny być udostępnione, aby pomóc personelowi oddziałowemu w monitoringu spożycia żywności.

vii. Informacje na temat spożycia żywności przez pacjentów należy wykorzystać do stworzenia stosownych jadłospisów skierowanych do specjalnych grup pacjentów.

viii. Należy podjąć badania służące opracowaniu i zatwierdzeniu prostych metod zapisu żywności.

4.4 Informowanie i angażowanie pacjenta

i. Należy podać do publicznej wiadomości korzystną rolę żywienia jako sposobu leczenia, aby wzbudzić ogólną świadomość i wsparcie.

ii. Przy przyjęciu do szpitala lub przed, pacjenci powinni być poinformowani o znaczeniu wartościowego pożywienia dla ich udanego leczenia.

iii. Pacjenci powinni otrzymać stosowne informacje w formie pisemnej i ustnej na temat dostępności potraw oraz żywności.

iv. Potrawy powinny być dokładnie opisane, tak by pacjenci mieli względne pojęcie, czego się spodziewać.

v. Pacjenci powinni otrzymać informacje dotyczące zawartości odżywczej różnych rodzajów żywności i napojów.

vi. Pacjenci powinni otrzymać pomoc i poradę ze strony personelu oddziałowego przy zamawianiu żywności.

vii. Pacjenci powinni być zaangażowani w planowanie swoich posiłków i mieć pewną kontrolę nad wyborem żywności.

viii. Pacjenci powinni mieć możliwość otrzymania jadłospisu, który jest zgodny z ich wiekiem, religią pochodzeniem etnicznym lub kulturowym.

ix. Należy stworzyć i wdrożyć metody oceny zadowolenia pacjentów.

5. Ekonomika zdrowia

5.1 Analiza opłacalności i wydajności kosztów

i. Kalkulacje opłacalności i wydajności kosztów wsparcia żywieniowego powinny być prowadzone na poziomie szpitala.

ii. Kalkulacje korzyści i opłacalności wsparcia żywieniowego powinno angażować specjalistów do spraw ekonomiki zdrowia.

iii. Należy rozważyć wybór wsparcia żywieniowego podczas szacowania opłacalności i wydajności kosztów.

iv. Przy szacowaniu opłacalności i wydajności kosztów wsparcia żywieniowego, wyniki powinny obejmować zdolność działania i zadowolenie pacjentów z życia.

5.2 Koszty obsługi żywienia i strat żywności

i. Należy badać wpływ praktyki obsługi żywienia na straty żywności.

ii. Należy zapewnić elastyczność w odniesieniu do wyboru jadłospisu przez pacjentów i wielkości podawanych porcji.

iii. Należy rozważyć zadowolenie pacjenta z podanej żywności podczas szacowania kosztów różnych sposobów przygotowywania żywności.

iv. Budżet przeznaczony na żywność należy szacować jako część budżetu przeznaczonego na wsparcie kliniczne i leczenie.

v. Podczas oceny kosztu żywienia i wsparcia żywieniowego, kierownicy szpitali powinni wziąć pod uwagę potencjalny koszt komplikacji i przedłużonego pobytu w szpitalu z uwagi na niedożywienie.

vi. Należy podjąć kroki w celu zredukowania udokumentowanej straty żywności, suplementów dietetycznych i produktów sztucznego żywienia.

6. Definicje

Sztuczne wspomaganie żywienia

Zastosowanie specjalnie stworzonych płynnych składników pokarmowych przez rurkę bezpośrednio do jelita (żywienie enteralne) lub dożylnie (żywienie parenteralne).

Diety ze wskazań medycznych

Przypisany przydział żywności lub składników pokarmowych podany drogą ustną, stosowany w leczeniu specjalnych chorób, np. dieta obniżająca lipidy, dieta cukrzycowa, dieta o obniżonej wartości energetycznej.

Niedożywienie związane z chorobą

Stan niewystarczającego spożycia, wykorzystania lub absorpcji energii i składników pokarmowych z powodów czynników indywidualnych lub systemowych, które skutkują niedawnym lub szybkim spadkiem wagi lub zmianą funkcjonowania narządu i mogą być powiązane z gorszymi wynikami choroby lub leczenia. Niedożywieni pacjenci mogą mieć nadwagę lub otyłość, zgodnie z ich wskaźnikiem masy ciała (BMI).

Jadłospis o wysokiej wartości energetycznej i zawartości białek

Jadłospis z wysoką zawartością składników pokarmowych, z powodu zastosowania produktów żywnościowych z dużą zawartością tłuszczy i białek.

Obsługa żywienia

System profesjonalnego wytwarzania i podawania posiłków dla pacjentów szpitali. System ten obejmuje miejsce obsługi żywienia, technologię produkcji i dystrybucji oraz zasoby ludzkie zaangażowane w kierowanie, produkcję, dystrybucję i podawanie posiłków.

Żywność szpitalna

Posiłki podawane w szpitalach - łącznie z dietami ze wskazań medycznych.

Ocena stanu odżywienia

Kompleksowa ocena stanu odżywienia, uwzględniająca jedno lub więcej spośród elementów, takich jak: historia medyczna, badanie lekarskie, pomiary antropometryczne oraz dane laboratoryjne.

Żywienie

Podstawowy obowiązek dostarczenia pacjentom stosownej i właściwej żywności oraz napojów i/lub żywienia sztucznego

Ryzyko żywieniowe

Ryzyko wystąpienia komplikacji choroby lub leczenia związane z żywieniem.

Ocena ryzyka żywieniowego

Proces identyfikacji cech, które jak wiadomo towarzyszą komplikacjom związanym z żywieniem. Jego celem jest odszukanie pacjentów w stanie ryzyka, którzy mogą doświadczyć poprawy wyników klinicznych, gdy otrzymają wsparcie żywieniowe. Komitet Kierujący Żywieniem (Nutritional Steering Committee - NSC) Komitet doradczy składający się z pracowników wszystkich dyscyplin, łącznie z kierownictwem, zaangażowany w żywienie pacjenta.

Wspomaganie żywieniowe

Diagnoza bieżącego stanu odżywienia, ocena wymagań żywieniowych, przypisywanie i dostarczanie właściwych pod względem energetycznym, makro- i mikro-składników pokarmowych, elektrolitów oraz płynów (w formie zwyczajnej szpitalnej żywności (pierwszy wybór), suplementów dietetycznych i/lub żywienia sztucznego), monitoring powyższych w kontekście stanu klinicznego i zapewnienie, że przez cały czas stosowana jest najbardziej optymalna droga karmienia. Wspomaganie żywienia jest elementem leczenia i jego celem jest polepszenie lub utrzymanie stanu odżywienia pacjenta oraz przyspieszenie i poprawa powrotu do zdrowia.

Zespoły / jednostki wspomagania żywienia (Nutritonal suport teams/units - NST)

Multidyscyplinarny zespół / jednostka, mający doświadczenie w kwestiach żywienia, zaangażowany we wsparcie żywieniowe, którego kompetencje zależą od warunków lokalnych, podziału interesów i środków. Zwykle bierze czynny udział we wspomaganiu żywieniowym i służy kontroli jakości, standaryzowaniu praktyki, zbieraniu nowych informacji oraz kształceniu innych specjalistów opieki zdrowotnej.

---