Przestępczość - przez pojęcie przestępczość rozumie się zbiór czynów zabronionych ustawowo pod groźbą kary, a popełnionych na obszarze danej jednostki terytorialnej. Przestępczość jest zjawiskiem społecznym.
Charakteryzuje się następującymi cechami:
stanowi zagrożenie dla obowiązującego porządku prawnego,
wyraża się we wzroście liczby osób, które popełniły przestępstwa w stosunku do ogółu ludności.
Przestępczość rozpatrywana być może również z punktu widzenia jej rozległości, intensywności, struktury i dynamiki. Przestępczość i jej poziom determinuje wiele czynników. Wśród czynników kryminogennych można wyodrębnić czynniki o charakterze szczególnym i ogólnym.
Do pierwszej grupy należy zaliczyć; cechy osobiste przestępcy, układy sytuacyjne, zachwianie równowagi psychicznej, frustracje jednostek, grupy społecznej, rozpad więzi nieformalnych, niedomogi w działaniu organizacji formalnych, alkoholizm, rodziny dysfunkcjonalne, wadliwe działania systemy oświatowego i wychowawczego.
Do drugiej zaś nędzę, niesprawiedliwość i konflikty społeczne, nierówny podział bogactw, niski stan zdrowotny społeczeństw, dominację jednej grupy społecznej nad innymi - opierającą się jedynie na bogactwie lub posiadaniu siły czy władzy, frustracje wywołaną niespełnieniem podstawowych potrzeb związanych z egzystencją ludzką, masowy wyzysk, nierówne możliwości życiowe i nieszczęścia powodowane przez człowieka, rygorystyczność kodeksów i przepisów prawnych pozostającymi w niezgodzie z poglądami społeczeństwa, przestarzałe lub nieprzychylne ludziom ustawodawstwa stosowane w sposób sztywny wobec wielu warstw społecznych.
Lista polskich "stolic przestępczości" przedstawia się następująco (poniższe dane pochodzą z zestawienia dokonanego przez tygodnik "Wprost" - czerwiec, 2006 r.):
N.p. |
Nazwa miasta |
Liczba przestępstw/ 100 tys. mieszkańców |
1. |
7063,7 |
|
2. |
6733,3 |
|
3. |
6361,5 |
|
4. |
6228,2 |
|
5. |
6133,7 |
|
6. |
6109,2 |
|
7. |
5983,4 |
|
8. |
5974,2 |
|
9. |
5926,6 |
|
10. |
5733,5 |
Największe zgrupowanie miast o najwyższej przestępczości można znaleźć na Górnym Śląsku. Socjolodzy specjalizujący się w tematyce przestępczości twierdzą, że na Śląsku nastąpiło tzw. społeczne tąpnięcie. Średnie zarobki są tu stosunkowo wysokie, ale także wysoki jest poziom bezrobocia i duża liczba ludzi długotrwale bezrobotnych, którzy dawno już utracili prawo do zasiłków dla bezrobotnych (są oni tzw. beneficjentami pomocy społecznej). Konsekwencją społecznego tąpnięcia (podobne badania na ten temat prowadził w USA Brenner w roku 1976), jest m.in. wysoki poziom przestępczości duża liczba samobójstw i zgonów wywołanych alkoholem, destrukcja tradycyjnej rodziny związana z osłabieniem roli ojca, który pozostaje bez pracy.
Duża przestępczość dotyka także nasze okolice. Miasto Kalisz jest czwarte w tym haniebnym rankingu. Według danych policji z 2006 roku w Kaliszu miało miejsce najwięcej zabójstw: 5,45 i przestępstw drogowych: 964 (wszystko w przeliczeniu na 100tys. mieszkańców). Więc wybierając się np. po cebulę, warto się dwa razy zastanowić, a w samym Kaliszu dobrze oglądać we wszystkie strony.
A oto dane z roku 2008r.:
89 zabójstwa - czyli o 10,5 proc. mniej niż rok wcześniej (skuteczność wyniosła 93,1 proc.) - doszło do 759 przestępstw. Na szczęście w przypadku tego przestępstwa nie zawsze pokrzywdzony traci życie, czasem przestępstwo ma formę usiłowania. W 2008 r. na 759 przestępstw zabójstwa 297 to były usiłowania, a zatem ofiara przeżyła.
17.540 kradzieży z włamaniem - czyli o 12,4 proc. mniej (skuteczność wyniosła 28,6 proc.) - doszło do 124.066 przestępstw
26.690 kradzieży cudzej rzeczy - czyli o 11,1 proc. mniej (skuteczność wyniosła 26 prac, w tym o 3.615 mniej kradzieży samochodów - czyli aż o 17 proc. mniej (wykrywalność wyniosła 21 proc.). Doszło do 214.414 przestępstw kradzieży cudzej rzeczy, w tym do 17.669 kradzieży samochodów
1.478 przestępstw rozbójniczych - czyli o 5,3 proc. mniej (skuteczność wyniosła 63,8 proc.) - doszło do 26.159 przestępstw
216 zgwałceń - czyli o 11,8 proc. mniej (skuteczność wyniosła 81,1 proc.) - doszło do 1.611 przestępstw
574 uszczerbków na zdrowiu - czyli o 3,9 proc. mniej (skuteczność wyniosła 86,2 proc.) - doszło do 14.274 przestępstw
1.747 oszustw kryminalnych - czyli o 5 proc. mniej (skuteczność wyniosła 72,8 proc. ) - doszło do 33.028 przestępstw
6.638 fałszerstw kryminalnych - czyli o 10,6 proc. mniej (skuteczność wyniosła 58,5 proc.) - doszło do 39.020 przestępstw
312 zaborów pojazdów w celu krótkotrwałego użycia - czyli o 5,4 proc mniej (skuteczność wyniosła 33 proc) - doszło do 5.439 przestępstw
Prawie na tym samym poziomie utrzymuje się ogólna liczba bójek i pobić (14.380) czyli o 0,4 proc więcej niż w roku ubiegłym (skuteczność wyniosła 78,4 proc.). Jednocześnie zmniejszyła się liczba bójek i pobić z użyciem broni lub innego niebezpiecznego narzędzia o 82 (doszło do 530) czyli było mniej o 13,4 proc.
W 2008 r. policjanci rozbili 16 wytwórni amfetaminy. Zarzuty popełnienia różnych przestępstw narkotykowych przedstawiono łącznie 25.971 podejrzanym.
W sumie doszło do 57.382 takich przestępstw czyli 8,9 proc mniej niż przed rokiem. Wykrywalność tych przestępstw wyniosła 96,3 proc.
Skutecznie Policja wykrywa także przestępstwa przeciwko środowisku. W ubiegłym roku odnotowano 4.298 takich przestępstw. Wskaźnik wykrycia wyniósł 79,6 proc.
Zadecydowana większość spośród popełnionych przestępstw drogowych to prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Na ogólną liczbę 167.984 przestępstw drogowych aż 150.074 dotyczyło nietrzeźwych kierujących. Liczba podejrzanych o te przestępstwa wyniosła 144.841.
Policja objęła ściganiem karnym 516.626 podejrzanych, w tym 52.081 nieletnich.
Wraz ze spadkiem liczby przestępstw zmniejszył się także wskaźnik zagrożenia przestępczością kryminalną na 100 tysięcy ludności. Wyniósł on 2.838,9 podczas gdy rok wcześniej wskaźnik był wyższy o 186,1.
Zmniejszenie liczby przestępstw wpłynęło także na spadek wysokości strat. Zmniejszyły się one o 3,9 mld do 3,7 mld.