UKŁAD CHŁONNY

Układ chłonny jest drugi po układzie krążenia systemem naczyń przenoszącym płyny w obrębie ciała.

Naczynia limfatyczne (chłonne) są odpowiedzialne za transport:

-nadmiaru płynów

-obcych elementów

-innych substancji z komórek i tkanek ciała

Układ ten odpowiedzialny jest za neutralizację szkodliwych cząstek. W realizacji swoich zadań ściśle współpracuje z krwią, głównie z limfocytami.

Limfocyty są to krwinki białe odpowiedzialne za obronę organizmu przed chorobą.

Najważniejsze elementy układu chłonnego to:

-naczynie chłonne

-węzły chłonne

-grasica

-śledziona

-migdałki

Naczynia chłonne

To sieć bardzo rozgałęziona, bezpośredni kontakt z komórkami posiadają naczynia chłonne włosowate. Naczynie chłonne włosowate łączą się w coraz to grubsze naczynie tworząc w efekcie dwa główne pnie, które nazywamy przewodami limfatycznymi:

Te dwa duże przewody łączą się z układem krwionośnym żylnym.

Naczynia limfatyczne znajdują się we wszystkich częściach ludzkiego ciała z wyjątkiem kości, chrząstek, zębów i centralnego układu nerwowego.

Chłonka (limfa) to płyn krążący w naczyniach limfatycznych, zawiera limfocyty. Odgrywają dużą rolę w reakcjach odpornościowych organizmu.

Węzły chłonne

W różnych miejscach swojego przebiegu naczynia limfatyczne łączą się z węzłami chłonnymi. Węzły chłonne są to skupiska tkanki limfatycznej, Znajdują się w całym ciele, ale w pewnych okolicach jest ich dużo, są to tzw. okolice węzłowe: -szyjne, pachowe, pachwinowe, jamy brzusznej, klatki piersiowej

Rola węzłów chłonnych:

-tutaj powstają limfocyty

-niszczone są bakterie, które płyną z chłonką

-zatrzymane są ciała obce dostające się do chłonki.

Śledziona

Jest to włóknista torebka otaczająca czerwoną, bezkształtną masę. Śledziona zaopatrywana jest w krew przez tętnice śledzionowe, które dzielą się na coraz to drobniejsze włośniczki.

Rola śledziony:

-produkcja przeciwciał

-retikulocyty dokonują oczyszczenia krwi ze wszystkich zużytych lub starych krwinek

-usuwanie różnych nieprawidłowych cząstek z krwi np. bakterie

-w pewnych okolicznościach śledziona wytwarza krwinki czerwone.

Grasica

Gruczoł dokrewny. jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu limfatycznego, szczególnie w pierwszych latach życia.

Znajduje się za mostkiem w górnej części klatki piersiowej. Największa jest w okresie dojrzewania, waży około 400gr. później się zmniejsza

Grasica pełni rolę systemu odpornościowego, szczególnie w młodym wieku. Grasica wytwarza hormony oddziaływ. na limfocyty, oraz systemy podwzgórza.

Migdałki

Znajdują się w gardle, są częścią pierścienia tkanki limfatycznej, który otacza w gardle wejście do dróg oddechowych i do przewodu pokarmowego.

Funkcje migdałków:

-stanowi barierę odpornościową

-odpowiedź immunologiczną tworzą powstające w migdałkach limfocyty i działające miejscowo przeciwciała.

UKŁAD TRAWIENNY

Układ trawienny składa się z 3 części:

• układ pokarmowy, składa się z następujących odcinków:

-jama ustna, -gardło, -przełyk, -żołądek, -jelita, -odbyt

• gruczoły trawienne to:

-wątroba, -trzustka

• narządy dodatkowe to:

-zęby, -język

Przełyk

Przełyk służy do połykania, jest to cylindryczna rura, która łączy gardło z żołądkiem, (reguluje temperaturę, aby pokarm nie był zbyt gorący, ani zbyt zimny)

Fazę połykania dzielimy na 3 części:

-ustna, -gardłowa, -przełykowa

Przełyk składa się z 3 części:

-szyjnej, -piersiowej, -brzusznej

Żołądek

Żołądek leży w nadbrzuszu tuż pod przeponą. Żołądek trawi pokarm, wydziela soki żołądkowe, jest zbiornikiem pokarmu.

Żołądek idąc od góry dzieli się na:

-wpust, otwór, który łączy się z przełykiem

-dno żołądka

-trzon żołądka

-krzywizna większa

-krzywizna mniejsza

-odźwiernik, otwór, który łączy się z dwunastnicą

Enzymy odpowiedzialne za rozkład pokarmu:

- pepsyna

-podpuszczka (chymozyna) rozkłada kazeinę czyli białko mleka

- lipaza odpowiada z trawienie tłuszczów, których w żołądku jest bardzo mało i trawienie odbywa się w małym stopniu.

Jelita

Jelita to dalszy ciąg układu pokarmowego, dzieli się na 2 części:

• jelito cienkie, dzieli się na 3 części:

- dwunastnica

- jelito czcze

- jelito kręte (długość około 7 m.)

• jelito grube (długość od 1,5m do 2m) dzieli się na:

- jelito ślepe

- okrężnica, która dzieli się na wstępującą, poprzeczną, zstępującą, esowatą

- odbytnica

Trawienie pokarmów w jelicie cienkim

Pokarm w jelicie cienkim trawiony jest przez sok trzustkowy, żółć i sok jelitowy. Sok trzustkowy wydzielany jest przez trzustkę do dwunastnicy w ilości około 1L na dobę,

składa się z: -trybsyna i erypsyna, rozkładają białka do najprostszych postaci, czyli aminokwasów

-amylaza trzustkowa (diastaza), rozkłada cukry do najprostszej postaci, czyli glukozy

-lipaza trzustkowa, rozkłada tłuszcze do najprostszej postaci, czyli glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Żółć

Żółć wytwarzana jest w wątrobie w ilości 1,5L na dobę, jest niezbędna do trawienia. Żółć aktywuje enzymy trzustkowe do trawienia, szczególnie lipazę, rozpuszcza kwasy tłuszczowe, wzmaga perystaltykę jelit (ruchy robaczkowe, które się kurczą i dzięki nim pokarm się przesuwa).

Wątroba

Jest największym gruczołem organizm człow, waży około 1,5 kg.

Funkcje wątroby:

-wytwarza żółć

-filtr biologiczny dla związków wchłoniętych do krwi, czyli dokonuje się tzw. detoksykacja- odtrucie, czyli zmiana substancji szkodliwych na obojętne

-funkcja wewnątrz wydzielnicza, czyli wytwarza białka osocza: albuminy, globuliny, fibrynogen, oraz enzymy oraz czynniki krzepnięcia

-magazynuje cukier, kwasy tłuszczowe oraz cholesterol, a także witaminy ADEK, żelazo oraz sole mineralne

-magazynuje krew.

Trzustka

spełnia funkcje wewnątrz i zewnątrz wydzielniczą, położona jest na tylnej ściance brzucha przed kręgosłupem na wysokości 2 kręgu lędźwiowego.

Budową jest podobna do ślinianki, czyli ma budowę zrazikowatą. Wewnątrz wydzielniczą część trzustki tworzą wyspy Langerhansa α i β. Komórki Langerhansa α wytwarzają glucagon (jest to hormon), komórki Langerhansa β wytwarzają insulinę. Wewnątrz wydzielniczą część trzustki reguluje poziom cukru we krwi.

UKŁAD MOCZOWO - PŁCIOWY

Układ moczowy pełni funkcję wydalniczą naszego ustroju.

Składa się z następujących części składowych :

- nerki, moczowód, pęcherz moczowy, cewka moczowa

Nerki

Mamy 2 nerki, są to narządy miąższowe w kształci fasolki, koloru ciemnoczerwonego, położone po obu stronach kręgosłupa. Prawa jest położona nieco niżej niż lewa.

Położenie nerek nie jest stały, np. w pozycji stojącej są nieco niżej, a w pozycji leżącej nieco wyżej. W przekroju poprzecznym składa się z kory i rdzenia. Rdzeń nerki składa się z piramidy nerkowej, a pomiędzy piramidy wchodzi kora nerki tworzą słupy nerkowe. Wcięcie przyśrodkowe nerki nosi nazwę wnęki nerki. Z wnęki wychodzą naczynia krwionośne nerkowe i moczowód. We wnętrzu nerki bliżej wnęki leży miedniczka nerkowa, od której do wnętrza nerki odchodzą kielichy nerkowe, a na zewnątrz moczowód.

Jednostką strukturalną nerki jest nefron. Obie nerki składają się z około 2,5 mln. nefronów.

Czynność nerek jest zwielokrotniona czynnością nefronu. Ilość dobowa moczu ostatecznego wynosi 600 ml.- 2,5 tys. mililitrów. Ilość zależy od temperatury, otoczenia, ilości przyjętych płynów.

Właściwości moczu: kolor żółty, ciężar to 1000-1025, nie może być białka, w moczu znajduje się mocznik, kwas moczowy, kreatynina, mocznik, sole mineralne, wodę. Mocz gromadzi się w miedniczce nerkowej, spływa do pęcherza moczowego przez moczowód. Oddawanie moczu to odruch sterowany z rdzenia kręgowego ale może być też odruch świadomie zainicjowany i przerwany. Zwykłe parcie na mocz odczuwamy gdy pęcherz wypełni się około 150 mililitrów. Natomiast gdy objętość moczu wzrośnie do około 400 mililitrów. Zwykle nie daje się już opanować parcia na mocz.

Budowa narządów płciowych

Zadaniem narz. płcio jest utrzymanie gatunku, jest to zależne od współdziałania osobników obu płci.

Na czynności płciowe składają się:

- wytwarzanie gamet, czyli plemników i komórki jajowej

- dokonany akt płciowy

- regulacja hormonalna.

Narządy płciowe żeńskie dzielimy:

- wewnętrzne, tj. macica, jajowody, jajniki, pochwa

- zewnętrzne, tj. srom niewieści, wargi sromowe mniejsze i większe, łechtaczka, przedsionek pochwy, wzgórek łonowy.

Narządy płciowe męskie dzielimy:

- wewnętrzne, tj. jądro, gruczoł krokowy (prostata, stercz), pęcherzyki nasienne, drogi wyprowadzające nasienie

- zewnętrzne, tj. prącie, moszna, cewka moczowa męska.

---