ANALIZA PRZEDZABIEGOWA

Analiza przedzabiegowa, czyli czynności, jakie należy wykonać przed przystąpieniem do ekstrakcji zęba. Ekstrakcja, czyli usuwanie zębów to zabieg chirurgiczny stosunkowo prosty i najczęściej wykonywany w gabinetach stomatologicznych.

Jego istotą jest przerwanie ciągłości włókien ozębnej łączącej ząb z kością i wyjęcie go z zębodołu. Z pozoru prosta procedura medyczna potrafi jednak stwarzać wiele problemów, których źródłem może być zarówno budowa anatomiczna zęba jak też niewłaściwa technika zabiegu. Przystępując do usunięcia zęba należy ustalić wskazania i ewentualne przeciwwskazania do wykonania tego zabiegu.
Trzeba pamiętać, że każda ekstrakcja jest postępowaniem chirurgicznym, w trakcie, którego lub po którym mogą wystąpić powikłania ogólne i miejscowe, dlatego tak ważna jest ocena przedzabiegowa szczegółów dotyczących nie tylko samego zęba, ale całego pola operacyjnego.

•    DOSTĘP DO POLA ZABIEGOWEGO

W przypadku, kiedy jest ograniczony nawet prosta ekstrakcja kleszczami może wymagać zabiegu chirurgicznego. Powody utrudnionego dostępu mogą być różne, ale głównie wynikają z 
•    Trudności z rozwieraniem szczęk, co jest szczególnie ważne w przypadku ekstrakcji zębów tylnych. Problemy te mogą być spowodowane zakażeniami zębopochodnymi mięśni żwaczowych, zaburzeniami ze strony stawów skroniowo-żuchwowych, przykurczami wynikającymi ze zwłóknienia mięśni.
•    Położenie zęba w łuku, nawet, gdy jest on anatomicznie na swoim miejscu w przypadku zębów trzonowych trzecich również stwarza nie lada problemy. Głównie polegają one na fakcie, iż podczas szerokiego rozwarcia ust u pacjenta wyrostek dziobiasty umiejscawia się w okolicy drugiego i trzeciego zęba trzonowego szczęki, co utrudnia instrumentację.
•    Znaczne stłoczenie zębów w łuku zębowym powoduje ograniczenia w dostępności do korony zęba mającemu podlegać ekstrakcji oraz często w efekcie daje uszkodzenie zębów sąsiadujących z tym usuwanym.

•    STAN ZĘBA

Jest on bardzo istotnym oraz widocznym dla lekarza elementem określającym przebieg przyszłej ekstrakcji. Oczywistym jest, że osłabiona struktura zęba będzie powodowała trudności w jego usunięciu. Może ona być spowodowana dużym wypełnieniem, czy też rozległą próchnica obejmującą ząb. Wówczas podczas zabiegu należy szczególnie zadbać o to, by dzioby kleszczy były założone możliwie na zdrowej strukturze zęba, niezajętej przez proces próchnicowy.
Poprzez wykonanie zdjęcia radiologicznego należy wykluczyć występowanie resorpcji wewnętrznych i zewnętrznych. A jeśli już takowe występują to dzięki ocenie przedzabiegowej można wywnioskować, czego będzie można się spodziewać. W przypadku resorpcji będzie to prawdopodobnie złamanie korzenia na poziomie, na którym występuje.
Trudności można się także spodziewać przy usuwaniu zęba, który był leczony endodontycznie, szczególnie w bardzo odległej przeszłości. Ząb taki będzie się charakteryzował dużą kruchością i łamliwością.
Powinno się także ocenić ząb pod względem występowania ankylozy bądź hipercementozy, co również może nastręczyć wielu problemów.

•    STAN KOŚCI OTACZAJACEJ ZĄB

Zwraca się tutaj szczególną uwagę na gęstość i grubość kości zwłaszcza po stronie policzkowej. Przy dużej gęstości występującej np. u pacjentów starszych, u tych z nawykowym miażdżeniem pokarmów istnieje duże ryzyko złamania zęba podczas ekstrakcji. Na zdjęciu rentgenowskim kość gęsta będzie nieprzepuszczalna dla promieni rentgenowskich, natomiast ta bardziej podatna na rozprężanie i w efekcie czyniąca ekstrakcję prostszą dla operatora bardziej przepuszcza promienie rentgenowskie.

•    ANATOMIA ZĘBA

Ocenie należy poddać także takie oczywiste i podstawowe dla operatora aspekty jak ilość korzeni oraz ich cechy szczególne jak długość, kształt, rozbieżność korzeni w zębach wielokorzeniowych. Im większa rozbieżność, długość oraz większe zakrzywienie tym ekstrakcja może okazać się bardziej skomplikowana.

•    STOSUNEK ZĘBA DO INNYCH STRUKTUR ANATOMICZNYCH

•    ZATOKA SZCZĘKOWA

Położenie korzeni zębów względem zatoki szczękowej wykazuje znaczną zmienność. Mogą znajdować się w minimalnej relacji z nią, bądź też mogą być od niej oddzielone tylko cieniutką warstwą kości. Należy także wziąć pod uwagę stopień pneumatyzacji zatoki, która to zwiększa się wraz z wiekiem oraz wraz z utrata tylnych zębów szczęki.
Zęby, przy których usuwaniu istnieje znaczne ryzyko odsłonięcia zatoki, wytworzenia połączenia ustno-zatokowego, czy też przetoki powinny zostać zakwalifikowane do ekstrakcji chirurgicznej.

•    PĘCZEK NACZYNIOWO-NERWOWY ZĘBODOŁOWY DOLNY

Ustalenie jego położenia jest szczególnie ważne przez wzgląd na możliwość uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego, zwłaszcza dotyczy to usuwania trzecich trzonowców w żuchwie. Do oceny tych wszystkich parametrów szczególnie przydatne a wręcz niezbędne okazały się zdjęcia radiologiczne. Najczęściej wykonywane są zdjęcia zębowe w projekcji okołowierzchołkowej lub pantomograficzne. Czasem wykorzystuje się też zdjęcia zgryzowe, zwłaszcza w przypadku zatrzymanego guzka lub chęci obejrzenia policzkowo-językowego lub podniebienno-policzkowego położenia zęba. Na szczęście dzisiaj usuwanie zębów nie ma nic wspólnego z tym pamiętnym sprzed lat. Ekstrakcja stanowi pierwszy etap implantacji, więc dentystom zależy na jak najdelikatniejszym jej wykonaniu. Każdej fazie, począwszy od znieczulenia, a skończywszy na sterowanej regeneracji tkanek, przyświeca jeden cel: zminimalizować ból i utratę kości. Zrozumienie tych zasad i wprowadzenie ich w życie w połączeniu z perfekcyjnym opanowaniem technik chirurgicznych pozwoli na pomyślne przeprowadzenie zabiegu, jakim jest ekstrakcja. Należy także pamiętać, że samo atraumatyczne usunięcie zęba to nie wszystko, trzeba jeszcze zadbać o prawidłowe gojenie się rany, zarówno w obrębie części kostnej, jak i dziąsłowej, co przy zastosowaniu się do powyższych zasad i poprawnym wykonaniu procedury jest niemalże pewne.