Jednostki

-długość, wysokość :metr, m -powierzchnie-: m2

-powierzchnia działek: hektar, ha lha*10000m lha=100a la»100m2

-kąty: stopnie lub grady 360=400 1-6C IW 1=100 1=100

ADMINISTRACJA GEODEZYJNA

1 .Główny geodeta kraju współpracujący z Głównym Urzędem Geodezji I Kartografii

Jednostka w Ministerstwie rolnictwa

Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjno kartograficznej w Warszawie

Marszałek Województwa, Wojewoda, Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjno-kartograficznego

Starosta powiatowy, Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, ewidencji gruntów i budynków

Burmistrz, Wójt

KARTOGRAFIA- nauka zajmująca się przejściem współrzędnych leżących na kuli na współrzędne punktu na płaszczyźnie. Odwzorowania kartograficzne polegające na aucie powierzchni kuli ziemskiej na płaszczyznę, powierzchnie stoika lub walca. Dzielimy je na:

-normalne{ biegunowe), ukośne(horyzontalne) i poprzeczne(równikowe) -wierno powierzchniowe, wierno odległościowe, wiernokątne

W Polsce przyjęto odwzorowanie Gaussa-Krugera, które Jest odwzorowaniem walcowym poprzecznym wiernokątnym.

AZYMUT-kąt między kierunkiem północy, a kierunkiem danej linii w terenie mierzony w prawo.

KĄT POZIOMY - kąt między płaszczyznami pionowymi, przechodzącymi przez ramiona kąta

KĄT PIONOWY- kąt rozwarty miedzy nadym kierunkiem, a rzutem tego kierunku na płaszczyznę poziomą

GEOGEZJA-zajmuje się badaniem kształtu I wymiarów kuli ziemskiej w całości i we fragmentach oraz opracowaniem tych informacji oraz tworzeniem pewnych konstrukcji geometrycznych, dokonywaniem pomiarów, które służą do przedstawienia tych wymiarów I kształtów na płaszczyźnie poziomej( na mapie)

- wyższa: zajmuje się cała kula ziemska lub dużymi Jej fragmentami -niższa(ogólna): zajmuje się małymi obszarami

Rodzaje pomiarów geodezyjnych:poziome, sytuacyjne, wysokościowe

Na fizycznej powierzchni ziemi obiera się punkty geodezyjne w formie znaków( słupki betonowe, plastikowe) i dokonuje się miedzy nimi pomiarów(odległości, kątów, różnic wysokości). Wzajemne związki, zależności miedzy tymi punktami tworzą osnowę geodezyjna, którą dzielimy na sytuacyjna I wysokościowa(sieć reperów)

GEODEZYJNE POMIARY PIONOWE pion optyczny, pion laserowy, pion drążkowy

GEODEZYJNE POMIARY POZIOME Rachunek współrzędnych.

Sieć zerowego rzedu-składa się z 11 punktów oddalonych od siebie o 50-70 km.

Sieć pierwszego rzędu- składa sie z 348 punktów oddalonych od siebie o 25-B0km-podstawowa osnowa geodezyjna w podstawowym układzie.

KLASY OSNÓW WYŻSZEGO RZĘdu

1 Błd wzgl= 1/200000; 2 blad=<5cm;3blad=<10cm;4pomiarowa blad=<20cm

METODY POMIARU SZCZEGÓŁÓW SYTUACYJNYCH (3 grupy dokładnosciowe) . 1,

punkty osnowy wysokościowej -repery

punkty załamania granic działek

znaki graniczne{działki, państwa) 4 .budowle i budynki

Szczegóły uliczne krawężniki, latarnie, słupy, pomniki, trwałe ogrodzenia)

elementy naziemne uzbrojenia terenu(studnie)

obiekty drogowe i kolejowe(mosty, wiadukty, przejazdy, tunele, tory

2 punkty załamań budowli I urządzeń ziemnych(kontury), tamy, wały ochronne, kanały, rowy,

boiska sportowe, trawniki, parki

drzewa przyuliczne, pomniki przyrody

elementy podziemne uzbrojenia terenu

budynki i budowle, których położenie zostało określone fotogrametrycznie

3punkty załamań konturów użytków rolnych

linie podziałkowe w lasach

drogi wewnętrzne, dojazdowe

naturalne brzegi wód płynących i stojących

Metoda pomiarów prostokątnych, rzędnych I odciętych, metoda ortogonalna

na linie łączące punkty osnowy geodezyjnej rzutuje sie szczegóły sytuacyjne pod katem prostym za pomocą węgielnika(pryzmat), ustawiamy sie prostopadle do linii, przesuwamy tak aby w polu widzenia znalazły sie osie tyczek, gdy doprowadziliśmy do konfidencji przesuwamy sie wzdłuż linii, aby 1i3 tyczka była w polu widzenia, w miejscu gdzie te 3 tyczki sie pokryją jest wierzchołek kąta prostego. Od tego miejsca liczymy rzędne.

Metoda biegunowa- główna -wykonywana tachimetrem,

-ustawiamy sie na punktach osnowy, mierzymy odległoci i kąty, powstaje biegunowy układ współrzędnych

-obecnie podstawowa metoda pomiarowa

-nieograniczona Ilość pomiarów zależna jedynie od widoczności

tachimetr ustawiamy na jednym z punktów, dokonujemy odczytu kierunku na sąsiednie punkty osnowy, celujemy na załamania konturu

szczegółu sytuacyjnego I dokonujemy odczytu kierunku i odległości

Metoda przedłużeń

-przedłużamy kontury i odkładamy je na osi

bok można przedłużyć maksymalnie dwa razy

Metoda wcięć kątowych

mając dane odpowiednie kąty obliczamy resztę z twierdzenia sinusów i coslnusów

Metoda wcięć liniowych -rozwiązujemy trójkąt mając dane odcinki -nadaje sie do małych odległości

METODY POMIARU ODLEGŁOŚCI Metody bezpośrednie

-pomiaru dokonuje sie ruletką (dokładność 1/2000 do 1/3000) i taśma(20m) (dokładność 1/1500) -pomiar po terenie należy zredukować -pomiary w poziomie

METODA SCHODKOWA

Metody pośrednie

-przy pomocy dowolnych konstrukcji geometrycznych, z twierdzenia sinusów obliczmy długość AB, mając AK, kąt BAK I kąt AKB

■przy pomocy dalmierzy optycznych D=k*l, k stała mnożenia, l -wielkość optyczna na kacie

-przy pomocy dalmierzy elektromagnetycznych m=+/-{5 +5 *10* -6 D)mm, mierzy na odległość 150-200 m DALMIERZ Z TEODOLITEM* TECHIMETR

Pomiar odległości między dwoma punktami-jest to odległość w rzucie poziomym

Urządzenia stosowane w Instrumentach kątomierniczych

1. LIBELE -naczynie o półprzezroczyste] i kulistej czaszy, wypełnione cieczą z pozostawionym pęcherzykiem powietrza, służą do pomiarów poziomych

pudełkowa(prostokątna), przewaga Iibell 5- 60"

-rurkowa( walcowa) przewaga libeli 5-10", sa bardziej aule od pudełkowych

Przewaga libel I- kąt o Jaki należy pochylić llbelę aby pęcherzyk przesunął sie o Jedna działkę

Odwrotnością przewagi libell Jest czułość llbell. Im przewaga większa tym czułość mniejsza, Im przewaga mniejsza tym czułość większa.

2 PIONY- służą do pomiarów pionowych

pion optyczny, dokładność ustawienia 1-2 mm

-pion sznurkowy, l-2cm

-plon drążkowy, 0,5 cm

Budowa I WARUNKI GEOMETRYCZNE TEODOLITU( Instrument do pomiarów kątów)

1. alidada

• dźwigary z luneta I luneta do odczytywania kata pionowego I poziomego -limbus koła pionowego

-otwór do oświetlania z lustrem do wzmocnienia 2 limbus koła poziomego 3. Spodarka przykręcona do statywu

Budowa lunety( składa sie z 3 układów)

układ soczewek obiektywu

układ soczewek okularu

zespół soczewek ogniskowych

LIBELA służy do ustawienia urządzenia w poziomie, a pion optyczny umożliwia ustawienia nad punktem w plonie Osie geometryczne teodolitu -oś libelli alidatowej

oś główna=oś obrotu(pionowa) -oś obrotu lunety

oś celowa lunety Warunki teodolitu

oś libeli alidadowej prostopadła do osi obrotu Instrumentu

płaszczyzna główna libelli pudełkowej prostopadła do osi obrotu Instrumentu

oś celowa lunety prostopadła do jej osi obrotu

oś obrotu lunety prostopadła do osi obrotu teodolitu

poprzeczna kreska siatki celowniczej prostopadła do osi obrotu Instrumentu

oś celowa przecinać oś obrotu instrument

oś obrotu alidady przechodzić przez środek kręgu limbusa, natomiast w teodolitach dwuosiowych osie alidady i limbusa powinny się wzajemnie pokrywać podziałka skal I okręgów dokładnie naniesiona dla spoziomowanej osi celowej odczyty na kole pionowym zgodne z ich teoretyczną wartością pionowa część osi celowej plonu optycznego w alidadzie lub spodarce pokrywać się z osią obrotu teodolitu Przygotowanie urządzenia: poziomowanie, centrowanie Błędy kolimacji i Inklinacji można usunąć Jeśli zrobimy dwa pomiary w dwóch położeniach lunety I uśredniony wynik

Bład miejsca zera- związany z błędem kąta plonowego(h) h* 100 - z( zenitalny) Podział Instrumentów optycznych ze względu na dokładność pomiaru

mała dokładność 1-2;średnia 6 lub 12";podwyższona dokładność 1";precyzyjna 0,2", astronomiczne 0,1"

METODY POMIARÓW KĄTÓW POZIOMYCH * Pojedynczy pomiar kąta

Polega na pomiarze kąta w dwóch położeniach lunety. Celujemy na kierunek lewy 1 na kierunek prawy, z tych odczytów obliczamy kąt(połowę pojedynczego pomiaru kata). Następnie przerzucamy lunetę przez zenit, obracamy Ją o 180 celujemy znowu- to Jest drugie położenie. Średnia daje wynik

•Metoda kierunkowa

Polega na pomiarze kierunku- stoimy na stanowisku i mamy kilka celi, dokonujemy odczytu i zamykamy horyzont strzelając na pierwszy kierunek. To samo robimy w drugim położeniu lunety(w odwrotnej kolejności) wynik to średnie położenia kierunku.

NIWELATOR

Podział ze względu na dok ładność -precyzyjne (0,5 mm/km) -techniczne(2-6mm/km)

Podział ze względu na konstrukcje - libellowe przed wykonaniem każdego pojedynczego odczytu z łaty należy dodatkowo poziomować oś celową lunety przy użyciu libelli kolimacyjnej; -samopoziomujące Budowa: -alidada

-instrumenty libelowe i samopoziomujące

Warunki geometryczne niwelatora

-równoległość osi libelli niwelacyjnej i osi celowej( sprawdzamy za pomocą niwelacji ze środka i wprzód -prostopadłość płaszczyzny głównej libelli pudełkowej i osi obrotu instrumentu -warunek siatki celowniczej( celujemy na jeden punkt leżący w poziomie i przesuwamy lunetę tak aby ten punkt znalazł się po drugiej stronie pola widoczności i aby był na linii

aby usunąć błąd z instrumentu należy wycelować na odczyt p2 kręcąc śruba eewacyjna przesuwamy metę na odczyt u bela wychodzi z górowania, pełne wychylenie usuwamy śrubami rektyfikacyjnymi

niwelacja pomiarów wysokościowych

niwelacja trygonometryczna i tachimetria

niwelacja geometryczna

Precyzyjna ( uwzględnia się krzywiznę ziemi)

Techniczna

techniczna na reperach

topograficzna: a) profilów podłużnych I poprzecznych b) powierzchniowa: -punktów rozproszonych -siatki kwadratów •profili terenowych

-Niwelacja w oparciu o mapę sytuacyjną lub fotomapę

Niwelacja geometryczna techniczna

Maksymalnie między kątami może być 100m. Wykonujemy min. dwa pomiary, różnice między tymi odczytami nie mogą przekraczać 4mm

Wyrównanie różnic wysokości

Ciąg niwelacyjny powinien być prowadzony między min. 2 punktami o znanej wysokości

A. Niwelacja wprzód B. Niwelacja do środka (odległość między punktami Jest taka sama)

Niwelacja topograficzna- do pomiaru rzeźby terenu

a) N. profili podłużnych i poprzecznych: zastosowanie do długich wąskich obszarów 9 drogi, rzeki, wąwozy)

polega na wyznaczeniu osi trasy( prosta, łuk) na niej zaznaczamy punkty, na których stawiamy profile poprzeczne co 15Om Jo samo dotyczy profili poprzecznych

oznaczenie punktu jest jednocześnie odległością od osi

warunkiem jest wykonanie podłużnych profili poprzecznych b)N. punktów rozproszonych

cl N. siatki kwadratów

umieszczamy pikiety co np. 10m regularnie, tworząc kwadraty, odnosimy się do reperów. Otrzymujemy siatkę o znanych wysokosciach -strzałkami oznaczamy spadek terenu

pomiar kierunku i odległości z punktu osnowy geodezyjnej dl N. profili terenowych

II. Niwelacja trygonometryczna

Polega na pomiarze kata pionowego i odległości, mierzymy kąty poniżej i powyżej osi celowej; wysokość obiektu jest wtedy sumą odcinków

Niwelacja hydrostatyczna

-rurki elastyczne wypełnia się wodą, ciecz stabilizuje się na tej same] wysokości, różnica pomiarów cieczy to różnica wysokości Niwelacja laserowa

-wyznacza się płaszczyznę poprzez promień światła -niwelacje linią laserową- linia wskazująca poziom

- promień jest widoczny przy niezbyt dużym oświetleniu, można wykorzystać na budowie Niwelator kodowy -elektroniczna rejestracja odczytów WYZNACZANIE L1NNIO ZADANYM SPADKU

-należy wbić na początku i na końcu drewniane krzyże o określonej wysokośd 1 nachyleniu, następnie co pewną odległość powbijać krzyże na linii utworzone) przez pierwszy I ostatni krzyż

Model numeryczny powierzchni terenu

-wykorzystujemy model siatki utworzonej przez 16 kwadratów (50x50m) -obliczamy wysokość węzłów( 25)

-rysujemy warstwice po bokach siatki kwadratów i porównujemy z modelem klasycznym, poprzednim

---