UKŁAD ODPORNOŚCIOWY

• Podstawową cechą układu odpornościowego jest zdolność odróżnienia struktur obcych od własnych.

• Ciała obce charakteryzują się immunogennością – zdolność pobudzania układu odpornościowego organizmu do reakcji obronnej skierowanej przeciwko nim, nazywa się antygenami (drobnoustroje, niektóre związki chemiczne, tkanki obcego organizmu lub zmienione tkanki własne).

• Hapten – związek, który nie wykazuje immunogenności, ale może być wiązany przez immunoglobiny.

• Reakcja organizmu na antygen może wyniknąć z jego wrodzonych właściwości:

  • Odporność nieswoista – wrodzona.

  • Odporność swoista – nabyta.

MECHANIZMY ODPORNOŚCI NIESWOISTEJ (WRODZONEJ)

• Uwarunkowana genetycznie.

• Skuteczność działania zależna jest również od warunków utrzymywania zwierząt (żywienie, warunki zoohigieniczne, czynniki stresowe).

• Wyróżniamy 3 bariery przeciwdziałające zagrożeniu ze strony czynników patogennych:

  • Skóra i błony śluzowe oraz ich wydzieliny.

  • Nieswoiste czynniki humoralne występują w płynach ustrojowych działające bakteriobójczo i bakteriostatycznie.

  • Komórki z właściwościami żernymi.

NIESWOISTE CZYNNIKI HUMORALNE

• Występujące w płynach ustrojowych:

  • Układ dopełniacza.

  • Interferon.

  • Transferryna i laktoferyna – działanie bakteriostatyczne.

• Interferon – wytwarzany w komórce od wpływem czynników indukujących (np. wirusów). Hamuje proces biosyntezy białka.

NIESWOISTE PROCESY OBRONNE – FAGOCYTOZA

• Dokonują komórki żerne – fagocyty, mikrofagi.

• W drodze fagocytozy komórka pochłania dwie cząstki pokarmowe np. bakterie.

Przebieg fagocytozy:

1. Wiązanie antygenu i aktywacja fagocytu.

2. Powstanie fagosomu i przemieszczenie lizosomów.

3. Powstanie fagolizosomu i rozkład antygenu.

4. Uwolnienie produktów rozkładu antygenu.

MECHANIZMY ODPORNOŚCI SWOISTEJ NABYTEJ

• Odporność swoista typu komórkowego – komórki wchodzą w bezpośredni kontakt z antygenem.

• Odporność swoista typu humoralnego – walczą z nim za pomocą przeciwciał wydzielanych do płynów ustrojowych.

• Hormony kory nadnerczy – kortykoidy są wydzielone w zwiększonej ilości w stanach stresowych i wykazują właściwości immunosupresyjne – hamują procesy odpornościowe.