To pierwotniak, czyli mikroskopijny jednokomórkowiec zdolny do wykonywania wszystkich czynności życiowych. Ma dobrze rozwinięty aparat ruchu - pięć poruszających się wici i błonę falującą. Rozmnaża się przez podział. Jego miejscem bytowania jest najczęściej u kobiet pochwa, kanał szyjki macicy i pęcherz moczowy, a u mężczyzn - cewka moczowa, gruczoł krokowy i pęcherzyki nasienne.
Rzęsistek pochwowy to pierwotniak pasożytujący w organizmie człowieka. Powoduje rzęsistkowicę- chorobę dróg moczowo - płciowych o ostrym bądź przewlekłym przebiegu.
Do zarażenia dochodzi najczęściej drogą płciową. Możliwe jest też zakażenie pośrednie - poprzez używanie wspólnych ręczników, przyborów toaletowych, bielizny pościelowej, urządzeń sanitarnych. Rzęsistek pochwowy przeżywa w kroplach nie wyschniętej wydzieliny chorej osoby i stanowi źródło zarażenia. Wyposażony w znakomite narządy ruchu, szybko przedostaje się do pochwy, następnie do szyjki macicy. W niektórych przypadkach może kolonizować macicę, a nawet jajowody. Dociera również przez cewkę moczową do pęcherza moczowego.
U mężczyzn pierwotniak ten przenika do gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych z worka napletkowego przez cewkę moczową. Może też dostać się do pęcherza moczowego.
Przebieg zakażenia
Po zarażeniu się rzęsistkiem pochwowym najczęściej dochodzi do ostrego stanu zapalnego (np. pochwy), który nie leczony przechodzi w zapalenie przewlekłe, a następnie w przewlekłe utajone.
Objawy chorobowe występujące w ostrej postaci rzęsistkowicy to przede wszystkim upławy (wydzieliny z dróg rodnych): bardzo obfite, pieniste, cuchnące, o barwie przeważnie żółtej lub zielonkawej, a także świąd, pieczenie, ból w okolicy krocza, podrażnienie sromu i pochwy. Gdy do infekcji dróg płciowych dochodzi zarażenie dróg moczowych, może wystąpić pieczenie, częstomocz, parcie na mocz, a nawet bolesne oddawanie moczu oraz bóle w podbrzuszu.
Bezobjawowe nosicielstwo
Rzęsistek pochwowy może bytować w sposób bezobjawowy np. w gruczole krokowym mężczyzny i stanowić źródło zakażenia dla kobiet.
Do zarażenia partnerki dochodzi przez wydzielinę gruczołu krokowego i zainfekowane nasienie. U kobiet w stadium utajonym przewlekłym również brak jest klinicznych objawów infekcji. Trichomonas vaginalis może znajdować się w pochwie przez wiele lat bez objawów chorobowych. Jednak taki stan utajenia może w każdej chwili ulec zaostrzeniu. Wiąże się to z możliwością zarażenia partnera seksualnego.
Rozpoznanie
Podstawą rozpoznania jest wykrycie badaniem mikroskopowym pasożytów w odpowiednio pobranym i przygotowanym materiale biologicznym (wydzielina pochwy, cewki moczowej, osad moczu).
Zwalczanie
Bardzo dużą rolę w zapobieganiu chorobie odgrywa przestrzeganie podstawowych zasad higieny życia codziennego, a przede wszystkim unikanie przygodnych kontaktów seksualnych. Ważne jest także stosowanie przez mężczyzn - partnerów seksualnych - prezerwatyw.
Niezbędne są stałe okresowe badania kontrolne u lekarza ginekologa.
Nie wolno bagatelizować objawów i zwlekać z udaniem się do lekarza. Rzęsistkowica jest chorobą w pełni uleczalną. Stosowane nowoczesne leki są preparatami skutecznymi.