1. Należy do rodziny astrowatych – Asteraceae
Pochodzi z Ameryki Północnej
Do Polski został sprowadzony w XVIII w. jaki roślina pastewna i ozdobna
Poza ojczyzną uprawiany jest na większą skalę Chinach, Rosji, na Ukrainie oraz w południowej i środkowej Europie
2. Jest roślina jednoroczna, ale zachowuje się jak wieloletnia, gdyż odradza się na wiosnę nawet z odłamków bulw pozostałych po zbiorze, dając corocznie początek nowej plantacji na tym samym polu
Słonecznik bulwiasty jest rośliną dnia krótkiego toteż dzień długi w naszej szerokości geograficznej powoduje zahamowanie rozwoju generatywnego roślin.
3. Słonecznik bulwiasty jest cenną rośliną o dużym potencjale produkcyjnym i wszechstronnym użytkowaniu.
W ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie tym gatunkiem,
4. W Polsce topinambur był przed wojną popularny na Śląsku. Topinambur ma jednak także szereg innych zastosowań
jego liście i łodygi wykorzystuje się jako paszę dla zwierząt gospodarskich – zarówno bezpośrednio, jak i po przetworzeniu na susz czy granulat,
sieczka z surowych łodyg nadaje się na podłoże do produkcji grzybów jadalnych, m. in. boczniaka, a sok z bulw i napary z kwiatów znajdują zastosowanie w leczeniu chorób przewodu pokarmowego,
służy też do produkcji alkoholu (również na cele energetyczne) i syropów fruktozowych,
jest cennym, bogatym w wielocukry, białka, kwasy organiczne i witaminy surowcem zielarskim,
zaś ze względu na obecność inuliny znajduje zastosowanie w diecie diabetyków
jest też pożytkiem pszczelim,
jest rośliną dekoracyjną i przeciwerozyjną.
5. Jako roślina energetyczna topinambur może być:
spalany bądź bezpośrednio, bądź dopiero po przetworzeniu na brykiet czy pelety,
jest też wykorzystywany do produkcji etanolu i biogazu (także po zakiszeniu).
Na koniec trzeba wspomnieć, że topinambur może być przydatny do rekultywacji terenów poprzemysłowych lub zdewastowanych przez gospodarkę komunalną.
6. Helianthus tuberosus pod względem pokroju części nadziemnej podobny jest do roślin Helianthus annuus, ale od tego gatunku różni się wytwarzaniem pędów podziemnych, im końcu których wyrastają bulwy.
7. System korzeniowy słonecznika bulwiastego jest wiązkowy, silnie rozwinięty.
Korzenie wytwarzają się u podstawy pączków znajdujących się na bulwie lub w węzłach podziemnej części łodyg.
Podstawowa masa korzeniowa mieści się do głębokości około 30 cm, a pojedyncze korzenie sięgają wgłąb gleby do około 150 cm.
8. Bulwy o wypukłych oczkach i zróżnicowanym kształcie (owalny, maczugowaty, wrzecionowaty). Są one niewielkie, o masie wynoszącej średnio 20-25 g, a w sprzyjających warunkach nawet 100 g. Na jednej roślinie może wytworzyć się około 50 bulw.
9. Barwa skórki zależnie od odmiany może być: biała, żółta, czerwona o różnych odcieniach oraz fioletowa,
barwa miąższu - biała łub żółta.
bulwy Helianthus tuberosus nie mają korkowej tkanki okrywowej, toteż po wykopaniu szybko więdną,
oczka występują w dobrze widocznych węzłach na wzgórkach, a nie w zagłębieniach jak u ziemniaka,
10. Wiązanie bulw zaczyna się w okresie najintensywniejszego przyrostu części nadziemnej i trwa do października.
Bulwy mogą być ułożone różnorodnie, mniej lub bardziej skupione, co ma duże znaczenie przy zbiorze
11. Łodyga jest wysoka (1,5-3 m), prosta, mocna, gruba, sztywna częściowo rozgałęziona, silnie ulistniona i szorstko owłosiona.
12. Liście długości około 10-30 cm, ogonkowe, o brzegach ząbkowanych i jak łodyga szorstko owłosionych, są ułożone naprzeciwległe na łodydze. Na jednej roślinie może wytworzyć się około 100-200 liści.
13. Kwiatostanem jest niewielki koszyczek, o średnicy 3-4 cm. z dwojakiego rodzaju kwiatkami: języczkowymi, o złocistożóltym zabarwieniu, znajdującym się na brzegu kwiatostanu i rurkowymi wewnątrz kwiatostanu.
Kwiaty brzeżne są płonne, a wewnętrzne - płodne. Słonecznik bulwiasty jako roślina dnia krótkiego w warunkach klimatycznych Polski może zakwitać, lecz bardzo późno i to jedynie w latach o długiej i cieplej jesieni, nasion zaś na ogół nie wytwarza.
14. Owocem jest niełupka o szaro białym zabarwieniu, długości 3-4 mm Masa 1000 nielupek wynosi 7-9 g.
W Polsce są zarejestrowane 2 odmiany słonecznika bulwiastego: Albik - o skórce białej i Rubik - o skórce czerwono-fiolelowej
15. Pod uprawę topinamburu nadają się wszystkie gleby. Oczywiście posadzony na glebie klasy III czy IV wyda wyższy plon, niż na glebie klasy VI. Miejsce w płodozmianie jest obojętne, udaje się po każdej roślinie. Chcąc użytkować plantację przez kilka lat, należy zastosować 30-40 t/ha obornika oraz nawożenie mineralne w wysokości: 50-80 kg P2O5/ha, 120-180 kg K2O/ha, 80-120 kg N/ha.
Przedzimowa uprawa roli uzależniona jest od przedplonu. Po zbożach należy wykonać podorywkę, po kukurydzy lub słoneczniku, dobrze pociąć łodygi. Po okopowych wystarczy tylko wyrównanie pola. Kolejnym etapem prac są: nawożenie organiczne i mineralne oraz orka. Wiosną należy jak najwcześniej wykonać włókowanie lub bronowanie. Po wysianiu nawozów azotowych lub fosforowo-potasowych, spulchnić glebę kultywatorem na głębokość 10-12 cm. Bulwy można sadzić wiosną (marzec-kwiecień) lub jesienią (październik-grudzień). Korzystniejsze jest sadzenie jesienne, gdyż już w kwietniu następnego roku, mamy 10-15 centymetrową zieloną plantację. Sadząc topinambur jesienią, zyskujemy 30-50 dodatkowych dni wegetacji. Ma to jednak znaczenie tylko w pierwszym roku użytkowania plantacji. Do obsadzenia 1 ha potrzeba ok. 2 tony bulw. W następnych latach nie sadzi się nowych bulw. Te, które pozostaną wystarczą do uzyskania zadawalającego plonu. Po zbiorze bulw należy rozsiać nawozy mineralne i obsypnikiem wyznaczyć nowe rzędy.