UBEZPIECZENIA
Podziały ubezpieczeń:
na życie
pozostałe (osobowe)
Znaczenie ubezpieczeń ekonomicznych, gospodarczych i społecznych
funkcje ekonomiczne i społeczne
aby wyeliminować skutki zdarzeń losowych
Ubezpieczenie jest to urządzenie gospodarcze, którego nadrzędnym zadaniem jest łagodzenie lub w pełni likwidowanie negatywnych skutków zdarzeń losowych poprzez rozłożenie ich ciężaru na wiele jednostek, którym dane zdarzenia zagrażają.
Znaczenie społeczne: majątkowe,
ubezpieczenia na życie, emerytalne.
Ubezpieczenie jest formą usługi.
Kanały dystrybucji ubezpieczeń:
biuro podróży, hotel, telefoniczne
banki (ubezpieczenia kredytu)
internet (koszty leczenia za granicą, nieszczęśliwych wypadków)
Proces zawierania ubezpieczenia – zawarcie umowy między dwiema stronami:
wypełnienie wniosku ubezpieczeniowego
po wypełnieniu pracownik przystępuje do sporządzenia polisy ubezpieczeniowej
- oznaczenie towarzystwa ubezpieczeniowego
- oznaczenie właściciela ubezpieczenia, mienia
- oznaczenie ubezpieczającego
- suma ubezpieczanego majątku
- należna składka
- podpisy stron umowy
Ubezpieczenia obowiązkowe – ogólne warunki nadawane są przez rozporządzenia Ministrów Finansów.:
OC
rolne (od wielkości gospodarstwa, od mienia gospodarstwa)
grup zawodowych (adwokata, lekarza, pielęgniarki)
Rodzaje polis ubezpieczeniowych:
1) Polisy imienne i na okaziciela
(bezimienne – np. wycieczka)
2. Indywidualne i zbiorowe
3. Jednostkowe i generalne
ad. jednostkowa – gwarancja zapłaty wadium w jednym przypadku
ad. generalne – na jakiś okres np. rok (gwarancja zapłaty wadium)
Kupując polisę kupujemy ochronę ubezp..
Okres obowiązywania polisy (najczęściej 1 rok) zawarty w polisie.
Mogą być krótkoterminowe oraz dłuższe (ubezpieczenie gwarancja należytego wykonania kontraktu).
Jakimi czynnikami kieruje się klient wybierając towarzystwo ubezpieczeniowe:
produkt (dostępność, przystępność, na ile spełnia wymagania klienta)
- cena za ubezpieczenie
- sposób dystrybucji ubezpieczeń,promocji
zasoby ludzkie usługodawcy (towarzystwa ubezpieczeniowego)
- pokrywanie strat losowych, zabezp. sił wytwórczych przed zniszczeniem
- Ochrona własności osobistej
- Ochrona życia i zdolności do pracy (ZUS, KRUS, towarzystwa ubezpieczeń na życie)
- Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa
- wymuszanie przez towarzystwa na ubezpieczanych pewnych warunków (prowadzące do zmniejszenia ryzyka wystąpienia szkody)
- finansowanie przedsięwzięć ochrony (np. tablice reklamowe, kampanie społeczne zwiększające świadomość społeczną zmniejszające ryzyko)
-towarzystwo ubezpieczeniowe realizuje politykę socjalną i emerytalną
- prywatne tow. ubezp.. napędzą poprzez ubezpieczenia emerytalno – inwestycyjne
Cechy funkcji – niezależnie od ustroju politycznego i ekonomicznego.
Zasady ubezpieczeń gospodarczych – określone wymagania, jakie stawiane są określonym usługom ubezpieczeniowym.
1. Zasada realności (pewności)
2. Zasada pełności
3. Zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej
4. Zasada szybkości wypłaty odszkodowania i świadczeń ubezpieczeniowych
Ad. 1 Zasada realności (pewności) – jest to pewność (gwarancja) prawa do otrzymania odszkodowania, że strata losowa zostanie wyrównana przez zakład ubezpieczeniowy w granicach sumy ubezpieczeniowej i ogólnych warunków ubezpieczenia. Jeżeli zakład próbuje uwolnić się od obowiązku wypłaty odszkodowania, ochrona jest nierealna.
Na pojęcie realności ochrony ubezpieczenia składają się II gwarancje:
- prawne; - ekonomiczne
Prawne (zagwarantowane przez prawo)
1. ustawa z dn. 28.07.1990 o działalności ubezpieczeniowej
2. przepisy w Kod. Cywilnym ( 27 księga)
3. gwarantują terminy (w ciagu 30 dni od zgłoszenia roszczenia) wypłaty odszkodowania
4. wiemy według jakiej metody będzie ustalane odszkodowanie
5.precyzyjne ustalenie środków odwoławczych
Ekonomiczne – każdy zakład ubezpieczeniowy musi być odpowiednio zasobny (wypłacalny, płynność).
Aktuariusz – musi być w zakł. ubezp, ustala wysokość składki ubezpieczeniowej (na podstawie danych) – od niego zależy kondycja finansowa firmy (przy zbyt wysokich składkach firma może wpaść w pułapkę finansową).
Rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe – każda firma ubezpieczeniowa musi posiadać kapitały własne.
o wydolności ubezpieczeniowej – ubezpieczeniowy fundusz gwarancyjny (% każde towarzystwo ubezpieczeniowe musi odprowadzać).
Ad. 2 Pełności ochrony ubezpieczeniowej – postuluje zapewnienie ubezpieczonemu takiego poziomu finansowania wyrównania strat, jaki w danych warunkach możliwy jest do osiągnięcia.
Szkoda - wszelki uszczerbek jakiego doznaje majątek ubezpieczonego, przy czym uszczerbek ten musi wystąpić w postaci straty bądź w postaci utraty korzyści.
Techniczne aspekty wyrównania:
- wysokość ubezpieczenia
- wysokość odszkodowania
niedoubezpieczenie
ubezpieczenia w pełnej wartości
nadubezpieczenia
Ad. a w przypadku wypłaty odszkodowanie jest relatywnie zmniejszane, (np. 50% wartości majątku opiewa polisa – tak też otrzymamy odszkodowanie w wysokości 50%)
Udział własny – ubezpieczony w każdym przypadku partycypuje w części powstałej szkody.
Rola udziału własnego:
wypełnia funkcje prewencyjną
udział własny w sposób nieraz wydatny obniża składkę ubezpieczenia
Franszyza:
1.Integralna – oznacza granicę szkody poniżej której zakład ubezpieczeniowy nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania, określa się kwotowo lub %
2. Redukcyjna – odszkodowanie zawsze jest pomniejszane o określony %
Ad. 3. Zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej:
- zawiera wskazanie, aby organizacja i funkcjonowanie ubezpieczeń, zabezpieczały każdej zainteresowanej w ubezpieczeniu jednostce możliwość korzystania z tego urządzenia w miarę potrzeb.
Funkcjonowanie zależy od czynników:
- dostępność usługi/produktu ubezpieczenia na rynku
- dostosowanie produktu ubezpieczenia do potrzeb
- świadomość ubezpieczeniowa społeczeństwa polega na tym, że ludzie powinni o nim wiedzieć do czego służy, umiejętność dopasowania wybranego ubezpieczenia do naszych potrzeb
Funkcja prewencyjna ubezpieczeń:
- zabezpieczanie się , wszelka działalność zmierzająca do zmniejszenia szkód losowych poprzez ograniczenie ich rozmiarów oraz zmniejszenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia
- ogólne zapobieganie wystąpienia szkody, jeżeli ktoś nas zalewa, zakręcić wodę.
Rodzaje prewencji:
ogólna – przejawia się w kształtowaniu prawa pozytywnego (pisanego) w taki sposób by zawierało normy, które nakłaniają wszystkich do zapobiegania możliwym do przewidzenia zdarzeniom losowym
prewencja w postaci działania gospodarczego – ograniczenie szkód, których nie udało się uniknąć (płonie dom, zacznijmy go gasić)
Prawo regresu – gdy szkoda, nastąpiła wskutek osoby trzeciej, lub rażącego niedbalstwa ubezpieczonego,tow. ubezp ma prawo domagania się zwrotu wypłaconej kwoty
Tzw. system bonus malus – w ubezpieczeniach komunikacyjnych, zniżki, zwyżki w ubezpieczeniu
stosowanie w produktach ubezpieczeniowych udziału własnego w przypadku wystąpienia szkodę my sfinansujemy w odpowiedniej części
F. Akumulacji kapitałowej
Ryzyko ubezpieczeniowe – prawdopodobieństwo, że coś się wydarzy, prawdopodobieństwo efektu innego niż oczekiwany.
Potocznie ryzyko to niebezpieczeństwo.
W ubezpieczeniach ryzyko to przedmiot ubezpieczenia.
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej klasyfikuje te ryzyka.
Rozdzielenie ryzyka ubezpieczalnego i nieubezpieczalnego
Podziały ryzyka:
I. Ryzyko finansowe i niefinansowe:
Finansowe są to takie ryzyka, które powodują straty dające się ująć finansowo. Mamy z nimi do czynienia przy ubezpieczeniach majątkowych.
Niefinansowe powodują straty nie dające ująć się finansowo, grupa ubezpieczeń na życie.
Statyczne występują niezależnie od czasu tzn., że mogą się pojawiać nawet wówczas gdyby nie było postępu cywilizacyjnego
Dynamiczne – są to ryzyka pochodne od rozwoju cywilizacyjnego, ekonomicznego czy technologicznego.
Fundamentalne są bezosobowe, mają wpływ na wiele jednostek lub całe społeczeństwo, u ich źródeł są inflacja, wojna, rozruchy.
Partykularne stwarzają zagrożenie w skali interesów indywidualnych ich źródła tkwią w aktywności jednostki (podpalenie).
Czyste – zrealizowane powoduje stratę: - niezrealizowane nie przynosi korzyści.
Spekulatywne – zrealizowanie uzasadnia oczekiwanie korzyści albo poniesienie straty; - niezrealizowanie się ryzyka to brak straty lub zysku gra na giełdzie, inwestycje.
Probabilistyczne, które da się obliczyć metodami matematycznymi bądź na podst. danych statystycznych.
Estymacyjne to takie, przy którego ocenie można stosować rachunkowe określenie prawdopodobieństwa.
Społeczne – kreowane przez człowieka.
Przyrodnicze – kreowane przez przyrodę.
Osobowe – powodują uszczerbek w dobrach osobistych człowieka, zdrowiu, życiu.
Majątkowe – zagrażają dobrom majątkowym.
Podział wg aspektu niepewności:
ryzyka charakteryzujące się tym, że mamy do czynienia z niepewnością dotyczącą samego faktu realizacji ryzyk np.. ryzyko wypadku samochodowego
co do których mamy pewność że nastąpią lecz nie wiemy kiedy w jakim terminie np. ryzyko śmierci
charakteryzują się tym, że zarówno realizacja i czas mogą być pewne, ale aspekt niepewności dotyczy ich skutków np. ryzyko huraganu
Klasyfikacja ubezpieczeń:
Publiczne – których realizacja jest efektem woli państwa, są to ubezpieczenia obowiązkowe prowadzone przez publiczną osobę prawną czy państwową jednostkę nie posiadającą osobowości prawnej (ZUS)
Prywatne – które może prowadzić prywatna osoba prawna będąca zakładem ubezpieczeniowym działająca na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej
Klasyfikacja ubezpieczeń prywatnych:
Majątkowe – przedmiotem jest interes ubezpieczeniowy związany z dobrami materialnymi oraz prawnymi lub zobowiązaniami majątkowymi.
Osobowe – interes ubezpieczeniowy związany z życiem, zdrowiem lub zdolnością zarobkowania.
Majątkowe – rzeczowe
Osobowe – praw i zobowiązań
Ustawowej klasyfikacji ubezpieczeń dokonuje ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 1990r.
Dział – ubezpieczeń na życie:
Grupy:
1.na życie ,
2. posagowe
3.na życie z funduszem inwestycyjnym
4.rentowe
5.wypadkowe i chorobowe (uzupełnia poprzednie)
Dział pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz majątkowych:
Grupy:
1..ubezpieczenie wypadku (przy pracy, w drodze do i z pracy)
3..ubezpieczenie casco pojazdów lądowych za wyjątkiem kolei
7..ubezpieczeń mienia w transporcie
8..ubezpieczeń szkód spowodowanych żywiołami
9..ubezpieczeń kradzieży
10..obezpieczeń OC posiadaczy pojazdu mechanicznego
13..ubezpieczenie OC deliktowej (za czyn niedozwolony) i kontraktowej (za czyn nie wywiązania się z umów)
14..ubezpieczenie kredytu
17..ubezpieczenie ochrony prawnej
Podstawowe podmioty funkcjonujące w sektorze ubezpieczeń:
Zakłady ubezpieczeniowe
Agenci ubezpieczeniowi
Brokerzy
Stowarzyszenia zawodowe
Izby ubezpieczeniowe
Agencje rządowe
Agenci ubezpieczeniowi – jest to osoba fizyczna lub podmiot gospodarczy upoważniony przez zakład bezp.. do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu tego zakładu i na jego rzecz.
Wymogi:
-musi posiadać licencję – uprawnienie
-zarejestrowana działalność gospodarcza
Licencja:
- Odbycie odpowiedniego szkolenia i zdanie egzaminu
- Musi zamieszkiwać na terenie RP
- Nie może być karany za umyślne przestępstwa na mieniu i dokumentach
- Musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych
Agenci:
-na wyłączność – tylko z jedną firmą (dużo większa prowizja zna dobrze oferowane produkty)
-multiagenci – pośrednik ma umowy z wieloma firmami ubezpieczeniowymi
Broker ubezpieczeniowy – zawieraniu umów w imieniu ubezpieczającego lub na pośredniczeniu przy zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczonego. Kurtaż – wynagrodzenie. Pracuje na podstawie zezwolenia – trudno je uzyskać, pilotuje umowy i obsługę ewentualnych szkód.
Broker reasekuracyjny – przy zawieraniu umów reasekuracyjnych, ubezpieczenia zawartego ubezp. (duża firma zawiera ubezp. i towarzystwo je ubezpiecza).
Formy prawne działalności ubezp. – jako działalność pośrednia lub bezpośrednia.
Bezpośrednia – zawieranie umów ubezp,
Pośrednia – zawieranie umów między zakładem a reasekuratorem
Prowadzona jest na podstawie zezwolenia Ministra Finansów.
Wniosek ma zawierać: nazwę, siedzibę, zakres terytorialny, dane dotyczące kapitału akcyjnego, planu działania na pierwsze trzy lata, statut zakładu, przykładowe ogólne warunki ubezpieczenia.
Formy:
- Spółka akcyjna – odmienność od innych S.A.:
a. wszelkie zmiany w statucie musi zatwierdzić Minister Finansów
b .mogą być założone tylko przez osoby nie karane za przestępstwa umyślne przeciwko mieniu
c .obowiązek informowania MF o każdej zmianie w akcjonariacie w strukturze spółki
d. zarząd musi mieć w swoim składzie przynajmniej 2 osoby z wykształceniem kierunkowym
Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych:
- powołane do ubezpieczania określonych grup (np. lasów państwowych)
- Non – profit , nie musi przynosić zysków
- Członkowie grupy mają niższe składki, bo pomniejszone o zyski roku poprzedniego
- Ubezpieczenie swoich członków na zasadzie wzajemności
- Względnie tanie ubezpieczenia
-Wpis do rejestru Ministra Finansów – wymagania kapitałowe 25% niższe niż przy zakładaniu towarzystwa w formie S.A.
Umowa ubezpieczenia regulowana jest:
- Kodeksem cywilnym 805-834 rozdział o ubezpieczeniach
Rozporządzenie Ministra Finansów
Art. 805 – zakład ubezpieczeniowy zobowiązuje się spełniać określone świadczenia w razie zajścia przewidzianych w umowie wypadków zaś ubezpieczający się zobowiązuje się zapłacić składkę.
II strony – ubezpieczyciel i ubezpieczający, może być też ubezpieczony.
Uprawniony – zwany inaczej uposażonym np. w razie śmierci osoby.
Umowę ubezpieczenia uważa się za zawartą z chwilą doręczenia przez zakład ubezpieczeń, ubezpieczającemu polisy, która stanowi potwierdzenie przyjęcia przez zakład ubezpieczeniowy oferty i zawarcie umowy ubezpieczenia.
Data zawarcia nie przesądza o powstaniu tylko data wymieniona na polisie.
Standardowy okres - 1 rok, odstępstwo krótsze np. na nr próbne, wyrównanie dnia ubezpieczenia całego majątku
Wieloletnie – należące do gwarancji ubezpieczeń finansowych.
W momencie zawarcia polisy otrzymujemy od agenta, ogólne warunki ubezpieczenia.
Odstąpienie od umowy ubezpieczenia możliwe jest:
1. kiedy zostanie ujawniona okoliczność, która powoduje tak zwiększone ryzyko wypadku, że zakład nie zawarłby umowy gdyby o tej okoliczności wiedział, np. ktoś produkuje sztuczne ognie w drewnianym budynku, we wniosku zaznacza, że budynek jest murowany tzn. poświadczona została nieprawda
2. jeżeli zakład ubezpieczeniowy ponosił odpowiedzialność przed zapłaceniem składki, a składka nie została opłacona w umówionym terminie.
Obowiązkowe zabezpieczają nas wprost przed odpowiedzialnością za te zdarzenia.
Obowiązkowe same się nie rozwiązują.
Dobrowolne AC – rozwiązują się w momencie nie opłacenia składki.
Ubezpieczyciel zgadza się na rozwiązanie umowy w czasie, gdy mija to ubezp.
Ubezpieczeniowy fundusz gwarancyjny, gdy mamy nieważną polisę, tj. składka nieopłacona +2.400 na fundusz w razie spowodowania wypadku.
Przeds. ubezpieczeniowe i jego finanse.
to organizacja, która jest zdolna dostarczyć usługi ubezpieczeniowe spełniające oczekiwania klientów, którzy mogą je nabyć za cenę pozwalającą uzyskać przedsiębiorstwu nieujemny wynik finansowy.
Przedmiotem działania przeds. ubezp. może być wyłącznie działalność ubezpiecz.
Działalność ubezpieczeniowa może być prowadzona bądź przez zakłady publiczne bądź prywatne (ZUS, KRUS, publiczne).
Miedzy zakładami prywatnymi duża konkurencja:
-konkurencja nie pozwala na zawyżanie cen, zniżka cen ubezpieczeń
-coraz doskonalsze produkty za niską składkę, powiększanie proponowanej ochrony ubezpieczeniowej
-efektem konkurencji bywa liberalizowanie likwidacji szkód, (bezgotówkowe rozliczenia między zakładem a mechanikiem)
-rozbudowa szarej strefy zakładów naprawiających
-koszty, znaczna rozbudowa sieci dystrybucyjnej ubezpieczeń, brak lub nadwyżka kosztów za utrzymanie budynków
Zakłady publiczne, charakteryzują się:
- bardzo małymi kosztami akwizycyjnymi (pozyskanie składki ubezpieczenia prowizji od ubezpieczenia)
- wysokie koszty administracyjne, wynagrodzenie pracowników, siedziba, wyposażenie,
- duża baza pracowników, obsługują ludzi
- najbardziej zrównoważony portfel ryzyka generalnie (emerytalne, rentowe, wypadko-we, chorobowe)
Zakłady prywatne:
- z definicji działając dla zysku oczekują zwrotu zainwestowanego kapitału
- interes ubezpieczonych konkuruje z interesem inwestorów, poprzez to, że inwestor chce zarobić, a ubezpieczony chce duże odszkodowanie
- skłonność do przyjmowania najlepszych ryzyk, ograniczanie ubezpieczenia przedsięwzięć ryzykownych, więc brak jest chętnych na zawarcie tego ubezpieczenia
- maksymalizacja zysku przed. ubezp. skłania do bardziej ryzykownego lokowania funduszy ubezpieczeniowych
W czym przejawia się działalność przedsiębiorstw ubezpieczeniowych?
- każde przedsiębior. dba o swój rozwój
-tworzy strategie rozwoju produktów ubezpieczeniowych
- rozwój produktów ubezpieczeniowych
- dostosowanie produktów do panujących warunków na rynku
akwizycja produktów ubezpieczeniowych
-każda firma dąży do zdobycia zaufania klientów i akceptacji marki
- dobrze rozwinięte kanały dystrybucji dopasowanie do rynku
- zarządzanie finansami,
- tworzenie rezerw
- kształtowanie i kontrola kosztów
- skuteczne lokowanie środków na rynku finansowym
Dbałość o zgodność z przepisami prawnymi, zawsze ta działalność rodzi spory, droga sądowa eliminacja zagrożeń poniesienia strat.
Podstawowe funkcje działalności zakładu ubezpieczeń:
1.Dbanie o swój rozwój:
-tworzenie strategii, tworzenie nowych produktów ubezpieczeniowych
2. Aktywizacja produktów ubezp..
3. Zarządzanie finansami firmy:
- tworzenie rezerw,
- kształtowanie i kontrola kosztów,
- skuteczne lokowanie środków na rynku finansowym
4.Dbałość, aby cała działalność była zgodna z prawem i przepisami
Majątek towarzystwa ubezpieczeniowego składa się :
Wartości niematerialne i prawne – nabyte przez przedsiębiorstwo bezp.. podczas prowadzenia działalności, prawa majątkowe, które nadają się do gospodarczego wykorzystania np. koszty poniesione w związku z rozpoczynaniem działalności.
lokaty – tworzone , aby zapewnić płynność finansową, aby zapewnić klientowi wypłacalność,
lokaty funduszów ubezpieczeń na życie – rachunek i ryzyko ubezpieczającego. Lokaty te powstają wskutek działalności inwestycyjnej
Należności i roszczenia – Należności – środki finansowe przedsiębiorstwa przejściowo znajdujące się w dyspozycji kontrahentów do momentu spłaty należności. Roszczenia-specyficzna grupa rozrachunków powstająca w przypadku kwestionowania przez kontrahentów całości lub części należności oraz w przypadku ujawnienia niedoborów w składnikach majątkowych przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego.
Inne składniki majątku np.
-rzeczowe składniki majątku, - środki pieniężne,- akcje własne do zbycia
- inne pozostałe składniki majątku
6. Rozliczenia międzyokresowe czynne jeśli przedsiębiorstwo ponosi koszty dotyczące przyszłych okresów.
Tow. ubezp. mogą inwestować w bony i obligacje bez ograniczeń, także w obligacje gminne.
W nieruchomości nie więcej niż 25% środków. W grunty rolne nie wolno inwestować. Można inwestować w akcje dopuszczane do publicznego obrotu z nie więcej niż 30%. Mogą inwestować także w akcje nie będące przedmiotem publicznego obrotu do 15%.
Mogą lokować w bankach pod warunkiem, że nie mogą one przekraczać 20% sumy funduszy własnych banku.
Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego:
kapitały własne:
kapitał podstawowy – właścicieli, akcjonariuszy, pierwotny wkład wniesiony przy założeniu przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego ewentualnie później uzupełniany
kapitał zapasowy – który odzwierciedla źródła finansowania aktywów przez przedsiębiorstwo w trakcie jego działalności. Tworzy się go z zysku wypracowanego przez przedsiębiorstwo oraz z dopłat akcjonariuszy. Tworzenie kapitału może być obowiązkowe (przepisy prawa mówią, że spółka musi odpisywać 8% od zysku netto do momentu, gdy wysokość tego kapitału osiągnie 1/3 kapitału akcyjnego) – lub dobrowolne na zasadzie porozumienia
-kapitał rezerwowy – powstaje z różnic aktualizacji wartości środków trwałych i przeszacowania majątku.
-Niepodzielny wynik finansowy z lat ubiegłych
-Wynik finansowy roku obrotowego
2.kapitały obce:
- zobowiązania przyporządkowane – obejmują ogólną wartość zobowiązań zabezpieczonych na majątku przedsiębiorstwa (np. kredyty)
- rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe przeznaczone są na bieżące i przyszłe pokrycie odszkodowań i świadczeń ubezpieczonych
- pozostałe rezerwy
- rozliczenia międzyokresowe bierne i przychody z przyszłych okresów
Instytucje obrotu ubezpieczeniowego (ubezpieczeniowe)
1.Rzecznik ubezpieczonych – reprezentowanie interesów ubezpieczonych i innych uprawnionych z umów ubezp. Działania jego reguluje ustawa o działalności ubezpieczeniowej:
a. rzecznik posiada uprawnienia opiniowania aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń
b. reprezentowanie i ochrona interesów ubezpieczonych
c. informowanie organów nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działalności zakładu ubezpieczeniowego
d. inicjowanie i prowadzenie działalności informacyjnej w zakresie ubezpieczeń
e. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (IV 2002r. UNNFE + .......)
f. działalność towarzystw ubezpieczeniowych i pośredników – nadzór
ZADANIA:
-ochrona interesów ubezpieczonych i zapobiegania sytuacji niewypłacenia przez zakład ubezpieczający odszkodowania
-centralny organ administracji rządowej – właściwym z zakresie funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych
-obrady – na posiedzeniach jest głosem doradczym
Nadzór sprawowany przez komisje polega na:
-Wydawanie licencji agenta ubezpieczeniowego
-Zezwolenia na działalność brokera ubezpieczeniowego
-Może w każdym czasie przeprowadzić kontrolę działalności i stanu majątkowego każdego zakładu ubezpieczeniowego oraz zażądać wyjaśnień i informacji dotyczących zakładu ubezpieczeniowego i jego gospodarki finansowej
-Może wprowadzić zarząd komisaryczny w zakładzie ubezpieczeniowym w razie nieprawidłowości
- Wydaje różnego rodzaju zalecenia mające na celu usunięcie i dostosowanie działalności zakł. ubezp. do przepisów prawa
Komisja jest organem niezależnym od podmiotów rynku ubezpieczeniowego i emerytalnego.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny – zabezpiecza prawa ubezpieczonych.
Zadania:
Wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz OC – rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego
wypłaca odszkodowania za szkody na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu lub rolnika w przypadku nieustalenia sprawcy wypadku
UFG – wypłaca odszkodowania osobie , gdy posiadacz pojazdu nie posiada obowiązkowego ubezpieczenia OC
zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych w przypadku ogłoszenia upadłości towarzystwa ubezpieczeniowego, którego byli klientami – dotyczy to roszczeń z tytułu umów obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów i rolników, oraz z tytułu umów na życie w wysokości 50% wierzytelności
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny utrzymuje się z:
-wpłat od zakładów ubezpieczeniowych
-dochodów z lokat
-wpływu z kar nałożonych na osoby, które nie dopełniły obowiązku zawarcia umowy OC
Polska Izba Ubezpieczeniowa – samorząd gospodarczy firm ubezpieczeniowych. Przynależność do niego jest obowiązkowa.
Polska Izba Ubezpieczeniowa reprezentuje wspólny interes swoich członków wobec organów władzy i administracji, prowadzi działania na rzecz rynku ubezpieczeniowego m. in.:
-aktywnie uczestniczy w pracach związa-nych z powstawaniem prawa ubezp.
-wydaje ekspertyzy i opnie
-zajmuje się szerzeniem wiedzy wśród swoich członków
Ubezpieczenia na życie – celem ich jest zapewnienie ochrony finansowej osobom bliskim.
Rodzaje ubezpieczeń:
1.ubezpieczenia ochronne – przedmiotem ochronnym jest życie. Wypłata świadczenia jedynie w przypadku śmierci w czasie trwania polisy
2.ubezpieczenia ochronno – oszczędnościowe – najbardziej popularne. Przedmiotem ubezpieczenia jest życie osoby ubezpieczonej i zarazem oszczędzanie. Polisy z funduszem inwestycyjnym – (część składki na ubezpieczenie, część na fundusz inwestycyjny)
3.ubezpieczenia oszczędnościowe – charakteryzuje się zminimalizowaną ochroną ubezpieczeniową. Nadrzędnym celem jest gromadzenie środków finansowych. Długoterminowa inwestycja
Czynniki wpływające na wysokość składki ubezpieczeniowej:
-wiek, -płeć, -stan zdrowia
- wykonywany zawód,- długość okresu ochrony, - suma, -rodzaj ubezpieczenia
Podstawowym obowiązkiem każdego zakładu ubezpieczeniowego w czasie trwania umowy jest wypłata świadczenia w razie zajścia zdarzenia objętego umową.
Wyłączenia odpowiedzialności:
-w przypadku zatajenia lub podania we wniosku nieprawdziwych informacji które miały wpływ na zaistniałe zdarzenie – dotyczy to pierwszych 3 lat ubezpieczenia
-w przypadku popełnienia lub usiłowania popełnienia samobójstwa- pierwsze 2 lata
-śmierć wskutek działań wojennych
-pozbawienia życia osoby ubezpieczonej przez uposażonego
Ważne czynniki przy ustalaniu składki:
statystyczna średnia długość życia
koszty utrzymania towarzystwa
Ubezpieczenia publiczne prowadzone są przez ZUS, KRUS, Zakład Emeryt. MSWi
Akt prawny mówiący o ubezpieczeniach:
Ustawa o systemie ubezpieczeń społ. z 1998r wchodzi w pakiet ustaw reformy systemu emerytalnego
- ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym teraz- (o powszechnym ubezpieczeniu w narodowym funduszu zdrowia – zlikwidowała kasy chorych
ustawy obejmują
- ubezpieczenia emerytalne,- rentowe
- ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa zwane chorobowym
- ubezpieczenia w razie wypadku w pracy a także chorób zawodowych
Regulacje:
- zasady podlegania bezp.. społecznych
- zasady ustalania opłacania składek na US
- zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek (każdy posiada konto ubezpieczeniowe, gdzie znajdują się wszystkie informacje dotyczące jego osoby) brak danych przed 01.01.1999r (w tym celu ustalenie kapitału początkowego) braki należą też do oprogramowania
konto płatnika – miejsce w bazie danych dla pracodawców , dane odnośnie zgłoszonych pracowników itp.
Zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych wykonuje:
-Zakład Ubezpieczeń Społecznych
-Otwarte Fundusze Emerytalne
- Zakłady Emerytalne
-Płatnicy składek
Trzy pierwsze tworzą istotę trójfilarowego systemu ubezpieczeń społecznych.
Przyszła emerytura będzie płacona z trzech źródeł:
1.ZUS – podstawowa emerytura
2.Otwarty Fundusz Emerytalny
3.Zakład Emerytalny – prowadzący ubezpieczenia dobrowolne
Kto podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu:
-pracownicy – na podstawie umowy o pracę(czasami umowa zlecenia)
- osoby wykonujące pracę nakładczą
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą
- funkcjonariusze policji straży granicznej
- osoby będące na urlopie wychowawczym
Składki płacone są po połowie i płatnik i pracujący
Okres podlegania Ubezpieczeniu Emerytalnemu, Rentowemu i Chorobowemu – od momentu podjęcia zatrudnieniu do momentu rozwiązania umowy o pracę
Sposób ustalania składki:
Stopa składki ustalona % i jednakowa dla wszystkich ubezpieczonych
040 – 8,12
Ze składki na emerytalne – 7,3 do OFE
Zwolnienie z kwoty opłacania składek po osiągnięciu 30-krotności średniego wynagrodzenia
Zakres działań:
-stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych
-wymierzanie i pobieranie składek na FUNDUSZ Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowni. Fundusz Emerytalny
-prowadzi rozliczenie z płatnikami składek
-prowadzi indywidualne konta ubezpieczonych i płatników składek
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych – państwowy fundusz celowy powołany w celu realizacji zadań z zakresu zadań ubezpieczeń społecznych. Dysponentem FUS jest ZUS.
FUS jest bogatą firmą (w 2003r posiada 100 mld zł)
Fundusz Rezerwy Demograficznej – na jego miejsce FUS odpisuje rezerwy w ramach tych środków w przyszłości środki na pokrycie brakującej kwoty na starzejące się społeczeństwo.
Czynniki mające wpływ na emeryturę:
-długość zatrudnienia – okresy składkowe, okres podlegania ubezpieczeniom
-zarobki, jakie osiągało się w czasie kariery zawodowej
-otrzymujemy z tego podstawę wymiaru
I – w 2009 roku emerytura na nowych zasadach
-przedmiotem działań funduszu jest gromadzenie i inwestowanie środków pieniężnych z przeznaczeniem na wypłatę ich swoim członkom po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego
Ubezpieczenia zdrowotne – reguluje ustawa o (powszechnym ubezpieczeniu narodowym) teraz o NFOZ, reguluje ona:
-sposób zgłaszania się do UZ
ustalania składek na ubezpieczenie
-sposób opłacania i rozliczania tych składek
-sposób prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników
- zasady działania i organizację NFOZ
- zasady ubezpieczenia potrzeb zdrowotnych i organizację udzielania świadczeń zdrowotnych
opiera się na
-zasada powszechności
-równego traktowania obywateli
- zasada pełnej dostępności każdego do służby zdrowia
Osoby podlegające ubezpieczeniu:
- obowiązkowo te same grupy osób: pracownicy i mundurówka
- osoby posiadające polskie obywatelstwo lub cudzoziemcy mający stałe zameldowanie
08.2002 nowelizacja powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego w całości weszła w NFOZ
np. wyrejestrowanie bezrobotnych, dopisanie ich do małżonków
można dobrowolnie, każdy kto nie ma tytułu może zawrzeć umowę ubezp.zdrowotnego.
dzieci ubezpieczonych przez okres nauki dopisane do rodziców
Ustawa tworzy
Narodowy Fundusz Zdrowia- państwowa jednostka organizacyjna, która posiada osobowość prawną.
NFZ w celu zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych zarządza środkami finansowymi przekazanymi na podstawie ustawy oraz zawiera umowy ze świadczeniodawcami.
Prawa ubezpieczających się :
-prawo do świadczeń zdrowotnych mających na celu zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrycie chorób oraz leczenie i zapobieganie niepełnosprawności
PYTANIA:
-Ubezpieczenia – czym są
-Organy nadzoru ubezpieczeniowego
-Zasady ubezpieczeniowe
-Podział ubezpieczeń na majątkowe i osobowe
-ostatni wykład
-Agenci i brokerzy
15-16+1 wypisanie się