Towaroznawstwo - nauka inter- i multidyscyplinarna
Towaroznawstwo - to rozległa dziedzina wiedzy, której przedmiotem poznania jest towar.
Jest to nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących na ich jakość i wartość użytkową.
Jest to nauka o właściwościach, pozyskiwaniu i badaniu oraz znaczeniu gospodarczym towarów. Towaroznawstwo- ogólne - obejmuje zagadnienia wspólne dla wiedzy towaroznawczej; - szczegółowe - dotyczy poszczególnych towarów lub grup towarowych Towaroznawstwo szczegółowe- artykułów nieżywnościowych- artykułów żywnościowych - organiczne - towary żywnościowe pochodzenia roślinnego i zwierzęcego: białkowe, cukrowcowe, tłuszczowe, witaminowe; - nieorganiczne - złoża stałe: węgle, rudy; ciekłe: ropa naftowa, wody mineralne,; gazowe: gaz ziemny Zadanie towaroznawstwa - usystematyzowanie towarów- identyfikacja i badanie towarów - ustalanie pochodzenia towarów oraz ważniejszych rynków ich zbytu - opisywanie metod otrzymywania wyrobów; - objaśnianie metod otrzymywania wyrobów- uzasadnianie znaczenia towarów w życiu gospodarczym Towaroznawstwo obejmuje swoim zakresem - wiedzę o grupach towarowych i poszczególnych towarach, a w tym o ich pochodzeniu, poprawnym nazewnictwie, o zarysie procesu technologicznego, właściwościach, zastosowaniu, asortymencie, wymaganiach normatywnych i prawnych, metodach badania i oceny; - wiedzę na temat kształtowania, ochrony i kontroli jakości, obejmującą teorię jakości oraz metody sterowania jakością w określonej branży, optymalizowanie jakości oraz kontrolę jakości w procesach wytwarzania i kontrolę jakości wyrobów finalnych; - wiedzę z zakresu logistyki towarów, obejmującą również zabezpieczanie i ochronę ich jakości, w tym opakowalnictwo, oznaczania towarów i przesyłek transport, przeładunki, magazynowanie towarów i kompletacje dostaw, kody kreskowe -wiedzę dotyczącą metodyki badania i oceny jakości wyrobów, w tym również metod testowania jakości towarów MIR-morski instytut rybacki - do misji MIR należy rozwój potencjału naukowego oraz eksperckiego, których celem jest określanie wpływu człowieka, w tym w szczególności rybołówstwa na morskie ekosystemy, jak również oddziaływania czynników naturalnych na rybołówstwo. Towar - obiekt badań naukowych, jest do podstawowa kategoria nauk towaroznawstwa (wartość użytkowa) i nauk ekonomicznych (cena) Wartość towaru - wartość użytkowa, estetyka, wartości kolekcjonerskie, upodobania Dobra - wszystkie środki zdolności zaspokajania potrzeb ludzkich Produkt - efekty wszelkiego rodzaju działalności, wszystko to, co można zaoferować nabywcom do konsumpcji, użytkowania, przerobu Wyrób - końcowy efekt określonego procesu produkcyjnego Artykuł - jest to określenie wskazujące na rodzaj towaru, określenia tego używa się w oznaczaniu towarów symbolami lub kodami cyfrowymi w zestawach asortymentowych w katalogach towarowych Towar - produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży Ładunek - towar w procesie przemieszczenia, od momentu nadania przez nadawcę do odebrania przez odbiorcę DOBRO - wolne - takie, które są dane człowiekowi w postaci naturalnej i nie jest w nie włożony żaden rodzaj pracy ludzkiej - woda w rzece, powietrze, zasoby bogactw naturalnych, słońce - zagospodarowane - produkty, które zależą od wkładu pracy ludzkiej - woda w wodociągach - wytwarzane przez człowieka - (ruchome i nieruchome) ołówek, chleb, energię, usługi; - wolne zagospodarowane DOBRO - materialne - niematerialne Dobro komplementarne - produkty, które wzajemnie się uzupełniają w zaspokajaniu określonych potrzeb konsumenta (k. techniczna - jedno dobro bez drugiego nie może spełniać swojej funkcji, k. psychiczna - określone dobro potęguje oddziaływanie innego)
Ładunek masowy - ładunek niepoliczalny, występuje w masie, dający się zważyć.
Stan stały, płynny i gazowy Ładunek drobnicowy - ładunek policzalny w sztukach, opakowanie lub nie, jednolity lub mieszany, są to ładunki tzw. ponadnormatywne lub ponadgabarytowe. Pewną formą opakowania można uznać kontener. Mieszana jednolita - występują różne moduły opakowań, Ładunek masowy - to ładunek drobnocząstkowy, czyli o pewnej granulacji: miałowa, pyłowa.Ładunek niespoisty, sypki, stały, masowy. Ładunek stały, masowy, który nie jest ani gazem ani cieczą. Dobra sytuacyjne - produkty charakteryzują się zdolnością do zaspokojenia określonej potrzeby w równym lub zbliżonym stopniu (masło - margaryna, płaszcz - kurtka) Dobra powszechnego użytku - produkty używane często zazwyczaj pod wpływem nawyku lub impulsu (pieczywo, mąka) Dobra trwałego użytku - produkty, które mogą być używane wielokrotnie o długim okresie trwałości. Produkt - rzeczy fizyczne- usługi, czynności- osoby- miejsca- organizacje; - pomysły - projekty Produkty konsumpcyjne - dobra (usługi) przeznaczone dla finalnego konsumenta do użytkowania osobistego bądź w gospodarstwie domowym Produkty wybieralne - dobra wymagające przez zakupem głębszego zastanowienia i zebrania informacji pozwalających na ich porównanie Produkty homogeniczne - podobnie postrzegane przez klientów - żywność w puszkach. Produkty heterogeniczne - odmiennie postrzegane przez klientów - meble, samochody, ubrania Produkty luksusowe - dobra o wysokiej jakości i cenie, w świadomości konsumenta nie mają substytutów (dzieła sztuki, antyki, wysokiej klasy samochody) Wyrób gotowy - finalny, całkowicie wykończony, spełniający wymagania jakościowe, umowy, norm - towar, półwyroby, półfabrykaty. Wyrób nowy - wyrób dotychczas nie produkowany zaspokajający nowe lub dotychczasowe potrzeby, ale w sposób znacznie lepszy Wyrób zmodernizowany - to wyrób produkowany, który na skutek wprowadzenia innowacji koncepcyjnych, zmian konstrukcyjnych, fizykochemicznych lub innych zaspokaja potrzeby i wymagania konsumentów. Logistyka - ruch i operowanie produktami z miejsca ich wytwarzania do miejsca konsumpcji, przeznaczenia (ASM American Association Marketing) Determinanty rozwoju: - potrzeba kompleksowego zarządzania przepływami produktów towarów - fizycznymi; - przepływ informacji wobec: ( - zmian ilościowych;- zmian jakościowych zachodzących w warunkach konkurencji i oczekiwań klientów w warunkach gospodarki wolnorynkowej)
IMSBC - towar stały masowy kodeks BC był kiedyś częścią składową IMDG jako suplement IMO utworzyła IMDG i w IMDG jest zawarta klasyfikacja towarów niebezpiecznych ADN - przewóz towarów niebezpiecznych drogami śródlądowymi ADR - przewód towarów niebezpiecznych drogami lądowymi;- te dwie to umowy europejskie RID - przewóz towarów niebezpiecznych drogami kolejowymi; - regulacje prawne, regulacje międzynarodowe Sfery działań logistyki (- obsługa klienta; - transport; - zarządzanie zapasami; - pakowanie towarów; - komunikacja - dokumenty, kody kreskowe, programy Kryteria klasyfikacyjne (- pochodzenie; - spełniane funkcje; - zastosowanie; - własności fizyczne; - własności biologiczne; - wielkość dostaw; - przynależność do określonej branży; Asortyment - celowo dobrany zestaw wyrobów wykazujący określone cechy wspólne wynikające z podobieństwa użytych surowców, procesu technologicznego lub sposobu wykończenia, z przydatności do zaspokajania określonych potrzeb lub wymagań. Sortyment - poszczególne elementy składające się na asortyment; Asortyment produkcyjny - zestaw dóbr ukazujący profil wytwórczy danego przedsiębiorstwa handlowy - zestaw towarów znajdujących się w hurtowni lub w punkcie sprzedaży detalicznej powstały w wyniku zakupu, przerobu handlowego i kompletowania dóbr pochodzących od różnych producentów w celu przygotowania go do finalnej sprzedaży branżowy - zestaw towarów określonej branży głęboki - zestaw towarów charakteryzujący się znaczną liczbą odmian, rodzajów, gatunków w poszczególnych grupach towarowych płytki - zestaw towarów charakteryzujący się małą liczbą odmian, rodzajów, gatunków w poszczególnych grupach towarowych specjalistyczny - zestaw towarów dobranych w sposób specjalny
Szczegółowa klasyfikacja towarowa Towary konsumpcyjne (divisio) - grupy towarowe (subdivisio) - klasy towarowe (classic) - rzedy (ordo) - gatunki (genus) - rodzaje (species) - podrodzaje (subspecies) - sortymenty (sors) - poziomy jakości (classis qualitis) Kodowanie - zbiór praw, szyfr sygnalizacyjny, podawanie informacji w sposób nie bezpośrednio jawny, lecz za pomocą umownych znaków lub cyfr. Klasyfikacja towarowa wg SITC (standard International Trade Classfication) 0 żywność i zwierzęta żywe 1 - napoje, tytoń i wyroby tytoniowe 2 - surowce z wyjątkiem paliw 3 - paliwa mineralne, smary i podobne 4 - tłuszcze roślinne i zwierzęce 5 - chemikalia 6 - produkty przetworzone, dalej klasyfikowane wg surowców 7 - maszyny i środki transportu 8 - różne artykuły przetwórstwa 9 - towary i transakcje nie klasyfikowane Handel zagraniczny (ze względu pochodzenia towarów) - ze strefy wolnego handlu wewnątrz ugrupowania - między państwami stowarzyszonymi, od państwa stowarzyszonego - z państwa stosującego klauzulę najwyższego uprzywilejowania (k.n.u) na zasadach wzajemności - z państw nierozwiniętych - z pozostałych państw Klasyfikacja towarów - wg sposobu użytkowania (spożywcze, przemysłowe) - wg zastosowania ( mat. bud., paliwa, barwniki, tekstylia) - wg stopnia przetw. (surowce, półprod., prod.) - wg pochodzenia (mineralne, roślinne, zwierzęce, geograficznego) Polska taryfa - PCN; UE - CN - (Combined Nomenclature) - rozwinięcie ONZ HS - Harmonized Commodity Description and Coding System - 6 znaków SNTHZ PCN - Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego Podział towarów wg pochodzenia geograficznego Herbata - afrykańska, indyjska, chińska Wina - francuskie, hiszpańskie, bułgarskie Wełna - australijska, nowozelandzka, chińska Cukier - kubański, australijski, polki; Kapok: - Jawajski ( z roślin drzewiastych zwanych plichowcami) - indyjski ( włókna z drzew zwanych wełniakami) Gatunki cynamonu występujące w transporcie morskim - cynamon cejloński - zwany ekelle (najszlachetniejszy gatunek) - cynamon chiński - kasja - cynamon indonezyjski (uprawiany na Sumatrze), smak silniejszy od chińskiego, najczęściej prowadzany do Polski - cynamon sajgoński (z południowego Wietnamu) Klasyfikacja towarów ONZ Zharmonizowany System Oznaczania i Kodowania Towarów (Harmonices Commodity Description and Coding System - HS) - zawiera 6 znaków cyfrowych W krajach wspólnoty europejskiej obowiązuje klasyfikacja CN - scalona nomenklatura - COMBINED NOMENKLATURE - stanowiąca rozwinięcie HS - 8 cyfrowa - stanowiąca podstawę taryfy celnej obowiązującej w krajach Wspólnoty Europejskiej W polskiej taryfie celnej każdy towar oznaczony jest odpowiednim kodem cyfrowym zgodnie z SNT HZ PCN - SCALONĄ NOMEKLATURĄ TOWAROWĄ HANDLU ZAGRANICZNEGO Kody (symbole) tej klasyfikacji zawierają 9 cyfr arabskich zapisanych w układzie grupy cyfr: 4 - 2 - 2 - 1 Jednolity wykaz wyrobów (JWW) - do 1969 Systematyczny wykaz wyrobów (SWW) - 1969 Polska klasyfikacja wyrobów i usług (PKWiU) - 1997 SWW + PKWiU - do 1999
PKWiU od 1999 PKWiU - Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług Struktura PKWiU Symbol 10 - miejscowy; - sekcje - oznaczenie literowe - 1 litera; - podsekcje - oznaczenie literowe - 2 litery; - działy - oznaczenie cyfrowe - 2 cyfry; - grupy - oznaczenie cyfrowe - 3 cyfry; - klasy - oznaczenie cyfrowe - 4 cyfry; - kategorie - oznaczenie cyfrowe - 5 cyfr; - podkategorie - oznaczenie cyfrowe - 6 cyfr; - pozycje - oznaczenie cyfrowe - 8 cyfr; - dziewięciocyfrówki - oznaczenie cyfrowe - 9 cyfr; - dziesięciocyfrówki - oznaczenie cyfrowe - 10 cyfr; Klasyfikacja towarów w transporcie intermodalnym Grupy towarowe 0 Produkty pochodzenia roślinnego, leśnego i zwierzęta żywe 1 Artykuły żywnościowe i pasze zwierzęce 2 Mineralne paliwa stałe 3 Ropa naftowa nieprzetworzona 4 Rudy, odpady etalowe i złom 5 Produkty metalowe 6 Surowce i przetworzone minerały, materiały budowlane 7 Nawozy 8 Produkty chemiczne (chemikalia, substancje chemiczne) 9 Maszyny, wyposażenie transportu przetworzone (gotowe) i różne produkty 10 Produkty naftowe Kategorie grup towarowych o malejącej podatności naturalnej na technologie transportu intermodalnego Kategoria I - wysoka podatność naturalna grupa 0 produkty rolnicze, gospodarki leśnej i hodowlanej grupa 1 - pozostałe artykuły spożywcze i pasze zwierzęce grupa 8 - wyroby chemiczne grupa 9 - maszyny, środki transportu, wyroby półprzetworzone i towary gotowe Kategoria II - średnia podatność naturalna grupa 5 - żelazo, stal, półfabrykaty metali nieżelaznych grupa 7 - nawozy chemiczne grupa 10 - produkty naftowe i ich pochodne Kategoria III - towary niepodatne na transport intermodalny grupa 2 - mineralne paliwa stałe (węgiel, koks, etc.) grupa 3 - ropa naftowa i gaz grupa 4 - ruda grupa 6 - materiały udowlane, surowce Usługa jest to odrębnie występująca działalność (nie mająca charakteru materialnego), dostarczająca określonych korzyści, które nie są koniecznie związane ze sprzedażą dóbr lub innych usług. Amerykańskie Stowarzyszenia Marketingowe (AMA) Wyrób materialny (Materialna postać i policzalność; Odtwarzalność właściwości - pomiaru każdej właściwości można dokonywać wielokrotnie; Możliwość produkcji na ''skład"; Brak (zazwyczaj) bezpośredniego kontaktu z klientem; Możliwość nabycia prawa własności do wyrobu) Usługa (Niematerialny (z zasady_ charakter - usługa jest działaniem (procesem); Brak możliwości wielokrotnego pomiaru właściwości - ulotność usługi; Nietrwałość i brak możliwości magazynowania - nie jest możliwa produkcja usług na ''skład''; Związek usługi z osobą wykonawcy - usługodawca i usługobiorca wchodzą w bezpośredni kontakt, przy czym wzajemna relacja nie daje się reprodukować seryjnie, jak w procesach produkcji; Brak możliwość nabycia własności do usługi)
Klasyfikacja usług: Usługi produkcyjne - czynności będące współdziałaniem procesie produkcji, ale nie tworzące bezpośrednio nowych dóbr, wykonywane przez jedną jednostkę gospodarczą na zlecenie innej jednostki gospodarczej
Usługi konsumpcyjne - wszelkie czynności związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokojeniem potrzeb ludności Usługi ogólnospołeczne - czynności zaspokajające potrzeby porządkowo-organizacyjne gospodarki narodowej i społeczeństwa jako całości Nowelizacje (Pierwsze nowelizacje PKWiU nastąpiła: 1999; 2001; 2002) Zmiany w 1999 i 2001 r obejmowały uproszczenie klasyfikacji przez likwidacje nadmiernie rozbudowywanych działów Od 1 stycznie 2003, PKWiU zaczęło obowiązywać dla celów podatkowych PKWiU 1997 obowiązuje obecnie tylko do celów podatkowych. Przez kolejne rozporządzenia (2005, 2006, 2007, 2009 ) czas obowiązywania klasyfikacji przedłużono do 31.12.2010r. 6 kwietnia 2004 opublikowana nowa klasyfikacja PKWiU Budowa nowej klasyfikacji nie różni się od poprzedniej. Nastąpiło jednak dalsze jaj upraw;1 stycznia 2009 obowiązuje klasyfikacja PKWiU 2008 Wprowadzenie nowej klasyfikacji do stosowania w : Statystyce, Ewidencji, Dokumentacji, Rachunkowości, Urzędowych rejestrach ,Systemach informacyjnych administracji publicznej, pozostawiło jednocześnie PKWiU 1997 - do celów podatkowych
Budowa A - Sekcja; Xx - dział; Xx.x - grupa; Xx.xx - klasa; Xx.xx.x - kategoria; Xx.xx.xx podkategoria; Xx.xx.xx.x - pozycja
Towary niebezpieczne - 1947 - przyjęcie przez Międzynarodową konferencję bezpieczeństwa życia na morzu - SOLAS, klasyfikacji towarów niebezpiecznych oraz przepisów dotyczących towarów niebezpiecznych; - powołanie przez ONZ Komitetu Ekspertów ds. Transportu Towarów Niebezpiecznych; - 1965 - przyjęcie przez Komitet Bezpieczeństwa na Morzu Międzynarodowego Morskiego Kodeksu Towarów Niebezpiecznych - Kodeks IMDG; - 1973 - Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczenia na Morzy przez Statki - MARPOL, z Protokołem 1978; - 1974 - przyjęcie przez SOLAS Międzynarodowej Konwencji o Bezpieczeństwie Życia na Morzu, ( Rozdział VII - A reguluje przewóz towarów niebezpiecznych w opakowaniach lub jako ładunki suche luzem), z Protokołem 1978; - 1985 - rozszerzenie Kodeksu IMDG przepisy dotyczące substancji zanieczyszczających środowisko morskie - marine pollutants; - 2004 - Kodeks IMDG stał się zbiorem przepisów obligatoryjnych stałe nowelizowanych. Przepisy regulujące - zapobieganie zagrożeniu zdrowia i życia ludzi mających kontakt z towarami niebezpiecznymi na każdym etapie ich transportu; - przeciwdziałanie uszkodzeniom statku i innych ładunków przewożonych wspólnie z towarami niebezpiecznymi; - ochronę środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami powstałymi na skutek przedostawania się substancji niebezpiecznych do mórz i oceanów. Przewóz ładunków niebezpiecznych w opakowaniach w postaci płynnej i stąłych masowych regulują kodeksy: - Kodeks BCH - Code of the Construction and Equipment of Ships Carrying Dangerous Chemicals in Bulk;- Kodeks budowy i wyposażenia statków przewożących niebezpieczne chemikalia luzem, 2005;- Kodeks IMSBC - International Maritime Solid Bulk Cargoes - Międzynarodowy kodeks bezpiecznego przeowzu stałych ładunków masowych; - Kodeks IBC - International Code for the Contruction and Equipment of Chips Carrying Dangerous Chemicals in Bulk; Przepisy transportu towarów niebezpiecznych w Polsce reguluje: - ustawa z 2000 r. o bezpieczeństwie morskim; - postanowienie Konwencji SOLAS - z wyjątkiem przewozu zbiornikowcami oraz statkami o specjalnej konstrukcji lub przebudowanymi; - rozporządzanie ministra Infrastruktury z 2003 r. w sprawie określenia zasad przewozu towarów w niebezpiecznych statkami nie podlegającymi Konwencji SOLAR; Transport towarów niebezpiecznych powinien odbywać się z zasadami bezpieczeństwa określonymi w: - rozdz. VII Konwencji SOLAR; - Kodeksie IMDG;- Kodeksie IMSBC; - Załączniku II I Konwencji MARPOL; - RID - Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych ; - ADR - Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych ; Ważne informacje dotyczące towaru niebezpiecznego w trakcie transportu (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 2004 r.) powinny zawierać: - prawidłową nazwę techniczną towaru niebezpiecznego- numer ONZ; - klasę niebezpieczeństwa wg klasyfikacji przyjętej przez IMO w Kodeksach IMDG, IBC, IGC; - klasę statku wg Kodeksu INF; - kategorię szkodliwości substancji wg Konwencji MARPOL; - ilość towarów i jego lokalizację na statku, znaki identyfikacyjne opakowań; - oświadczenia o zgodności opakowania i oznakowania towaru z wymogami Kodeksu IMDG; Normalizacja - do łacińskiego słowa norma (reguła, przepis, miara, wskazówka) jest to działalność zmierzająca do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów; Innymi słowy NORMALIZACJA to opracowanie i wprowadzenie ujednoliconych wzorców, norm dotyczących właściwości przedmiotu; Normalizacja - Standaryzacja; Normalizacja krajowa - normalizacja prowadzona na szczeblu krajowym, nieobejmująca działań prowadzonych w poszczególnych branżach lub sektorach gospodarki, na szczeblu lokalnym stowarzyszeń, przedsiębiorców, urzędów. Dokument normalizacyjny - dokument ustalający zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się od różnych rodzajów działalności lub ich wyników, nie będący aktem prawnym, podstawowym dokumentem normalizacyjnymi jest norma. Tradycyjny podział norm: - Przedmiotowe (- pełne - charakteryzuje wyrób pod każdym względem - dotyczą wymagań technicznych, zawierają specyfikację właściwości, jak i inne dane np. nie tylko parametry podlegające sprawdzeniu ich wartości, ale też jak dokonać pomiaru, sposoby opakowania, przechowywania, przewozu i np przeładunku (- niepełne - np. dotyczące wymagań w odniesieniu dla wszystkich pasz; - parametryczne - podaje głównie wymary gabaryty pewnych towarów); - znaczeniowe - nazywane też terminologicznymi, np. ISO 9000; - Podstawy, terminologia, - czynnościowe - dwie grupy: - metody badań - wykonywanie analiz i oznaczanie składu; - dotyczące różnych czynności - np. projektowanie, składowanie, przewóz, itp. Wszystkie inne poza analitycznymi - klasyfikacyjne - wprowadzają łan, dzieląc na klasy, gatunki; - mieszane - tak naprawdę nie ma ,,czystych norm'' (- terminologiczno - przedmiotowe; - klasyfikacyjno - znaczeniowe; - klasyfikacyjno, znaczeniowo- przedmiotowe; - inne ); Typy norm wg PN-EN 45020:2000 Podział ze względu na treść: - norma podstawowa - norma obejmująca szeroki zakres zagadnień lub zawierająca ogólne postanowienia dotyczące jednej określonej dziedziny; - norma terminologiczna - norma dotycząca terminów, zawierająca zwykle także ich definicje oraz, w niektórych przypadkach, odpowiednie objaśnienia, ilustracje, przykłady; - norma badań - norma dotycząca metod badań, w niektórych przypadkach uzupełniona innymi postanowieniami dotyczącymi badań, na przykład dotyczącymi pobierania próbek, wykorzystywania modeli statystycznych, kolejności badań; - norma wyrobu - norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez wyrób lub grupę wyrobów w celu zapewniania ich funkcjonalności; - norma procesu - norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez proces w celu zapewnienia jego funkcjonalności; - norma usługi - norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez usługę w celu zapewnienia jej funkcjonalności; - norma interfejsu - norma określająca wymagania dotyczące kompatybilności wyrobów lub systemów w miejscach ich wzajemnego łączenia; - norma danych (do dostarczenia) - norma zawierająca wykaz właściwości, dla których powinny być podane wartości lub inne dane w celu dokładnego określenia wyrobu
Opakowania - polska norma (opakowania - wyrób stworzony do zabezpieczenia towaru - !!! można dodać coś terminologii !!!), europejska norma - ujednolicona, najkrótsza, najściślejsza, Opakowanie (wg PN - O - 79000; 1997) - polska norma wyrób zapewniający utrzymanie określonej jakości pakowanych produktów, przystosowanie do ich transportu i składowania oraz do prezentacji, a także chroniący środowisko przed szkodliwym oddziaływaniem niektórych produktów, europejska norma: Opakowanie (wg PN - EN 14182:2005 Opakowania - Terminologia - Terminy i Definicje) to wyrób zapewniający utrzymanie produktów przed szkodliwym działaniem innych produktów Znaczenie opakowania w kształtowaniu jakości Funkcje opakowań - ochronna (uwzględniająca właściwości fizykochemiczne towarów i zabezpieczająca fizyczną postać produktu logistycznego; - identyfikacja; - marketingowa; - kumulująca produkty jednostkowe w grupy produktów o charakterze jednorodnym; - informacyjna; - dystrybucyjno - logistyczna; - użytkowa; - ekonomiczna; - ekologiczna. Znaczenie opakowania w kształtowaniu jakości.
Funkcja ochronna: opakowania chronią produkty przed: - zanieczyszczeniem: fizycznym, chemicznym, biologicznym, skażeniem bakteryjnym; - owadami i gryzoniami (zjadanie masy towarowej); - światłem; - wyschnięciem lub zawilgoceniem; - utlenieniem; - korozją; - działaniem narażeń mechanicznych (nacisków, uderzeń wstrząsów, wibracji); Opakowania chronią środowisko i użytkowników przed szkodliwym działaniem produktu. Najważniejsze cechy opakowań w aspekcie funkcji ochronnej Barierowość - przepuszczalność wody przy ciśnieniu hydrostatycznym; - przenikanie substancji gazowych oraz pary wodnej; - przenikanie promieni UV ;- odporność na uszkodzenia mechaniczne; - charakterystyki termoizolacyjne; - odporność chemiczna; - odporność na ciśnienie wewnętrzne;- szczelność. Klasyfikacja wg różnych kryteriów. Funkcja w stosunku do zawartości: - jednostkowe; - zbiorcze; - transportowe. Materiał konstrukcyjny - szklane i ceramiczne - drewniane i drewnopochodne; - papierowe; - kartonażowe (karton, tektura); - metalowe; - tkaninowe; - z tworzyw sztucznych; - kompozyty lub kompleksowe; Osłona wyrobu - częściowa; - pełna; Krotność wykorzystania- jednorazowego użytku; - wielorazowego użytku; Rodzaj własności: - własne; - obce; - dzierżawione; Stopień użycia: - nowe; - używane: uszkodzone/ nieuszkodzone/ zużyte; Opakowania drewniane - np skrzynie, klatki, pojemniki, kosze; Opakowania drewniane jednostkowe: łubianki, beczki Zalety: dobra wytrzymałość mechaniczna, źle przewodzą ciepło i prąd elektryczny, mają nieznaczną przenikalność powietrza; wady: higroskopijne, łatwopalne, niekiedy wydzielają zapach żywicy i mogą tym ujemnie oddziaływać na towar.; Plastik - tworzywo sztuczne; Opakowania metalowe - puszki, beczki, wiadra, kanistry, pudełka, pojemniki, skrzynie, tuby, folie. Często stosowane jako opakowania wielokrotnego użytku; zalety: duża wytrzymałość mechaniczna i odpowiednia twardość (ułatwia transport), łatwość obróbki - można na nie łatwo nakładać rysunku napisy, powlekać lakierem, odporność na niskie i wysokie temperatury, podatne na recykling; wady: duże przewodnictwo cieplne, podatność na korozję, możliwość interakcji jonów metali (Cu, Sn, Pb, Zn) z produktem. Opakowania papierowe - miękkie: papier pakowy uszlachetniany oraz powlekany tworzywami sztucznymi lub metalowymi; - sztywne: kartony, tektura, sklejka tekturowa wielowarstwowa.zalety: dobre właściwości mechaniczne - mała masa- bezwonność - słabe przewodnictwo cieplne - łatwość przerobu; Opakowania z tworzyw sztucznych - płaty folii, torby, worki, opakowania grubościenne (kanistry), zamknięcia do innych tradycyjnych opakowań, jak zakrętki, kapsle, korki ; zalety: można nadać różne kształty, są bardzo estetyczne, duża wytrzymałość mechaniczna, odporność chemiczna, odporność na działanie drobnoustrojów i owadów, przezroczystość, niska cena, odporność na działanie wody, gazów, temperatury wady: nieekologiczność; Opakowania z tkanin - worki produkowane z juty, lnu, konopi i wiskozy. Jeden z najlepszych rodzajów opakowań do towarów sypkich, którym należy zapewnić dopływ powietrza; zalety: mała masa właściwa, do wielorazowego użycia; wady: łatwość zanieczyszczenia, mała trwałość, mała odporność na czynniki zewnętrzne; Przykłady opakowań wg różnych kryteriów cd.; Kształt opakowania (jednostkowe): - ampułki; - saszetki; - słoiki; - tacki; - torebki; - tuby; - balony; - butelki; - kubki; - łubianki; - pudełka; - puszki; Kształt opakowania (zbiorcze); - beczki; - bębny; - klatki; - skrzynie ; - skrzynki; - kanistry; - wiadra; - worki; - DPPL; - pudla tekturowe; - butle stalowe; - bańki; Konstrukcja:
- sztywna; - giętka; - składana; - złożona; - kombinowana (wielokrotna); Zasięg obrotu; - krajowe; - eksportowe; Wspływ na zawartość; - bierne; - aktywne; Forma obrotu:; - niefakturowane; - fakturowane; - wypożyczone; Przemysł użytkujący; - spożywczy; - farmaceutyczny; - chemiczny; - maszynowy; Wpływ na środowisko:; - ulegające; odegradacji ; - nieulegające biodegradacji; - nadające się do przerobu; - przydatne do spalania z odzyskiem energii; Podział opakowań ze względu na konstrukcję:- opakowania składane nierozbieralne - opakowania, które nie napełnionym mona złożyć płasko bez rozdzielania jego elementów; - opakowania składane rozbieralne - opakowania, które w stanie nie napełnionym można złożyć na płasko przez rozdzielenie jego poszczególnych elementów; - opakowania jednorazowego użytku - opakowania, które ze względu na konstrukcję i zastrzeżenia odnośnie użytkowania nie może być powtórnie wykorzystywane do pakowania tego samego towaru; - opakowania wielokrotnego użytku - opakowanie, które ze względu na konstrukcję lub zastrzeżenie odnośnie użytkowania i właściwości może być powtórnie lub wielokrotnie wykorzystywane do pakowania tego samego towaru.