ADMINISTRACJA ĆWICZENIA 1
1.Prawo administracyjne w ujęciu szerokim to ogół norm prawnych regulujących organizację oraz zachowanie się administracji państwowej stanowiącej część aparatu państwowego, również - zachowanie się osób fizycznych, innych podmiotów nieregulowane przez normy prawne należące do innych gałęzi prawa.
W takim ujęciu prawa administracyjnego można rozróżnić:
prawo ustrojowe administracji państwowej - reguluje zasady organizacji i funkcjonowania aparatu państwowego jako powołanego do realizacji zadań państwowych w ustawowych formach właściwych dla tej gałęzi prawa; działa
poprzez przepisy które:
stanowią podstawę określająca zadania poszczególnych organów administracyjnych, ich systemu, form i metod działania,
dla potrzeb administracji tworzą podział terytorialny kraju,
tworzą podmioty administracji państwowej oraz określają ich strukturę, organizację, zakres działania,
określają strukturę systemowa podmiotów administracji państwowej i dotyczące jej procesy ( m.in. kierownictwo, kontrola, nadzór, koordynacja, przepływ informacji itd. ),
administracyjne prawo materialne - to normy konkretyzujące wzajemne obowiązki i uprawnienia organów administracji państwowej oraz podmiotów będących częścią aparatu władzy, ale znajdujących się na zewnątrz administracji; z każdym uprawnieniem organu administracji publicznej koreluje pewien obowiązek niepodporządkowanego mu organizacyjnie podmiotowi, oraz odwrotnie - każdemu obowiązkowi organu odpowiada określone uprawnienie podmiotu będącego na zewnątrz administracji.
Administracyjne prawo procesowe - to normy określające przebieg postępowania, którego celem jest realizacja norm prawa materialnego i ustrojowego; realizacja ta dokonuje się zazwyczaj poprze konkretyzację tych norm i powiązanie ich z konkretnymi podmiotami oznaczonymi indywidualnie, lub też poprzez osiągnięcie wykonania obowiązków określonych w przepisach prawa lub w decyzji administracyjnej, w postanowieniu administracyjnym; może to być także kontrola przestrzegania prawa czy nadzór nad aktami stosowania i stanowienia prawa oraz orzekanie w przedmiocie nałożenia sankcji za naruszenie nakazów lub zakazów wynikających z przepisów dotyczących funkcjonowania administracji lub wykonywania przez nią jej zadań.
W systemie źródeł prawa administracyjnego można wyróżnić kilka ich rodzajów. Jeżeli przyjmie się kryterium usytułowania organu stanowiącego akt normatywny, to wyodrębnić można:
· źródła prawa stanowione przez naczelne organy państwa
· źródła prawa stanowione przez naczelne i centralne organy administracji
· źródła prawa stanowione przez organy administracji rządowej w województwie i organy jednostek samorządu terytorialnego.
Z punktu widzenia sfer działania administracji ( zewnętrznej i wewnętrznej) wyróżnić można:
· źródła prawa powszechnie obowiązującego (np. ustawy)
· źródła prawa wewnętrznego (np. zarządzenia ministra).
Przyjmując za kryterium rozróżnienia treść aktu prawnego, można dokonać podziału na:
· źródła ustrojowe (Konstytucja)
· źródła funkcjonalne (np. ustawy tworzące urzędy ministrów)
· źródła określające prawa i obowiązki obywateli (np. ustawa-Ordynacja wyborcza do Sejmu).
Wszystkie wymienione grupy tworzą system źródeł prawa administracyjnego, chociaż dokonany podział nie jest wyczerpujący. Doktryna bowiem znaczenie szerzej ujmuje źródła praw, zaliczając do nich-obok aktów normatywnych-także tzw. Nieformalne źródła prawa.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483) dokonała podziału źródeł prawa na: źródła powszechnie obowiązującego prawa i źródła prawa o charakterze wewnętrznym. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie z art. 87 Konstytucji są: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, natomiast na obszarze działania organów, które je ustanowiły-akty prawa miejscowego. Uchwały rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty (art. 93). Na mocy art. 142 Konstytucji, przepisy art.93 dotyczą również zarządzeń Prezydenta.
Charakter źródeł powszechnie obowiązującego prawa mają także rozporządzenia z mocy ustawy wydawane przez prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów w czasie stanu wojennego, gdy Sejm nie może się zebrać na posiedzenie. Podlegają one zatwierdzeniu na najbliższym posiedzeniu Sejmu (art.234 Konstytucji).
Zgodnie z przyjętym podziałem konstytucyjnym, źródłami prawa są tylko akty prawne wymienione w Konstytucji, które mogą być stanowione wyłącznie przez organy również wymienione w Konstytucji. Są to zatem źródła prawa w sensie ustawodawczym-stanowienia prawa. Konstytucja nie zajmuje się natomiast całą grupą przepisów administracyjnych, których podstawą wydania jest nie delegacja ustawowa, lecz kompetencja administracyjna. Są to np. zarządzenia organów centralnych administracji rządowej wydawane w ramach określonych ustawami kompetencji tych organów, przepisy stanowione przez NBP, ZUS, uchwały samorządów zawodowych, statuty przepisy organizacyjne, przepisy w zakresie władztwa zakładowego. Przyjmując kryteria określone w Konstytucji, tego rodzaju przepisy administracyjne nie należą do kategorii źródeł prawa, a do kategorii prawnych form działania administracji. Jednakże, tworząc w szerokim rozumieniu katalog źródeł prawa administracyjnego (w ujęciu formalnym), tego typu przepisy mieścić się będą wśród źródeł prawa. Ponadto, mówiąc o źródłach prawa administracyjnego, wymienić należy również tzw. Nieformalne źródła prawa, a mianowicie zwyczaj, orzecznictwo sądowe i poglądy zawarte w doktrynie.
Konstytucja
Konstytucja jest w hierarhii źródeł prawa najważniejszym aktem ustawowym, stąd przyjęte jest w doktrynie określenie-ustawa zasadnicza. Wszystkie inne źródła muszą pozostawać w pełnej zgodności z Konstytucją. Jako źródło prawa administracyjnego Konstytucja zasługuje na uwagę z wielu względów. Zawarte w niej postanowienia zobowiązują wszystkie organy państwa do działań zgodnych z jej treścią. Organy administracji nie mogą podejmować żadnych działań czy rozstrzygnięć, które w jakikolwiek sposób naruszałyby postanowienia Konstytucji. Zasada ta określona została wyraźnie w art. 7, zgodnie z którym: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.
W Konstytucji przyjęto utrwaloną już zasadę trójpodziału władz. Władzę ustawodawczą stanowią Sejm i Senat, władzę wykonawczą-Prezydent i trybunały (art. 10). Konstytucja określa pozycję prawną, strukturę, zakres kompetencji i wzajemne relacje między poszczególnymi organami administracji z jednej strony, z drugiej zaś- między organami administracji a władzą ustawodawczą. Rozdział VII zawiera postanowienia odnoszące się do samorządu terytorialnego.
Konstytucja upoważnia terenowe organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego do wydawania aktów prawa miejscowego obowiązujących w poszczególnych jednostkach podziału terytorialnego państwa.
Zgodnie z art. 8 ust.2:”Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej”. To postanowienie oznacza przyjęcie zasady bezpośredniości stosowania Konstytucji.
Ustawy
W demokratycznym państwie prawa ustawy stanowią podstawę kształtowania całego systemu prawa. Ranga ustawy i jej rola w porządku prawnym jest przedmiotem rozważań prawa konstytucyjnego. Stąd też przedstawię tylko te kwestie, które mają znaczenie dla funkcjonowania administracji publicznej.
Ustawy regulują wszystkie sprawy związane z funkcjonowaniem administracji, a także określają prawa i obowiązki obywateli w stosunku do administracji. Dlatego zajmują one najważniejsze miejsce w systemie źródeł prawa administracyjnego. Stanowią one podstawę prawną do bezpośredniej władczej ingerencji administracji w różne sfery życia społecznego, co może być dokonywane w formie indywidualnego aktu administracyjnego bądź w formie aktu prawnego ogólnie obowiązującego.
Zgodnie z art. 120 Konstytucji, sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Posłom, Senatowi, Prezydentowi RP i Radzie Ministrów, a także grupie co najmniej 100 tys. Obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Konstytucja nie określa materii ustawowej, czyli zakresu spraw, dla których uregulowanie w ustawie jest obowiązkowe. Tak więc ustawą mogą być uregulowane wszystkie sprawy, których nie normuje Konstytucja. Niektóre natomiast sprawy muszą znaleść swe uregulowanie ustawowe, albowiem Konstytucja odsyła do regulacji ich w ustawach, np. ograniczenie wolności organizowania i uczestniczenia w zgromadzeniach (art. 57), tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg składanych w związku z wykonywanymi zadaniami z zakresu administracji publicznej (art. 63), określenie innych niż gmina jednostek samorządu terytorialnego (art. 164 ust. 2).
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Podmiotami umów międzynorodowych są państwa, które wykonują ich treść poprzez działanie upoważnionych do tego organów. Umowy są ratyfikowane (zatwierdzane) przez uprawniony organ państwowy i oznacza to ostateczną zgodę na związanie się państwa umową międzynarodową. Organem uprawnionym do ratyfikowania umów międzynorodowych w Polsce jest Prezydent RP. Jeżeli jednak umowy dotyczą
· pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
· wolności praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
· członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
· znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
· spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy
-to ratyfikacja tych umów wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.
Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej zastosowanie jest uzależnione od wydania ustawy (art.91 ust. 1 Konstytucji). Umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową (art. 91 ust. 2 Konstytucji).
Porównując treść art. 87 ust. 1 Konstytucji z jej art.91 ust. 2, można dostrzec pewną niekonsekwencję. Pierwszy z artykułów wymienia źródła prawa powszechnie obowiązujące w porządku hierarchicznym i sytuuje ratyfikowaną umowę międzynarodową poniżej ustawy, co oznaczałoby, iż umowa ma mniejszą moc prawną niż ustawa. Drugi z kolei artykuł Konstytucji stanowi, że umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie mają pierwszeństwo w stosunku do ustaw. Powinny zatem w porządku hierarchicznym zostać wymienione przez ustawami. Pozostaje zatem do określenia ranga umów międzynarodowych ratyfikowanych samodzielnie przez Prezydenta. W świetle takich postanowień uznać należy, że postanowienia art. 91 ust. 2 stanowią lex specialist.
Ratyfikowane umowy mędzynarodowe są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, a zatem znajdują się w określonej Konstytucji hierarchii źródeł każdej gałęzi prawa, nie tylko prawa administracyjnego. Zwrócić natomiast należy uwagę, że dla prawa administracyjnego znaczenie mają również tzw. Międzynarodowe umowy administracyjne, które dotyczą zadań bezpośrednio wykonywanych przez wewnętrzne organy administracyjne państw, które zawarły umowę. Są to np. sprawy z zakresu spraw celnych, wizowych, kontroli granicznej, prawa drogowego (tranzytu), łączności, telekomunikacji, prawa pocztowego, ochrony środowiska. Umowy dotyczyć mogą także regionalnej współpracy między gminami nadgranicznymi, np. polskimi, czeskimi i niemieckimi. Określają one zadania organów administracji w danej dziedzinie w zakresie kompetencji każdego z organów. Niekiedy w umowie międzynarodowej zawarte są postanowienia zawierające upoważnienie dla organów administracji do zawarcia między sobą porozumień.
Rozporządzenia
Rozporządzenia wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji w tym zakresie innemu organowi (art. 92 Konstytucji). Konstytucja nie przewiduje zatem możliwości udzielania tzw. Subdelegacji.
Takie postanowienie zawarte w Konstytucji jednoznacznie określa charakter rozporządzeń jako aktów wykonawczych do ustaw, wymagających każdorazowo szczegółowego upoważnienia ustawowego. Ustawa upoważniająca może przewidywać, iż przy wydawaniu rozporządzenia mają współdziałać różne podmioty. Współdziałanie to może polegać na udzieleniu zgody (ustawa określa wówczas, że rozporządzenie wydane zostanie „w uzgodnieniu” lub” w porozumieniu”) bądź tylko na wyrażeniu opinii (np. zgodne z art. 42 ust. 2 ptk 3 ustawy z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, Dz. U. Nr 65, poz. 385 z późn. Zm., Rada Główna Szkolnictwa Wyższego opiniuje m. In. Projekty aktów normatywnych dotyczących badań naukowych, szkolnictwa wyższego oraz stopni naukowych i tytułu naukowego; zgodnie z art. 14 ust. 2 ptk.3 ustawy z 18 grudnia Służby Cywilnej opiniuje projekty aktów normatywnych dotyczących służby cywilnej). Prawo do wydawania rozporządzeń Konstytucja przyznaje: prezydentowi RP (art. 142 ust. 1 ), Radzie Ministrów (art. 146 ust. 4 ptk 2), Prezesowi Rady Ministrów (art. 148 ptk.3), ministrom kierującym działem administracji rządowej (art. 149 ust. 2), oraz Krajowej Radzie Radiofonii I telewizji (art. 213 ust. 2). Rozporządzenia wydają ponadto Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych i Przewodniczących Komitetu Integracji Europejskiej, albowiem wchodzą oni w skład Rady Ministrów i stosuje się do nich odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej (art. 147 ust. 4 i 149 ust. 3 konstytucji). W tekście ogłaszanego aktu należy podać podstawę prawną jego wydania, tj. należy powołać się w jego tekście na wyraźne upoważnienie ustawowe oraz wskazać jako podstawę prawną konkretny artykuł ustawy upoważniającej. Rozporządzenia poddawane są zarówno kontroli wewnątrzadministracyjnej. Rozporządzenia poddawane zarówno pod względem ich zgodności z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.
Należy także wspomnieć o rozporządzeniach z mocą ustawy. Jest to akt normatywny wydawany przez organ władzy wykonawczej zastępujący ustawę. Instytucja rozporządzeń z mocą ustawy pojawiła się po raz pierwszy w noweli z 2 sierpnia 1926 r. do Konstytucji Marcowej z 17 marca 1921r. Zgodnie z nią, Prezydent mógł na wniosek Rady Ministrów- na podstawie upoważnienia ustawy- wydawać rozporządzenia z mocą ustawy.
2.Administracja publiczna jest przedmiotem zainteresowania wielu nauk i może być rozpatrywana z różnych punktów widzenia, co wiąże się z rozległością przedmiotu badań.
Samo słowo "administracja" pochodzi od łacińskiego słowa ministrare
Podstawową definicją administracji, która obecnie została uznana za klasyczną jest definicja O. Mayera uznana również przez W. Jellinka. Głosi ona, że administracja to ta działalność państwa, która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem. Definiowanie to bazuje na trójpodziale władzy Monteskiusza. W naukach prawnych uznawana jest za definicje „wielkiej reszty” czy quasi-negatywną. W oparciu o definicje quasi-negatywną powstał współczesny pogląd E. Ochendowskiego zgodnie z którym „administracja jest to ta działalność państwa której przedmiotem są sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej”.
3. Zadania administacji publicznej
Zadania Administracji Publicznej w Polsce:
- opracowywanie i realizacja strategii rozwiązywania problemów społecznych;
- zapewnienie dubr osobą tego pozbawionym;
- sporządzanie bilansu potrzeb gminy (pomoc społeczna);
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
- opłacanie składek za ubezpieczenia emerytalne i rętowe za osobę;
- praca socjalna;
- dożywianie dzieci;
- pochowanie osób po śmierci (jeżeli nie zrobi tego nikt inny) ;
4.Administracja rządowa, administracja państwowa, zespół organów administracyjnych, kierowanych przez Radę Ministrów.
Administracja rządowa ma strukturę dwustopniową:
1) szczebel centralny (Rada Ministrów, premier i ministrowie),
2) wojewoda (przedstawiciel rządu w terenie).
Organami administracji rządowej w Polsce są: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów (premier) i jej wiceprezesi, ministrowie oraz obecnie także przewodniczący Komitetu Badań Naukowych i Komitetu Integracji Europejskiej, a ponadto centralne organy administracji rządowej podległe premierowi i Radzie Ministrów.
Na szczeblu terenowym administracja rządowa tworzą organy administracji ogólnej (wojewoda) i organy specjalne (spraw finansowych, dróg publicznych, archiwów państwowych, urzędów górniczych, spraw wojskowych itp.).
5. Administracja samorządowa - zespół organów publicznych powołanych do realizowania zadań państwa w terenie. Samorząd gminny, powiatowy czy samorząd województwa to utworzone z mocy prawa zrzeszenia wszystkich mieszkańców danej gminy, powiatu czy województwa, mające osobowość prawną i wypełniające zadania z zakresu administracji publicznej. Samorząd wykonuje zadania samodzielnie, na podstawie upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez Konstytucję i ustawy.
Państwo posiada jedynie możliwość nadzorowania poczynań samorządów, przy czym zakres nadzoru i jego formy są ograniczone i ściśle określone przez przepisy prawa. Samorząd terytorialny jako zrzeszenie podejmuje decyzje bądź przez samych mieszkańców (gminy, powiatu czy województwa), bądź przez swoje organy. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istnieje trójstopniowy podział terytorialny. Jego jednostkami są:
województwa (16),
powiaty (308 powiatów ziemskich i 65 grodzkich - miast, na prawach powiatu)
gminy (jest ich 2489); w gminach mogą być tworzone tzw. jednostki pomocnicze np. sołectwa, dzielnice, osiedla.
Administracja samorządowa występuje na szczeblu województwa (marszałek, sejmik, zarząd), powiatu (starosta, rada powiatu) oraz gminy (prezydent, burmistrz lub wójt, rada gminy). Szczególnym przypadkiem są miasta na prawach powiatu, gdzie znajduje się urząd miasta (prezydent i rada miasta). Należy zauważyć swoistą dwuwładzę na poziomie województwa, gdzie dwa urzędy mają ten sam zakres terytorialny i, jak pokazuje praktyka, nie do końca rozdzielne zadania.
Podstawa prawna
Podstawę prawną swojego istnienia administracja samorządowa znajduje w Konstytucji RP oraz ustawach. Zawarta w preambule do Konstytucji zasada pomocniczości państwa wprowadza postulat tworzenia takiego ustroju, aby rola państwa w zaspokajaniu potrzeb indywidualnych i społecznych sprowadzała się do niezbędnego minimum[1]. Zasada decentralizacji władzy publicznej z kolei nakazuje przekazanie możliwie dużej liczby zadań publicznych podmiotom działającym na własną odpowiedzialność przy prawnym zapewnieniu odpowiedniej niezależności oraz niezbędnych środków[2]. Jest ona wzmocniona przez zasadę przysługiwania samorządowi istotnej części zadań publicznych[3]. Uszczegółowienie tej zasady zawiera art. 163, który wprowadza zasadę domniemania kompetencji samorządu, jeżeli ustawy szczegółowe nie wprowadzają innych ustaleń. W tym przypadku domniemywa się kompetencję gminy [4]. Naczelną dyrektywą podziału terytorialnego wynikającego z powyższego jest zasada unitarności, czyli jednolitości w sferze zewnętrznej i wewnętrznej[5]. Nie ma zatem możliwości wprowadzania jakichkolwiek autonomii lub nadawania uprawnień ustawodawczych, co naruszałoby jednolitość państwa. Wszelkie jednostki zasadniczego podziału terytorialnego muszą być jednostkami samorządu terytorialnego.
Podstawy prawne działania administracji samorządowej na poszczególnych szczeblach opisują ustawy, tj. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym [6] - dalej nazywana u.s.g., ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym [7] - u.s.p., ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim [8] - u.s.w., ustawa z dnia 28 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa [9].
Należy zauważyć, że jednostki samorządu na poszczególnych szczeblach nie podlegają sobie. Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów, Wojewoda oraz w zakresie finansów Regionalna Izba Obrachunkowa. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny oraz Najwyższa Izba Kontroli są organami kontrolnymi [10]. Od działań nadzorczych przysługuje odwołanie do NSA [11]. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego (e.k.s.t.) wprowadza w art. 8 zasadę, która mówi iż kontrola administracyjna społeczności lokalnych może być realizowana wyłącznie na podstawie konstytucji lub ustawy [12].
6. Cechy administracji publicznej
przymus,
monopolistyczny charakter,
trwałość,
planowość. Naturalnie można wyobrazić sobie administrację zanarchizowaną, gdy urzędnik będzie, np. otwierał urząd o dowolnej porze dnia i nocy.
ciągłość,
stabilność,
apolityczność,
fachowość, osiągana dzięki wykształceniu urzędników, przygotowaniu praktycznemu i doświadczeniu,
wyodrębnienie i uporządkowanie organizacyjne oraz kompetencyjne,
legalizm, oparcie na obowiązujących przepisach prawa w zakresie prawa materialnego i proceduralnego,
poszanowanie interesu publicznego (dobra ogólnego), czyli np. ochrona obywateli, ale i środowiska naturalnego (w oparciu o konstytucyjne zasady zrównoważonego rozwoju i społecznej gospodarki rynkowej).
7. Podział administracji publicznej
Administracja publiczna stanowi zespolenie różnych administracji działających w zakresie spraw publicznych, przede wszystkim zaś administracji państwowej, administracji rządowej i administracji samorządowej. Administracja publiczna jest desygnatem na określenie struktur, działań i ludzi tych wszystkich rodzajów administracji.
Wyróżnia się:
Administrację publiczną w ujęciu organizacyjnym (podmiotowym) - stanowi ona ogół podmiotów administracji, a więc organy administracji i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu administracji publicznej,
Administrację publiczną w ujęciu materialnym (przedmiotowym) - działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej,
Administrację publiczną w ujęciu formalnym - to cała działalność wykonywana przez podmioty administracyjne bez względu na to, czy ma ona charakter administracyjny czy też nie ma tego charakteru.
Administrację publiczną w ujęciu negatywnym - czyli wszystkie działania aparatu państwowego, które nie są ani ustawodawstwem, ani sądownictwem,
Administrację publiczną w ujęciu pozytywnym - czyli działalność organizatorską państwa.
Administrację publiczną w ujęciu przedmiotowo - podmiotowym - jest to bardzo znana definicja H. Izdebskiego i M. Kuleszy, zgodnie z którą administracja publiczna to: zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
FUNKCJE administracj publicznej
-Funkcja porządkowo - reglamentacyjna związana z ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego. Zwana czasem po prostu reglamentacyjną, dotyczącą regulowania życia obywateli (np. kodeksem drogowym).
-Funkcja świadcząca, czyli świadczenia usług publicznych lub ich świadczenia za pośrednictwem instytucji świadczących, należących do sektora publicznego (przedsiębiorstw użyteczności publicznej i zakładów administracyjnych). W ramach tej funkcji organy administracji publicznej zaspokajają potrzeby społeczne, np. utrzymując szpitale.
-Funkcja regulatora rozwoju gospodarczego przejawiającej się w zastosowaniu klasycznych instrumentów policyjnych i reglamentacyjnych w postacie zezwoleń, kontyngentów,ceł, a także udziale państwa w zarządzaniu gospodarką narodową. Administracja publiczna może nie tylko ingerować w życie gospodarcze interwencjonalizm), ale i samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą).
-Funkcja organizatorska, w ramach której organy administracji podejmują działania twórcze, samodzielne i kreatywne, np. gdy urzędnicy gminni starają się zdobyć fundusze unijne.
-Funkcja wykonawcza, polegająca na wykonywaniu przepisów. Organy i instytucje administracji muszą przestrzegać prawa, zgodnie z konstytucyjnymi zasadami legalizmu,panstwa prawa, państwa prawnego, państwa praworządnego. Wykonywanie prawa ma miejsce nie tylko w ramach prawa administracyjnego materialnego (gdy urzędnik w sposób władczy reguluje prawa i obowiązki obywateli), ale i na gruncie prawa proceduralnego (gdy organ wydaje decyzję administracyjną na podstawie przepisów Kodeksu Postępowania Administracyjnego). Czasem urzędnicy mogą opierać swoje decyzje na podstawieuznania administracyjnego(swobodnego uznania).
-Funkcja kontrolno - nadzorcza, w ramach której państwo kontroluje i nadzoruje obywateli, np. stowarzyszenia
-Funkcja prognostyczno - planistyczna, dzięki której władza publiczna formułuje, np. prognozy wzrostu zanieczyszczenia środowiska naturalnego.
Zasady prawa administracyjnego
Klasyfikacja zasad prawa administracyjnego
Zasady prawa administracyjnego można podzielic (według przeciwstawienstw) na
1) konstytucyjne(na przykład zasadę demokratycznego paostwa prawnego) i
pozakonstytucyjne(na przykład zasadę szybkości działania administracji),
2) teoretyczne(na przykład zasadę decentralizacji) i
normatywne(na przykład zasadę legalności),
3) opisowe(na przykład zasadę zespolenia) i dyrektywalne(na przykład zasadę prawdy obiektywnej),
4) materialne(na przykład zasadę równości wobec prawa), procesowe(na przykład zasadę dwuinstancyjności) i ustrojowe(na przykład zasadę zespolenia).