STRUNOWCE I BEZKR臉GOWCE
Strunowce s膮 zr贸偶nicowanym typem zwierz膮t. Niekt贸rych przedstawicieli strunowc贸w mo偶emy zaliczy膰 do zwierz膮t najwy偶ej zorganizowanych, o czym 艣wiadczy ich z艂o偶ona budowa, cechy fizjologiczne ( np. ca艂ocieplno艣膰) oraz przejawianie wy偶szych czynno艣ci psychicznych.
Strunowce licz膮 oko艂o 50 tysi臋cy gatunk贸w. Obejmuj膮 trzy podtypy:
Os艂onice
Bezczaszkowce
Kr臋gowce
Pomimo olbrzymiej r贸偶norodno艣ci zaliczanych do tego typu grup, wszystkie maj膮 wsp贸lny plan budowy. Strunowce s膮 zwierz臋tami dwubocznie symetrycznymi. Ich jama cia艂a ma charakter wt贸rny. Struna grzbietowa usztywnia cia艂o zwierz臋cia. Ma ona posta膰 walcowatego pr臋ta, z艂o偶onego z ciasno upakowanych kom贸rek tkanki 艂膮cznej. U wy偶szych strunowc贸w struna grzbietowa zast膮piona jest kr臋gos艂upem. Owy typ zwierz膮t posiada szkielet wewn臋trzny. Cewka nerwowa umiejscowiona jest po stronie grzbietowej, tu偶 nad strun膮 grzbietow膮. Wzd艂u偶 strony grzbietowej i czaszki znajduje si臋 o艣rodkowy uk艂ad nerwowy. Uk艂ad krwiono艣ny strunowc贸w jest zamkni臋ty. Ich serce umiejscowione jest po stronie brzusznej. Strunowce oddychaj膮 p艂ucami lub skrzelami. Do poruszania si臋 strunowcom s艂u偶y umi臋艣niony ogon, kt贸ry znajduje si臋 za odbytem.
Os艂onice s膮 zwierz臋tami wy艂膮cznie morskimi. S膮 to strunowce o bardzo uproszczonej budowie. Charakteryzuj膮 si臋 obecno艣ci膮 zewn臋trznej organicznej os艂onki, tak zwanej tuniki.
Bezczaszkowce prowadz膮 ma艂o ruchliwy tryb 偶ycia. Ich budowa jest nadzwyczaj prosta. Obecnie wyst臋puje kilkana艣cie gatunk贸w bezczaszkowc贸w. Przedstawicielem jest lancetnik.
Najcz臋艣ciej spotykanymi strunowcami s膮 kr臋gowce. Ich wyr贸偶niaj膮c膮 cech膮 jest posiadanie kr臋g贸w lub kr臋gos艂upa. Zalicza si臋 do nich mi臋dzy innymi :
Bez偶uchwowce
Ryby kostnoszkieletowe
Ryby chrz臋stnoszkieletowe
P艂azy
Gady
Ssaki
Ptaki
Strunowce przygotowa艂y si臋 do 偶ycia w wielu r贸偶norodnych 艣rodowiskach. Spotykamy je we wszystkich strefach klimatycznych ziemi. Zasiedlaj膮 morza i wody s艂odkie, s膮 dominuj膮cym sk艂adnikiem fauny l膮dowej, a niekt贸re opanowa艂y r贸wnie偶 powietrze. Strunowce odgrywaj膮 bardzo znacz膮c膮 rol臋 w ekosystemach.
Bezkr臋gowce to grupa zwierz膮t o bardzo r贸偶nych planach budowy i pochodzeniu. Ich cech膮 wsp贸ln膮 jest brak kr臋gos艂upa. Zalicza si臋 do nich blisko 98% wszystkich znanych form zwierz臋cych, kt贸re zaszeregowane zosta艂y do oko艂o 30 typ贸w.
Bezkr臋gowce maj膮 symetri臋 dwuboczn膮 lub promienist膮. Jama cia艂a tych zwierz膮t ma charakter pierwotny lub wt贸rny. Nie wszystkie bezkr臋gowce maj膮 cia艂a zupe艂nie mi臋kkie i bezbronne. Niekt贸re z nich chroni twarda skorupa zewn臋trzna. Jest ona pancerzem ochronnym, a zarazem stanowi rodzaj szkieletu zewn臋trznego. Czasami pancerz ten sk艂ada si臋 z segment贸w, jak u rak贸w, skorpion贸w czy owad贸w. Bywa tez twardy i sztywny, jak u 艣limak贸w i ma艂偶. Uk艂ad nerwowy skorupiak贸w umiejscowiony jest po stronie brzusznej. Uk艂ad krwiono艣ny bezkr臋gowc贸w jest otwarty. Zdarza si臋 jednak, 偶e u niekt贸rych jest zamkni臋ty. Serce stawonog贸w znajduje si臋 po stronie grzbietowej. Bezkr臋gowce oddychaj膮 skrzelami, p艂ucotchawkami, tchawkami lub ca艂a powierzchni膮 cia艂a.
Wi臋kszo艣膰 zwierz膮t bezkr臋gowych jest ma艂a. Wiele z nich 偶yje w wodzie. W艣r贸d bezkr臋gowc贸w wyr贸偶niamy:
Parzyde艂kowce (stu艂bia, koralowce)
P艂azi艅ce (wyp艂awki, tasiemce)
Nicienie (glista)
Pier艣cienice (d偶d偶ownica)
Mi臋czaki (艣limaki, ma艂偶e, g艂owonogi)
Stawonogi (skorupiaki, owady, paj臋czaki)
Bezkr臋gowce maj膮 istotny wp艂yw na wszystkie 艂a艅cuchy troficzne w naturze, na gospodark臋 i zdrowie cz艂owieka. R贸偶norodno艣ci膮 swoich zachowa艅, pi臋knem kszta艂t贸w oraz kolor贸w dostarczaj膮 wielu prze偶y膰 estetycznych.
Przyk艂ady bezkr臋gowc贸w
Przyk艂ady kr臋gowc贸w