Wybrane czynniki zagrożeń biologicznych w miejscu pracy
Wykład
Wprowadzenie
Obecność czynników biologicznych w środowisku pracy i wynikające z tego faktu implikacje dla zdrowia pracowników stanowią bardzo istotny, chociaż wciąż niedoceniany, a niekiedy wręcz pomijany, problem medycyny pracy i zdrowia publicznego.
Narażenie na szkodliwości biologiczne obecne w miejscu pracy dotyczy różnych dziedzin działalności gospodarczej i może powodować wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych takich jak np. różnego rodzaju reakcje alergiczne lub toksyczne, czy choroby zakaźne.
Wprowadzenie
Najczęstsze zagrożenie w przypadku zawodowej ekspozycji na czynniki biologiczne związane jest z ich występowaniem jako składników bioaerozoli, które przenoszone są drogą powietrzną i wnikają do organizmu człowieka głównie przez układ oddechowy, błony śluzowe lub skórę, znacznie rzadziej drogą pokarmową.
Wprowadzenie
W pracy zawodowej pracowników medycznych istnieje bardzo duża możliwość narażenia się na szkodliwe czynniki biologiczne. Do zakażenia najczęściej dochodzi w momencie bezpośredniego skaleczenia, w trakcie kontaktu z zakażoną osobą , materiałem biologicznym lub drogą pokarmową.
Na podstawie Rozporządzania Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. z nowelizacją z dnia 28 lutego 2008r w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Szkodliwe czynniki biologiczne obejmują: drobnoustroje komórkowe, jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, hodowle komórkowe oraz pasożyty wewnętrzne człowieka.
Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych
Grupa 1 zagrożenia:
Czynniki, przez które wywołanie chorób u ludzi jest mało prawdopodobne,
Grupa 2 zagrożenia
Czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi, mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia
Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych
Grupa 3 zagrożenia
Czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia,
-Grupa 4 zagrożenia
Czynniki, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie czynników w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Ze względu na stopień zagrożenia ustalono cztery grupy zagrożeń biologicznych.
Każdy stopień przedstawia inny wymiar ciężkości choroby, szerzenia się jak i użycia odpowiednich metod prewencji lub terapii.
Pierwsza grupa czynników biologicznych nie wywołuje chorób u ludzi.
W drugim sektorze, znajdują się elementy, które mogą stanowić niebezpieczeństwo dla pracowników, natomiast ich zasięg w społeczeństwie jest mało prawdopodobny.
Czynniki występujące w trzecim zespole, mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby a ich możliwość występowania jest bardzo wysoka.
Czwarty stopień określa czynniki powodujące ciężkie choroby, gdzie obejmowanie w populacji jest bardzo prawdopodobne, ale co do których medycyna nie zna jeszcze skutecznych metod zapobiegania, co jest dodatkowym zagrożeniem.
Przyczyny zakażeń
Do zakażeń personelu może dojść w trakcie wykonywania czynności o charakterze medycznym tj. przeprowadzanie zabiegów diagnostycznych, leczniczych oraz pielęgnacyjno - rehabilitacyjnych pacjentów, ale również podczas prac o charakterze pozamedycznym np. czyszczenia i sterylizacji narzędzi i sprzętu medycznego, usuwania odpadów medycznych, sprzątania oddziałów, prania pościeli i bielizny szpitalnej. Narażeniu na czynniki biologiczne podlega więc zarówno fachowy personel medyczny jak i personel pomocniczy
Do zakażeń krwiopochodnych dochodzi na skutek bezpośredniego kontaktu zakażonej krwi i innych płynów fizjologicznych z ranami lub nawet niewielkimi uszkodzeniami skóry oraz błonami śluzowymi. Ryzyko zakażenia występuje w momencie zranienia ostrym narzędziem np. zakłuciem skażoną igłą do iniekcji, lub przedostaniem się zakażonej krwi do oczu
Najczęstszymi chorobami przenoszonymi w ten sposób można zaliczyć wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz ludzki wirus niedoboru odporności (HIV).
Według Światowej Organizacji Zdrowia, na około 35 milionów pracowników medycznych na świecie, aż 3 miliony jest narażona na styczność z patogenami krwiopochodnymi, z czego 2 miliony dotyczą wirusa HBV, 0,9 miliona HCV i 170 tys. HIV
Częstą przyczyną zakażenia jest pośpiech, roztargnienie lub zdenerwowanie, które towarzyszy codziennie personelowi medycznemu. Osoby z mniejszym doświadczeniem oraz osoby zmęczone są podatne na nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Każdy pacjent powinien być traktowany jako potencjalnie zakażony, ponieważ nie ma on obowiązku informowania, że jest zakażony wirusem zapalenia wątroby czy wirusem HIV
Prawdopodobieństwo zakażenia po zakłuciu zainfekowaną igłą oszacowano następująco: ryzyko około 6-30% - wirusowe zapalenie wątroby typu B,
ryzyko około 2-7% - wirusowe zapalenie wątroby typu C,
ryzyko na przełomie 0,3-0,5% - ludzki wirus niedoboru odporności.
Pracownicy zakładów fryzjerskich i kosmetycznych są narażeni na szkodliwe czynniki biologiczne: wirusy (gatunki z rodzaju HBV, HCV i HIV), bakterie (np. chlamydie, gronkowce, paciorkowce), grzyby oraz pasożyty zewnętrzne. Zanieczyszczenia mikrobiologiczne mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia osób narażonych na ich działanie. Mogą wywoływać choroby alergiczne, infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych oraz choroby skóry.
Wirus zapalenia
wątroby typu C (HCV)
Przenoszenie : bezpośrednie przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka Działanie: przewlekłe zapalenie wątroby, mogące prowadzić do marskości i raka wątroby
Profilaktyka: sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 140 o C
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym c h lorem, alkohol etylowy, aldehydy
• częściowa inaktywacja w temp. 100 C/5 min lub 60 o C/10 h
• środki ochrony indywidualnej
Szczepionki- brak
Wirus zapalenia
wątroby typu B (HBV)
Przenoszenie : bezpośrednie przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka
Działanie: zapalenie wątroby – żółtaczka wszczepienna
Profilaktyka:
sterylizacja metodami fizycznymi:
– suchym gorącym powietrzem: 160 C/60 min
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 210 C/30 min
sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, aldehydy
• wirus HBV nie jest wrażliwy na gotowanie i bardzo mało wrażliwy na promienie UV
środki ochrony indywidualnej
Wirus/ludzki wirus
upośledzenia odporności (HIV-1, HIV-2)
bezpośrednie przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka
zespół nabytego upośledzenia odporności – AIDS
Profilaktyka: dezynfekcja metodami fizycznymi: 56 o C/30 min
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• wirus ginie poza organizmem ludzkim
• środki ochrony indywidualne
Bakterie/Chlamydie/
Chlamydia pneumoniae
Przenoszenie: powietrzno-kropelkowe
zapalenie krtani, oskrzeli, zatok przynosowych, zapalenie płuc
• sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121 o C/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
Bakterie/gronkowiec złocisty/
Staphylococcus aureus
Przenoszenie: powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe, bezpośrednio przez zainfekowany sprzęt
Działanie: alergie skórne, stany zapalne błon śluzowych, zatrucia pokarmowe, zapalenie mieszka włosowego, czyraki
• sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121 C/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
• stosowanie utleniających mydeł zapobiegających alkalizacji skóry
Bakterie/paciorkowiec ropotwórczy/
Streptococcus pyogenes
Przenoszenie: powietrzno-kropelkowe, bezpośrednio przez zainfekowany sprzęt
Działanie: zakażenia ropne skóry i tkanki podskórnej (róża)
Profilaktyka:
sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121oC/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi: związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
Grzyby/dermatofity/
Epidermophyton floccosum
Przenoszenie: bezpośrednie (zakażone osoby, ręczniki, narzędzia)
Działanie: grzybice paznokci (nadmierne rogowacenie, łamliwość, zgrubienia, przebarwienia)
sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121 o C/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
• profilaktyczne stosowanie mydeł i zasypek z dodatkiem
środków przeciwgrzybiczych
Grzyby/dermatofity/
Trichophyton spp
Przenoszenie: bezpośrednie (zakażone osoby, ręczniki, narzędzia)
Działanie: grzybica strzygąca owłosionej skóry głowy, grzybica powierzchniowa i głęboka skóry gładkiej i owłosionej, grzybica paznokci
• sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121 o C/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
• profilaktyczne stosowanie mydeł i zasypek z dodatkiem
środków przeciwgrzybiczych
Pasożyty/świerzbowiec ludzki/
Sarcoptes scabiei
Przenoszenie: bezpośrednio (zakażone osoby, przedmioty, ręczniki)
Działanie: Świerzb
sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121oC/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
Pasożyty/wesz głowowa ludzka/
Pediculus humanus capitis
Przenoszenie: bezpośrednie (zakażone osoby, przedmioty, ręczniki)
Działanie: wszawica, infekcje owłosionej skóry głowy
sterylizacja metodami fizycznymi:
– ciepłem wilgotnym – autoklawowanie: 121oC/15 min
• sterylizacja metodami chemicznymi:
– związki z aktywnym chlorem, alkohol etylowy, aldehydy
• środki ochrony indywidualnej
Wirusowe zapalenie wątroby (WZW)
WZW jest ostrą chorobą zakaźną, która charakteryzuję się pierwotnym uszkodzeniem wątroby, wywołaną przez wiele czynników etiologicznych takich jak: alkohol, leki, różnorodne substancje chemiczne występujące w środowisku człowieka oraz wiele drobnoustrojów.
Wirusowe zapalenie wątroby wywołane jest przez szereg nie spokrewnionych ze sobą wirusów , dzielimy je na wirusy pierwotne hepatotropowe
( hepatitis A – HAV, hepatitis B – HBV, hepatitis D- HDV, hepatitis E – HEV , hepatitis G – HGV) oraz wirusy niehepatotropowe np..cytomegalii (CMV), Hermes (HSV), Epsteina-Barr (EBV).
Wirus HBV zostaje wprowadzony do organizmu człowieka dotąd zdrowego przez skórę lub błony śluzowe, skąd trafia do krwi. Najczęściej do zakażenia dochodzi podczas wykonywania wstrzyknięć lub transfuzji, zabiegów chirurgicznych, stomatologicznych oraz dializy pozaustrojowej, podczas których metody sterylizacji instrumentów lub podawanych dożylnie płynów były niedostateczne.
Materiałem zakaźnym może być, zainfekowana igła, zainfekowana lub uszkodzona skóra (zadraśnięcie skóry, oparzenia) lub też podawanie w celu leczniczym, przypadkowo zakażona krew lub preparaty krwiopochodne. Do zakażenia może również dojść także podczas stosunku seksualnego (hetero- i homoseksualnego).
W przebiegu WZW można wyróżnić :
okres wylęgania choroby (okres zwiastunów) z zespołem ogólnoustrojowych objawów początkowych,
okres jawnych objawów chorobowych z towarzyszącą żółtaczką lub (rzadziej) bez żółtaczki i okres zdrowienia.
okres po przebyciu choroby
WZW B
Pierwszym wyznacznikiem zakażenia HBV w surowicy jest pojawiający się na 2-4 tyg. przed wzrostem aminontransferaz antygen HBs (HBsAg), który znika w czasie 1-6 tyg. (rzadko utrzymuje się do 20 tyg.) jeśli dojdzie do całkowitego wyeliminowania wirusa z ustroju. Czasami mimo zakażenia nie udaje się wykryć antygenu HBs.
c.d.
Drugim wyznacznikiem, który również wyprzedza wzrost AlAT i AspAT jest antygen HBe(HBeAg) utrzymujący się przez 3-9 tyg. Dłużej utrzymujący się antygen może świadczyć o przetrwałym zakażeniu.
W wyniku zakażenia organizm produkuje przeciwciała, z których pierwszym pojawiającym się na 3-5 tyg. przed alloantygenem HBsAg jest przeciwciało anty-HBc IgM, które jest dowodem ostrego zakażenia. Przeciwciała te zanikają w okresie 3-24 miesięcy.
Okres zwiastunów
Po utajonym okresie wylęgania choroby, pojawia się niewielka lub krótkotrwała gorączka, niekiedy tylko uczucie ogólnego rozbicia, migrenowe bóle głowy, objawy niestrawności lub też dolegliwości reumatyczne.
Objawami mogą być również stany podgorączkowe, nadmierna pobudliwość nerwowa lub apatia, zaburzenia snu, nadpotliwość.
WZW B
Po upływie kilku tygodniu pojawiają się przeciwciała anty-HBc IgG utrzymujące się przez wiele lat, które często są jedynym dowodem zakażenia. Przeciwciała anty-HBs stwierdza się po zniknięciu antygenu HBsAg, jednak u około 10% zakażonych można w tym samym czasie stwierdzić i antygen HBs i przeciwciała anty-HBs.
WZW B
Przebieg choroby zależy od nieprawidłowych relacji między dynamiką namnażania się wirusa, a odpowiedzią odpornościową. Dochodzić może wtedy do przetrwania zakażenia i powstawania tzw nosicielstwa wirusa, które występuje u około 5-10% chorych dorosłych.
Nosiciele antygenu HBs mogą nie wykazywać żadnych objawów chorobowych (70-90% chorych) lub rozwinąć objawy przewlekłego zapalenia wątroby (10-30% chorych). Przewlekłe zapalenie wątroby rozpoznaje się jeżeli po 6 miesiącach od początku leczenia ostrego wzw typu B nie nastąpiło wyleczenie oraz wskaźniki replikacji wirusa (antygen HBe oraz DNA wirusa HBV) oraz brak jest przeciwciał anty-HBe i anty-HBs (brak serokonwersji). Ryzyko rozwoju pierwotnego raka wątroby u nosicieli HBsAg jest około 400 razy większe niż w ogólnej populacji.
Okres jawnych objawów chorobowych
Może przebiegać z równoczesnym ustępowaniem dotychczasowych dolegliwości lub jeszcze je nasilać. Bardzo często do okresu chorobowego dołącza się świąd skóry, bóle w prawym podżebrzu. Chorzy są osłabieni i apatyczni.
Wirusy wywołujące wirusowe zapalenie wątroby działają toksycznie nie tylko na wątrobę ale wywołują również zmiany ogólnoustrojowe.
Uszkadzają one sąsiadujące z wątrobą narządy: dwunastnicę, trzustkę i drogi żółciowe. Działanie wirusa może ujawnić się również współistnieniem choroby stawów, objawami alergii, stanem zapalnym mięśnia sercowego, uszkodzeniem układu krwiotwórczego, hormonalnego i nerek oraz zaburzeniami przemiany materii.
W większości przypadków (80%) pełny powrót do zdrowia następuje po upływie ok. 3 miesięcy.
Ostre WZW B w około 5-10% przechodzi w przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe Zapalenie Wątroby Typu C
Choroba definiowana jako wirusowe zapalenie wątroby typu C spowodowana jest przez wirus zapalenia wątroby typu C (HCV - Hepatitis C Virus), który wykryto dopiero w roku 1989. Wirusowe zapalenie wątroby typu C zwane jest także WZW C lub potocznie żółtaczką C.
WZW C
Wirus HCV jest szeroko rozpowszechniony. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na świecie zakażonych jest około 170 milionów ludzi. Szacuje się, że na świecie tylko w 15 proc. przypadków wirus ten jest wykrywany. Dla porównania "jedynie" 36 milionów osób zakażonych jest HIV (WHO, 2000).
WZW C
Stwierdzenie obecności wirusa opiera się na wykrywaniu specyficznych przeciwciał w surowicy krwi (anty-HCV). Natomiast obecność materiału genetycznego wirusa (HCV RNA) w surowicy wskazuje na aktywne zakażenie oraz możliwość przenoszenia zakażenia i/lub rozwinięcie się przewlekłej choroby wątroby.
Sposoby zakażenia
Do zakażenia może dojść:
a) w wyniku przetoczenia zakażonej krwi,
b) w wyniku bezpośredniego kontaktu uszkodzonej skóry lub śluzówek z zakażoną krwią (używanie tych samych maszynek do golenia, nożyczek, szczoteczek do zębów lub poprzez materiały sanitarne oraz zakrwawioną odzież),
c) w sytuacjach medycznych i pozamedycznych, w których stosowany jest niewłaściwie wysterylizowany (wyjałowiony) sprzęt, jak np:
używanie skażonych igieł lub innego sprzętu podczas wykonywania zastrzyków,
przypadkowe skaleczenia związane ze zastosowaniem igieł (dotyczy np. pielęgniarek wykonujących zastrzyki),
zabiegi stosowane w leczeniu stomatologicznym,
wykonywanie tatuaży lub nakłuć związanych z noszeniem kolczyków niewłaściwie wysterylizowanym sprzętem,
d) podczas kontaktów seksualnych tzw. wysokiego ryzyka (często, z wieloma partnerami), które mogą powodować krwawienie lub podczas kontaktów płciowych w czasie menstruacji,
e) używania tych samych zakażonych przedmiotów higieny osobistej,
f) przeniesienia wirusa z matki na dziecko w okresie okołoporodowym (rzadko).
W wielu przypadkach sposób zakażenia pozostaje nieznany.
Objawy
Zapalenie wątroby typu C jest często nazywane "cichą chorobą". Wiele osób zakażonych tym wirusem nie ma objawów i nie czuje się źle. Jedynie jedna trzecia zakażonych osób odczuwa jakiekolwiek dolegliwości, które często są miernie nasilone i nie sugerują choroby związanej z wątrobą. Są to najczęściej: bóle mięśniowo-stawowe, osłabienie, nudności, trudności z koncentracją oraz niepokój lub depresja. Objawy stają się wyraźniejsze, gdy u chorego rozwinie się marskość wątroby lub gdy zapalenie wątroby ma ciężki przebieg. Oprócz uczucia znużenia chory może odczuwać: osłabienie siły mięśniowej, pogorszenie apetytu, nudności, zmniejszenie masy ciała, zmianę zabarwienia moczu, świąd skóry.
WZW C
Wirus może zostać wykryty dopiero wiele lat po zakażeniu. Uszkodzenie funkcji wątroby spowodowane wirusowym zapaleniem typu C może postępować bezobjawowo, przez wiele lat i dlatego bardzo ważne jest wczesne jego wykrycie, co daje możliwość nawet całkowitego wyleczenia. Rozwój choroby może w końcu doprowadzić do marskości wątroby. W zaawansowanej marskości jedynym skutecznym sposobem leczenia jest przeszczep tego narządu. Nieleczona marskość wątroby może prowadzić do rozwoju raka wątroby i śmierci
WZW C
Badania diagnostyczne
Nieodpłatnie - tylko ze skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu. Odpłatnie można wykonać bez skierowania w prywatnych klinikach.
Szczepienie
Nie ma obecnie szczepionki, która pomogłaby uchronić się przed zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu C. Przewiduje się, że taka szczepionka może zostać wynaleziona około 2015 roku.
Świerzb
Świerzb jest zakaźną chorobą skóry, którą powodują pasożyty, jakimi są świerzbowce. Dolegliwość ta występuje zarówno u zwierząt, jak i ludzi. W tym drugim przypadku chorobę powoduje świerzbowiec ludzki. Skóra zostaje zaatakowana przez samicę świerzbowca, która wnika w głąb naskórka i tam składa swoje jaja. Samica pasożyta jest w stanie złożyć dziennie przynajmniej dwa takie jaja. Gdy z jaj wyklują się larwy, a trwa to zwykle ok. trzech tygodni, przemieszczają się one na powierzchnię skóry, a następnie dojrzewają. Wówczas w okolicach, w których zagnieździły się larwy, pojawiają się zmiany skórne w postaci czerwonej i swędzącej wysypki.
Świerzb
Świerzb najczęściej występuje na stopach, łokciach, kostkach na dłoniach między palcami, w okolicach pępka i brodawek, czasem w okolicach męskich i żeńskich narządów płciowych. Jednak pod wpływem dotyku, np. podczas mycia, wysypka może się rozprzestrzenić na inne partie ciała. Jeśli choroba rozwija się na terenach o złym poziomie sanitarnym, może dojść do epidemii
Świerzb
Najczęstszym sposobem zarażenia się tą chorobą jest bezpośredni kontakt z innym chorym, zarówno powierzchowny, jak i bardziej intymny. Rzadziej zarażamy się poprzez np. dotknięcie pościeli czy ręcznika, z którego korzystał pacjent. Mimo to zaleca się, aby chory zmieniał regularnie bieliznę i nie zakładał jej na ciało ponownie, ponieważ pasożyty powodujące chorobę żyją poza ciałem do czterech dni.
Świerzb
Bieliznę, jak i inne ubrania noszone przez zarażoną osobę, należy od razu dokładnie wyprać w wysokiej temperaturze, a następnie wyprasować. Jeśli w pomieszczeniu, w którym znajduje się osoba chora, przebywają inni domownicy warto zdezynfekować podłogi, dywany, zmieniać ręczniki, (a najlepiej nie dzielić ich z osobą zarażoną) oraz zmieniać często pościel. Należy także unikać bezpośredniego kontaktu fizycznego z osobą chorą
Świerzb
Świerzb z reguły atakuje ludzi z środowisk, w których trudno o zachowanie podstawowej higieny osobistej. Zdarza się jednak coraz częściej, że występuje on u ludzi mocno przestrzegających higieny. Najczęściej choroba ta pojawia się w dużych skupiskach. Do grupy osób najbardziej narażonych na możliwość zachorowania należą ludzie o obniżonej odporności i dzieci, które często korzystają z ogólnodostępnych placówek takich, jak przedszkola, szkoły, świetlice środowiskowe oraz miejsc, do których przychodzi wiele innych osób, np. place zabaw.
Objawy i rozpoznanie choroby
W początkowym stadium, tuż po zakażeniu, objawy są praktycznie niewidoczne. Pojawiają się dopiero z czasem. Najczęściej uczucie nieprzyjemnego świądu, które towarzyszy tej chorobie, pojawia się w pierwszej kolejności w okolicach udowych. Ma to zwykle miejsce ok. 3-4 tygodnie po zakażeniu. Nie jest to jednak reguła, ponieważ uczucie to może towarzyszyć także innym częściom ciała.
Świerzb
Kolejnym objawem wystąpienia świerzbu jest delikatne zaczerwienienie skóry tam, gdzie zagnieździł się pasożyt. Z czasem, w zmienionych chorobowo miejscach, zaczyna pojawiać się wysypka i przeczosy, czyli liniowe ubytki w skórze, które najczęściej pojawiają się na skutek drapania oraz grudki wypełnione treścią ropną lub surowiczą. Powstałe zmiany skórne powodują uczucie nieprzyjemnego świądu. Dolegliwość ta zwykle nasila się w nocy, najczęściej po uprzedniej kąpieli, na skutek której zmiany chorobowe zostały rozgrzane ciepłą wodą.
Świerzb
Zmiana temperatury sprawia, że świerzbowce stają się bardziej pobudzone, co powoduje wzmożone swędzenie oraz pieczenie. Początkowo wysypka pojawia się najczęściej między palcami, pod łokciami, kolanami, piersiami, wokół członka oraz pomiędzy łopatkami. Z czasem objawy się nasilają, miejsc zakażonych jest coraz więcej i zaczynają one coraz dotkliwiej swędzieć.
Świerzb
Niestety rozpoznanie choroby bywa niekiedy trudne, zwłaszcza wśród osób mocno dbających o higienę osobistą, ponieważ może ona przypominać, dzięki towarzyszącym jej dolegliwościom, zwykłą alergię. W takiej sytuacji często przyczyn jej powstania szukamy w sposobie odżywiania, w detergentach, eliminując co chwilę nowe przypuszczenia bez wyraźnego rezultatu. Jeśli jednak mamy do czynienia z powyższymi objawami, należy jak najszybciej udać się do dermatologa. Gdy choroba zostanie wykryta we wczesnym jej stadium, leczenie będzie krótkie i nieuciążliwe, a objawy powinny szybko minąć.
Podsumowanie
W Polsce zakażenia w placówkach służby zdrowia są spowodowane niedostatecznym stanem sanitarnym, a zawodowe- u osób nie szczepionych anty-HBV i nie przestrzegających podstawowych zasad ochrony przed zakażeniem.
Biocydy w środowisku pracy
Współczesne biobójcze substancje czynne są substancjami chemicznymi o szerokim spektrum działania i mogą mieć szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka.
Niewiele jednak wiadomo o skutkach jakie może powodować ich kumulacja w organizmie ludzkim, ani o efektach łącznego narażenia.
Biocydy w środowisku pracy
Słowo biocydy pochodzi od greckiego bios – życie oraz łacińskiego caedere– zabijać. Biocydy są związkami syntetycznymi lub pochodzenia naturalnego używanymi w wielu gałęziach przemysłu stosowanymi do zwalczania organizmów szkodliwych przez działanie chemiczne lub biologiczne. W dyrektywie 98/8/WE z dnia 16 lutego 1998 roku w sprawie wprowadzania do obrotu produktów biobójczych wyróżnia się produkty biobójcze oraz biobójcze substancje czynne .
Zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania przepisów przez państwa członkowskie Unii Europejskiej odpowiednie definicje znalazły się w ustawie z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych.
Biocydy
Produktem biobójczym w rozumieniu przepisów ustawy jest „substancja czynna lub preparat zawierający co najmniej jedną substancję czynną, w postaciach, w jakich są dostarczone użytkownikowi, przeznaczony do niszczenia, odstraszania, unieszkodliwiania, zapobiegania działaniu lub kontrolowania w jakikolwiek inny sposób organizmów szkodliwych przez działanie chemiczne lub biologiczne”.
Definicja substancji czynnej odnosi się do „substancji lub mikroorganizmów, w tym także wirusów i grzybów, zwalczających lub wywierających działanie ogólne lub specyficzne na organizmy szkodliwe”.
Biocydy
Ocenę ryzyka dla ludzi i zwierząt oraz dla środowiska przeprowadza się w każdym przypadku w odniesieniu do substancji czynnej będącej składnikiem produktu biobójczego. Ocena narażenia człowieka na biocydy dotyczy trzech grup: użytkowników profesjonalnych, użytkowników nieprofesjonalnych oraz osób narażonych pośrednio, np. przez środowisko
Biocydy
Celem tej oceny jest dokonanie ilościowego lub jakościowego oszacowania dawki lub stężenia każdej substancji czynnej lub substancji potencjalnie niebezpiecznej, na którą populacja jest lub może być narażona w wyniku stosowania produktu biobójczego.
Ocena ryzyka powinna uwzględniać zaproponowany zakres stosowania produktu, a także najgorszy przypadek wynikający z dającego się w racjonalny sposób przewidzieć zastosowania samego produktu biobójczego i jego utylizacji, lub też z właściwości materiału poddanego działaniu tego produktu.
O dopuszczenie do obrotu produktów biobójczych mogą wystąpić producenci, których produkty zawierają zatwierdzone uprzednio biobójcze substancje czynne.
Zgodnie z przepisami ustawy, w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą znajdować się tylko te produkty biobójcze, na które uzyskano pozwolenie na wprowadzenie, lub pozwolenie na tymczasowe wprowadzenie produktu biobójczego oraz produkty biobójcze, wpisane do rejestru produktów biobójczych stwarzających niewielkie zagrożenie, które znalazły się w tzw. wykazach pozytywnych, i które zostały zaklasyfikowane, opakowane oraz oznakowane zgodnie z wymaganiami ustawowymi.