AUDYT RYZYKA
"Zarządzanie ryzykiem" pod red. K. Jadwigi, PWN Wa-wa
"Inwestycje - instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa" Jajuga
"Audyt wewnętrzny w praktyce"
"Statystyczne metody oceny ryzyka" Maliny, Zieloś
Audyt wewnętrzny, a kontrola wewnętrzna
Zadanie kontroli wewnętrznej:
Kontrola wewnętrzna musi generować "wartość dodaną", doradzać w sprawach identyfikacji zagrań i pomagać przedsiębiorstwu w przetrwaniu.
Nowoczesny audyt to audyt, dla którego podstawą badania są systemy kontroli. W literaturze amerykańskiej kontrola wewnętrzna obejmuje 5 ściśle ze sobą powiązanych składników wynikających ze sposobu, w jaki działalność jest prowadzona i zintegrowanych z zarządzaniem.
5 składników to:
środowisko kontroli
identyfikacja i szacowanie ryzyka
czynności kontrolne
informacja i komunikacja
monitoring
Audyt wewnętrzny charakteryzuje się:
Przyjęciem odmiennego, niż kontrola instutycjonlna operacyjnego celu działania. Jest nim raczej certyfikowanie systemu zarządzania instytucją, który powinien dawać racjonalną pewność jej prawidłowego działania.
Księgowej i kosztowej efektywności.
Pod względem metodycznym, specjalizacją w ocenie systemu funkcjonowania kontroli finansowej z wykorzystaniem narzędzi statystycznych.
Planowością pracy ze szczególną rolą długoterminowego szacowania ryzyka.
Funkcjonalną niezależnością w ramach własnej instytucji.
Pełnym dostosowaniem do międzynarodowego standardu audytu wewnętrznego.
TABELA MAIL
Ciągłe zmiany, rozwój organizacyjny i technologiczny to czynniki, które spowodowały konieczność realizacji spojrzenia nie tylko na zarządzanie, ale także na audyt, dotychczasowy model uznawał prymat systemów kontroli wewnętrznej jako przedstawiciel obszaru badań audytu wewnętrznego.
Od kilkunastu lat można zauważyć dość znaczące zmiany ..... tej orientacji, położenie bardzo wyraźnego nacisku na ryzyko.
Rosnące wpływy audytu wewnętrznego na zarządzanie ryzykiem i odwrotnie. Konstruowane są modele zintegrowane, które zakładają bardzo daleko idące zależności pomiędzy zarządzaniem ryzykiem i audytem wewnętrznym.
W takich modelach uwypukla się:
konieczność ścisłej współpracy oraz porozumienia pomiędzy kadrą kierowniczą, a osobami przeprowadzającymi audyt wewnętrzny;
powiązania pomiędzy planami strategicznymi i operacyjnymi organizacji, a planami audytu wewnętrznego, co podkreśla nastawienie audytu "na przyszłość";
zmiana paradygmatu audytu ze zorientowanego na mechanizmy kontroli na audyt przeprowadzany w oparciu o ryzyko.
Mały słownik:
Ryzyko - przedsięwzięcie, którego wynik jest nieznany, zależny od przypadku; możliwość, że coś się uda lub nie.
negatywna koncepcja ryzyka, ubezpieczenia
2 pojęcia:
ryzyko rozumiane negatywnie (ryzyko jako zagrożenie, ryzyko oznacza możliwość nie osiągnięcia oczekiwanego efektu)
ryzyko rozumiane neutralnie (ryzyko jako zagrożenie i szansa, oznacza możliwość osiągnięcia efektu różniącego się od oczekiwanego).
Czynniki determinujące wielkość ryzyka należą zarówno do sfery mikro, jak i makroekonomicznej, a więc całego otoczenia przedsiębiorstwa. Złożoność procesu zarządzania ryzykiem wynika przede wszystkim z konieczności prognozowania, a zatem niepewność co do przyszłości jest głównym czynnikiem występowania ryzyka ekonomicznego.
Decyzja o podjęciu ryzyka jest decyzją subiektywną, na którą wpływ ma stosunek decydenta do ryzyka:
awersja do ryzyka - decydent podejmuje ryzyko wtedy, gdy oczekuje rekompensaty w postaci premii za ryzyko;
obojętność (neutralność) względem ryzyka - przy podejmowaniu decyzji wielkość ryzyka nie ma znaczenia;
skłonność do ryzyka - decydent jest skłonny podjąć dodatkowe nakłady w celu podjęcia decyzji o wyższym ryzyku.
Im wyższa awersja do ryzyka tym wyższa premia za ryzyko.
Po co konieczny jest poziom ryzyka?
Jest to jeden z elementów zarządzania ryzykiem podmiotu, jest to podejmowanie decyzji i realizacja działań prowadzących do osiągnięcia przez ten podmiot akceptowanego poziomu ryzyka.
Zarządzanie ryzykiem podmiotu (w uproszczeniu) obejmuje następujące etapy:
identyfikacja ryzyka
pomiar ryzyka
sterowanie ryzykiem
monitorowanie i kontrola ryzyka.
Ryzyko całkowite można sklasyfikować (ze względu na czynniki je kształtujące):
ryzyko systematyczne (zewnętrzne) nie podlegające kontroli podmiotu, w którego jest zasięgu np. siły przyrody, warunki ekonomiczne danego rynku itp. Za zasadnicze jego źródła uznaje się zmiany stopy procentowej, inflacji, przepisy prawne, sytuację ekonomiczno-polityczną;
ryzyko specyficzne (niesystematyczne, wewnętrzne) podlegające kontroli podmiotu, np. zarządzanie firmą, konkurencja, płynność, bankructwo firmy, poziom dźwigni finansowej operacyjnej.
Ryzyko czy niepewność?
Niepewność, gdy występują zmiany, dla których nie można oszacować prawdopodobieństwa wystąpienia.
W przypadku ryzyka wynik w przyszłości też nie jest znany, ale znane są jego alternatywy z prawdopodobieństwem wystąpienia.
Ryzyko finansowe, tzn. ryzyko powodujące finansowe skutki dla podmiotu, który jest na nie narażony - ryzyko kredytowe.
Rodzaje ryzyka finansowego:
ryzyko rynkowe
ryzyko operacyjne
ryzyko płynności
ryzyko prawne
ryzyko biznesu
ryzyko wydarzeń
ryzyko modelu.
Ryzyko rynkowe jest to ryzyko wynikające ze zmian cen na rynkach finansowych i innych związanych z nimi rynkach np. towarowy. Zmiany cen na tych rynkach wywołują konsekwencje (zarówno pozytywne jak i negatywne) dla podmiotów, które są narażone na to ryzyko. Ryzyko rynkowe jest ............................ (ZDANIE)
Cztery rodzaje ryzyka rynkowego:
ryzyko kursu walutowego
ryzyko stopy procentowej
stopa SPOT - po której sprzedaż / wykup z dostawą natychmiastową.
ryzyko cen akcji
ryzyko cen towarów.
Ryzyko kursu walutowego wynika ze zmian kursu walutowego na rynku i dotyczy tych instrumentów finansowych (innych aktywów, zobowiązań), których wartość zależy od kursu walutowego.
Dla aktywów podmiotu wzrost kursu walutowego wpływa pozytywnie, spadek zaś negatywnie.
Dla zobowiązań podmiotu wzrost kursu walutowego wpływa negatywnie, spadek zaś pozytywnie.
Rynek stopy procentowej wynika ze zmian stóp procentowych na rynku finansowym i dotyczy instrumentów (innych aktywów i zobowiązań), których wartość zależy od stóp procentowych.
Ryzyko stopy % występuje przede wszystkim w sytuacji, gdy podmiot otrzymuje lub dokonuje płatności, których wielkość zależy od przyszłych stóp procentowych - gdy podmiot ma aktywa lub zobowiązania, których wartość zależy od kształtowania się stóp procentowych.
Rynek towarów wynika ze zmian cen.
Rynek cen nieruchomości ??? ostatnio też jest zaliczany do ryzyka rynkowego.
Nieruchomość jako przedmiot inwestycji.
Ryzyko kredytowe - oznacza możliwość niedotrzymania warunków umowy przez drugą stronę kontraktu, co oznacza, iż strona narażona na ryzyko nie otrzyma w oczekiwanym terminie płatności określonych warunkami kontraktu.
Ryzyko kredytowe według pierwszego kryterium wyróżniamy:
ryzyko niedotrzymania warunków
ryzyko wiarygodności kredytowej (credit worth intenssive)
Drugie kryterium wyróżnienia rodzaju ryzyka kredytowego wynika z charakteru drugiej strony kontraktu.
Wyróżniamy tu:
ryzyko kredytobiorcy lub ryzyko emitenta, gdy zawarty kontrakt ma postać dłużnego instrumentu finansowego (kredyt, obligacja)
ryzyko drugiej strony lub ryzyko kontrpartu (counter party risk) gdy zawarty kontrakt jest powodem powstania zobowiązania, lecz nie jest instrumentem dłużnym.
Dotyczy to instrumentów pochodnych powodujących powstanie zobowiązania.
Ryzyko operacyjne jest to ryzyko straty wynikające z niewłaściwych, nieprawidłowo działających systemów, procesów wewnętrznych i zewnętrznych.
W Nowej Bazylijskiej umowie kapitałowej wyróżniono siedem cząstkowych obszarów występowania ryzyka operacyjnego:
oszustwo wewnętrzne
oszustwo zewnętrzne
bezpieczeństwo pracy, relacje z pracownikami
klienci, produkty, relacje biznesowe.
zniszczenie fizycznych aktywów
wady systemów
zarządzanie procesami biznesowymi
Ryzyko płynności
W odniesieniu do podmiotu gospodarczego płynność oznacza możliwość zamiany aktywów na gotówkę w krótkim czasie po spodziewanej cenie.
Płynność podmiotu - możliwość regulowania przez podmiot zobowiązań w terminie.
Wypłacalność podmiotu - wartość rynkowa aktywów.
Ryzyko prawne istnieje w przypadku możliwości uchwalenia aktów prawnych mających wpływ na sytuację danego podmiotu gospodarczego lub w przypadku niekorzystnych efektów prawnych w zawartych przez podmiot umowach.
Ryzyko biznesu - jest to ryzyko spowodowane zmianami warunków ekonomicznych prowadzenia działalności gospodarczej przez podmiot. Odgrywa ważną rolę właściwie w przypadku .............???????
Ryzyko modelu - jest to ryzyko wynikające z błędów w modelu teoretycznym stosowanym w świecie rzeczywistym.