PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE
-Prawo międzynarodowe publiczne i prywatne oddziałują na siebie nawzajem.
| PRAWO MIĘDZ. PUBLICZNE | PRAWO WEWNĘTRZNE |
|---|---|
-Może być między 2 lub wieloma państwami -źródłem jest: zwyczaj międzynarodowy, umowy międz. -sposób tworzenia prawa tworzą państwa- ale nie ma dużego organu odpowiedzialnego za to |
-Art.87K- Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, akty pr. miej. -tworzenie prawa- przez parlament- organ tworzy prawo dotyczące ich społeczeństwa |
ART. 53- Konwencja Wiedeńska z 1969 r o prawie traktatów- „ius cogens”- np. zakaz tortur-
CECHY NORM:
+jest powszechnie uznana przez społeczność międzynarodową
+nie jest możliwe odstępstwo od norm ius cogens
+mogą być zmienione przez późniejszą normę ius cogens
ART.103- Karty Narodów Zjednoczonych- jej przepisy są ponad obowiązkami wynikającymi z innych porozumień(np. umów, traktatów), w razie sprzeczności między państwami, które są członkami KNZ.
PREMIE:
Ius facit inter partes- prawo/ umowy obowiązują wyłącznie strony które się nimi związały
Umowy międzynarodowe nie wpływają na sytuację państw trzecich(nie można narzucać jakiemuś państwu jakiegoś zachowania, sytuację).
METODA REGULACJI PRAWA MIĘDZ.:
RODZAJE:
1.regulacja karna
2.regulacja administracyjna
3.regulacja cywilistyczna(zakłada równość stron)
PAR IN PAREM NON HABET IMPERIUM- równy nad równym nie ma władzy
SANKCJE WYNIKAJĄC Z PR. MIĘDZ. DZIELIMY NA:
I.Podział ze względu na podmiot stosujący sankcję:
1.indywidualne- nakładane przez państwo
2.zbiorowe- kolektywne- nakładane przez organizacje międzynarodowe- zbiór państw
II.Podział- kryterium zorganizowania:
1.zorganizowane(przewidziane są w umowie międzynarodowej):
+organizacyjne
+korygujące
+środki przymusu bezpośredniego
2.niezorganizowane(nie SA unormowane w umowie międzynarodowej, zazwyczaj mają charakter pozaprawny):
+socjologiczne
+odwetowe(retorsje, represalia)
SANKCJE ZORGANIZOWANE:
1.ORGANIZACYJNE- polegają na zamieszczeniu lub wykluczeniu państwa z organizacji międzynarodowej
2.KORYGUJĄCE- polegają na nałożeniu kary na państwo nieprzestrzegające prawa, lub zawieszenie korzystnych postanowień wynikających dla tego państwa
3.ŚRODKI PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO- szczególny rodzaj sankcji, w wypadku gdy państwo narusza zakaz użycia siły lub groźby w stosunkach międzynarodowych.
SANKCJE NIEZORGANIZOWANE:
1.SOCJOLOGICZNE- polegają na negatywnej reakcji opinii publicznej
2.ODWETOWE:
+RETORSJE- coś za coś; są one zgodne z prawem ale godzą w interesy państw
+REPRESALIA- nie jest dopuszczalny, jest niezgodny z prawem, np. androlepsja czyli zatrzymanie obywateli innego państwa jako zakładników; jedynie dopuszczalne jest embargo czyli zakazy zazwyczaj gospodarcze np. zakaz importu/eksportu broni, gazu.
Cechy środków odwetowych:
-sankcja musi być proporcjonalna do zastosowania
-muszą być zgodne z prawem
-środki odwetowe wyrażone są w celu pokazania wyrażenia dezaprobaty
PODMIOTOWOŚĆ PRAWNA- to:
1.zdolność prawna- możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków
2.zdolność do czynności prawnych- to możliwość wywoływania skutków prawnych poprzez działania
PODMIOTOWOŚĆ PRAWNA MIĘDZYNARODOWA:
-to możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków, które wynikają z prawa międzynarodowego publicznego bezpośrednio
-Źródła tego prawa:
+w umowach międzynarodowych
+zwyczaj
+prawo zwyczajowe
+uchwały
+prawo twórcze
+jednostronne akty państw
ELEMENTY PODMIOTOWOŚCI PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO:
1.IUS TRACTATUM- prawo zawierania umów międzynarodowych
2.IUS LEGATIONUS- prawo wysyłania lub przyjmowania przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych(czynne- wysyłanie; bierne- przyjmowanie)
3.Prawo do przystępowania organizacji międzynarodowych
4.IUS STANDI- uprawnienie do występowania z roszczeniami przeciwko innym podmiotom prawa międzynarodowego publicznego
5.Ponoszenie odpowiedzialności
PODMIOTY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO:
1.Państwo
2.Organizacje międzynarodowe
3.Stolica Aposolska≠Watykan
4.Zakon Kawalerów Maltańskich
5.Narody walczące o niepodległość
6.Strona Wojująca
7.Powstańcy
8.Osoby fizyczne i osoby prawne
(2-8 mają charakter wtórny- muszą je utworzyć ,a nie można tego zrobić bez państwa)
PAŃSTWO- aby powstało musi być:
-ludność- taka ilość, aby państwo było samowystarczalne
-terytorium- to obszar ustalony wodny/morski, lądowy, powietrzny, podziemny
-władza
-może być- zdolność do nawiązywania stosunków z innymi państwami
-suwerenność państwa- jest niezależne od innych podmiotów
-ma charakter pełny i pierwotny, ma swoją podmiotowość już przez to że istnieje
PAŃSTWO- jest to pierwotny, pełny i suwerenny podmiot prawa międzynarodowego publicznego, obejmujący określone terytorium, zamieszkałe przez ludność, podlegającą władzy.
RODZAJE PAŃSTW:
I.Podział ze względu na stopień scentralizowania władzy:
+jednolite- jedna władza; w pr. międz. kompetencje do zawierania umów mają tylko państwa o systemie federalnym
+złożone- dwa systemy, zazwyczaj federalny, poszczególnych części składowych; w pr. międz. ius tractatum czyli prawo zawierania umów międzynarodowych, należy także do poszczególnych części składowych
PAŃSTWO TRWALE NEUTRALNE- ma zagwarantowaną integralność wewnętrzną i swoja neutralność zagwarantowaną przez inne państwo. Mają możliwość posiadania armii. Państwa prowadzące politykę neutralności: Finlandia, Szwecja- nie ma jednak polityki neutralności zagwarantowanej przez inne państwo.
PAŃSTWO POWSTAJE GDY:
1.zasada efektywności- gdy mamy ludność, terytorium i władzę
2.zasada legalności- norma prawna musi być, która ma charakter deklaratywny, czyli powstać zgodnie z prawem
!!!Uznanie państwa nie jest konieczne!!!
UTWORZENIE PAŃSTWA (MOŻE BYĆ POPRZEZ):
+oznaczenie granic + sukcesja
+przesiedlenia
+zdobycie państwa
+rozbicie państwa
+zjednoczenie
+inkorporacja
Zjednoczenie państw- gdy dwa państwa się połączą i utworzą całkiem nowe.
Rozpad- na skutek działania jakiś czynników jedno państwo rozpadło się na dwa całkiem inne.
Inkorporacja- dwa państwa połączyły się i utworzyły jedno pod nazwa jednego z nich.
Secesja- z jednego państwa powstaje wiele nowych z czego jedno ma nadal nazwę taką sama jak państwo pierwsze.
POWODY UPADKU PAŃSTWA:
-w przypadku zjednoczenia państw
-inkorporacji
-rozpadu