Góry lodowe

 

Góry lodowe są unoszącymi się na powierzchni bryłami zamarzniętej wody słodkiej, które oderwały się od lodowców. Najwięcej jest ich wiosną i latem, gdy podnoszą się temperatury morza i wody. Wielkie masy zamarzniętej słodkiej wody na Grenlandii i Antarktydzie topią się przy brzegach i bloki lodu odrywają się od całości i żeglują w morze. Góry lodowe różnią się wielkością. Niektóre z nich przyjmują od niewielkie rozmiary, inne wynoszą się na wysokość 45 m nad wodą i mierzą znacznie więcej pod jej powierzchnią. W miarę swojej wędrówki, góry lodowe cały czas topią się i dzielą na mniejsze.

Na półkuli północnej każdego roku od lodowców na Grenlandii odrywa się 10 000 gór lodowych. Topnieją one zazwyczaj przez okres dwóch lat, lecz w zależności od wielkości i odległości od bieguna mogą przetrwać do 10 lat. Niektóre góry lodowe mogą mieć niebieską, brązową, lub brązową barwę. Wynika to z osadów planktonu, który niesiony jest przez górę. Góry lodowe topią się najczęściej w wodzie, której temperatura wynosi około 5ºC. W takich warunkach tracą one zazwyczaj średnio 3 metry wysokości dziennie.

Ciśnienie spowodowane przez lądowe ruchy geologiczne powoduje, że płyty lodu spływają z Grenlandii i Antarktydy w stronę morza. Gdy wiosną i latem lód zaczyna topnieć te gigantyczne płyty lodowe wypływają w morze tworząc ogromne pływające masy zbitego lodu.

Zagrożenie dla statków

Każdego dnia około jedna czwarta oceanów świata jest zagrożona zbitym lodem ponieważ zimy na Arktyce i Antarktydzie są od siebie odległe zaledwie o sześć miesięcy. Góry lodowe mogą przemieszczać się na odległość tysięcy kilometrów z prędkością do 44 km dzienne. Większość dużych gór lodowych ukazuje się na radarze, lecz mniejsze z nich są widoczne dopiero z odległości 2 km przy spokojnym morzu. Lód nie odbija zbyt dobrze dźwięku i na skutek tego echo odbijające się od fal morskich może maskować obecność góry lodowej.

 

Biorąc pod uwagę, że góry lodowe mogą pokonywać tysiące kilometrów od miejsca oderwania, stanowią one coraz większe zagrożenie dla okrętów, zwłaszcza gdy ze względu na niską temperaturę schładzają wodę wokół siebie, doprowadzając do powstania mgły. Podczas przemieszczania topią się one i dzielą na mniejsze części, co praktycznie uniemożliwia śledzenie ich trasy. Prawo międzynarodowe narzuca zmniejszenie prędkości przez statki płynące przez wody pełne gór lodowych.

W warunkach szczególnie niebezpiecznych samoloty straży przybrzeżnej wylatują z Argentyny, Nowej Fundlandii i patrolują cały teren. Czasami można zniszczyć szczególnie niebezpieczną górę lodową stosując mieszaninę sproszkowanego glinu i tlenku żelaza, która spala się dając bardzo wysoką temperaturę. Technika ta została wprowadzona po raz pierwszy w 1929 r. Poza tym próbuje sieje z ograniczonym powodzeniem rozbijać bombami, torpedami, ostrzeliwać i taranować.

Zatonięcie 15 kwietnia 1912 r. Titanica, brytyjskiego luksusowego liniowca pasażerskiego było najsłynniejszą tragedią, która wynikła z kolizji z górą lodową. Statek został specjalnie zaprojektowany w taki sposób, aby mógł sobie radzić z górami lodowymi, a jego projektanci chełpili się utrzymując, ze statek jest on. Jego konstrukcja zawierała 16 wodoodpornych przedziałów, z których cztery mogły być napełnione wodą, a mimo to statek nie szedł na dno. Jednak podczas swojej dziewiczej podróży z Southampton w Wielkiej Brytanii do Nowego Jorku w USA statek zderzył się z górą lodową w odległości 640 km od południowego wybrzeża Nowej Fundlandii. Woda wypełniła pięć przedziałów, w wyniku czego śmierć poniosło 1 517 osób.