Pieniądz jest w gospodarce zbiorem aktywów, którymi ludzie regularnie posługują się, aby kupować dobra i usługi od innych ludzie.

Funkcje:

1.miernik wartości-jednostka rozrachunkowa- w pien wyrażone są ceny i prowadzone są rozliczenia, w tej funkcji pien jest miarą, która służy do inf o cenach i zobowiązaniach:

-ceny dóbr wyrażane są za pomocą pien

-pien jest podstawą inf dla gosp rynk

-obniża koszty transakcyjne

2.środek wymiany-cyrkulacji-obiegu

Za pośrednictwem pien ludzie dokonują wymiany dóbr i usług oraz spłacają inne wzajemne zobowiązania.

3.środek tezauryzacji-przechowywania wartości-pien pozwala na odkładanie siły nabywczej.

Kreacja pieniądza przez banki-sytuacja w której banki stwarzają możliwości do przekraczania stanu konta i tworzenia wkładów na żądanie o wartości przekraczającej poziom zgromadzonych rezerw gotówkowych.

Funkcje BC:

Instrumenty BC:

-operacje otwartego rynku-zakup lub sprzedaż rządowych pap wart w celu wywarcia wpływu na poziom pien w gospod.Gdy BC kupuje pap zwiększa się baza monetarna. Kiedy sprzedaje zminiejsza i tez podaż pien.

Polityka ST dyskontowej-stopy dyskontowe-ustalenie takiej ST % po której banki komercyjne mogą pożyczać pien z BC

P.okreslania rezerw obowiązkowych stopa rezerw obowiązkowych -ustalenie ST rezerwy obowiązkowej.(Cb)

Bank Emisyjny – jako bank emisyjny dokonuje emisji pieniądza, jest zawsze wypłacalny, jeśli ponosi straty dodrukowuje pieniądza

Bank Banków – jako bank banków jest bankiem rezerwowym dla banków komercyjnych, tworzy pieniądz gotówkowy, reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza gotówkowego, reguluje płynność systemu bankowego, kształtuje potencjał kredytowy banków komercyjnych poprzez stosowanie instrumentów pieniężnych.

Bank Gospodarki Narodowej - jako bank gospodarki narodowej jest egzekutorem obiegu pieniężnego oraz bilansu płatniczego.

Bank Państwa – jako bank państwa zajmuje się obsługą płatności zagranicznych, realizuje politykę państwa w stosunku do kursu walut i zajmuje się utrzymywaniem rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.

Zadania BC:

czuwanie nad realizacją uchwalonej przez sejm polityki pieniężnej,
- emitowanie pieniądza,
- ustalanie, w porozumieniu z Ministrem Finansów, wzorów nominałów banknotów i monet oraz zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych,
- wykonywanie obsługi bankowej budżetu państwa,
- ustalanie form, trybu i zasad udzielania kredytu refinansowego bankom oraz udzielanie tego kredytu,
- określanie wysokości oraz gromadzenie rezerw obowiązkowych innych banków,
- sporządzanie planu kredytowego i opracowanie założeń polityki pieniężno-kredytowej państwa, a po uzyskaniu opinii Rady ministrów, przedstawienie go Sejmowi,
- współdziałanie z Ministrem Finansów w opracowywaniu planu bilansu płatniczego,

Funkcja banku banków

-nadzoruje operacje banków komercyjnych,

- Udziela im pożyczek na rozszerzenie działalności kredytowej,

- Ustala stopy rezerw obowiązkowych

-odpowiedzialność za stabilność, rozwój i sprawność funkcjonowania całego systemu bankowego oraz tworzenie regulacji zapewniających płynność sektora bankowego.

F. banku centralnego państwa

-polega na formułowaniu i realizacji polityki pieniężnej, organizowaniu i czuwaniu nad sprawnym przebiegiem procesów rozliczeń i rozrachunków w systemie bankowym. NBP ponosi także współodpowiedzialność za politykę dewizową i politykę kursu walut. Spełnianie funkcji banku państwa ma istotne znaczenie dla osiągania celów banku centralnego, a w szczególności utrzymania wewnętrznej wartości pieniądza krajowego i jego wartości zewnętrznej .