CYKLON B JAKO ŚRODEK ZAGŁADY

Cyklon B :

Cyjanowodór HCN, kwas cyjanowodorowy, kwas pruski, związek chemiczny, silnie trująca, lotna, bezbarwna ciecz o zapachu gorzkich migdałów. Cyjanowodór jest zaliczany do bojowych środków trujących i jego działanie polega na zahamowaniu oddychania komórkowego na skutek unieczynnienia enzymów oddechowych. Cyjanowodór przedostając się poprzez błony śluzowe i skórę, głównie poprzez płuca do krwi, blokuje proces uwalniania tlenu z czerwonych ciałek krwi, w wyniku czego następuje jak gdyby wewnętrzne "uduszenie". Towarzyszą temu objawy porażenia ośrodków oddechowych połączone z uczuciem lęku, zawrotami głowy i wymiotami.

Cyklon B stosowany był w Niemczech w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej do dezynfekcji i dezynsekcji, m.in. statków oraz pomieszczeń i sprzętów. Również w obozie oświęcimskim do lata 1941 roku cyklon B używany był wyłącznie do celów dezynfekcyjnych. Od przełomu sierpnia i września 1941 roku cyklon stosowano w obozie najpierw eksperymentalnie a następnie rutynowo jako środek masowej zagłady. Była to ziemia okrzemkowa, w postaci grudek wielkości drobnej fasoli, przesiąknięta cyjanowodorem. Ze względu na łatwość ulatniania i związaną z tym możliwość przypadkowego zatrucia cyklon dostarczany był do obozu w szczelnych metalowych puszkach.

Stosowany w KL Auschwitz cyklon produkowała firma Degesch (Deutsche Gesellschaft für Schädlingsbekämpfung GmbH) z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, wchodząca w skład koncernu IG Farbenindustrie AG.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Cyklon_B#Historia_wynalezienia_i_produkcja

Cyklon B

 

Z Wikipedii

 

 

 

Pojemnik z Cyklonem B używany podczas II wojny światowej w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

Cyklon B, (oryginalna nazwa: Zyklon B) to nazwa handlowa insektycydu niemieckiego konsorcjum Degesch, w którym udziały miały koncerny Degussa, IG Farben i Th. Goldschmidt AG. Była to granulowana ziemia okrzemkowa nasycona cyjanowodorem, która uwalniała cyjanowodór (HCN) po wyjęciu ze szczelnych pojemników.

Produkowano także ciekły Cyklon A, w którym cyjanowodór był uwalniany z wyniku reakcji chemicznej cyjanomrówczanu metylu z wodą.

Oddziaływanie na człowieka

Cyjanowodór, przedostając się do krwi, blokuje proces uwalniania tlenu z czerwonych ciałek krwi oraz inaktywuje enzymy oddychania tkankowego (oksydaza cytochromowa), w wyniku czego występuje jak gdyby wewnętrzne uduszenie. Towarzyszą temu objawy porażenia ośrodków oddechowych połączone z uczuciem lęku, zawrotami głowy i wymiotami. Przy odpowiednim stężeniu cyjanowodoru w powietrzu śmierć może nastąpić niemal momentalnie.

Historia wynalezienia i produkcja

Cyklon B został wynaleziony przez Fritza Habera, niemieckiego chemika, noblistę z roku 1918, który ze względu na swoje żydowskie pochodzenie musiał emigrować z Niemiec w 1933 r. Środek ten był produkowany w czasie I wojny światowej przez TASCH (Technischer Ausschuss für Schädlingsbekämpfung - Komisję Techniczną d/s Walki ze Szkodnikami) jako skuteczny środek do odwszawiania mundurów i bielizny żołnierzy powracających z frontu.

Po wojnie TASCH została przekształcona w spółkę akcyjną Degesch (Deutsche Gesellschaft für Schädlingsbekämpfung GmbH), z Frankfurtu nad Menem która odegrała kluczową rolę w produkcji Zyklon B w czasie II wojny światowej. Udziały w Dagesch miało początkowo wiele niemieckich przedsiębiorstw chemicznych, zostały one jednak przejęte we wczesnych latach 20. XX w. przez koncern chemiczny Degussa. Degussa opatentowała proces produkcji Zyklon B w wygodnych do użycia granulkach. W tej formie był on masowo stosowany jako insektycyd w pralniach chemicznych, w latach 30. XX w. Aby zwiększyć kapitał spółki, Degussa zachowała dla siebie 42,5% akcji, drugie 42,5% sprzedała IG Farben, a pozostałe 15% nabył Th. Goldschmidt AG z Essen.

Spółka Dagesch sama nie produkowała od tego momentu Cyklonu B lecz była tylko licencjonodawcą patentu na jego produkcję i pośrednim redystrybutorem. Insektycyd ten produkowała fabryka Dessauer Werke für Zucker and Chemische Werke z Dessau, specjalizująca się głównie w produkcji cukru. Fabryka ta kupowała ziemię okrzemkową z IG Farben, środek zapachowy ostrzegający o niebezpieczeństwie z Schering AG, zaś cyjanowodór był otrzymywany z odpadowej melasy cukrowej pochodzącej z Dessauer Schlempe. W latach 1943-1945 cyjanowodór był dostarczany również z zakładów Kaliwerken znajdujących się w czeskim mieście Kolín. Cyklon B produkowany dla potrzeb komór gazowych w obozach koncentracyjnych, był na specjalne zlecenie SS pozbawiony środka zapachowego ostrzegającego o niebezpieczeństwie. Produkcja Cyklonu B bez zapachowego środka ostrzegawczego była objęta ścisłą tajemnicą.

Po wyprodukowaniu Cyklon B był formalnie sprzedawany przez Dagesch Degussie. Aby obniżyć koszty dystrybucji Degussa sprzedała prawa do znaku handlowego i sprzedaży detalicznej dwóm spółkom-córkom: Heerdt und Linger GmbH (znanej jako Heli) oraz Tesch und Stabenow, Internationale Gesellschaft für Schädlingsbekämpfung m.b.H. (znanej jako Testa). Obie zostały zarejestrowane w Hamburgu. Obie spółki podzieliły między sobą rynek wg kryterium terytorialnego. Heli obsługiwała klientów po zachodniej stronie rzeki Łaby, a Testa po wschodniej. W rezultacie większość nazistowskich obozów koncentracyjnych zaopatrywała w Cyklon-B firma Testa.^[1] W 1944 r. cena 1 kg cyklonu B wynosiła 5 RM.
 

 

Stos pustych pojemników z obozu w Auschwitz

Użycie na ludziach

Cyklon B był stosowany przez III Rzeszę do trucia więźniów obozów zagłady (głównie KL Majdanek i KL Auschwitz) w specjalnych komorach gazowych, w ramach tzw. Operacji Reinharda. Ofiarami Cyklonu B byli głównie Żydzi, zaś sam środek stał się jednym z symboli Holocaustu.

Większość cyklonu B była stosowana w nazistowskich obozach koncentracyjnych jako tani i prosty w użyciu insektycyd do odwszawiania odzieży więźniów i zapobiegania w ten sposób epidemiom tyfusu. Partie Cyklonu B stosowane do trucia ludzi, stanowiące w ogólnej masie produkcji tego środka tylko niewielki jego odsetek, były celowo pozbawiane zapachowego środka chemicznego, mającego chronić przed przypadkowymi zatruciami przy normalnym użyciu tego środka.^[2]

 

 

Zawartość puszki z Cyklonem B

Po raz pierwszy Cyklon B został użyty jako środek przeciw ludziom w obozie Buchenwald w styczniu lub lutym 1940 r. Jako "króliki doświadczalne" posłużyło 250 romskich dzieci pochodzących z Brna.^[3]

Obozem, w którym użycie Cyklonu B było najbardziej rozpowszechnione był KL Auschwitz. 3 września 1941 r. po raz pierwszy użyto tego środka w tym obozie. Został on eksperymentalnie użyty przeciw 600 radzieckim jeńcom wojennym oraz przeciw 250 Polakom.

Z zachowanej dokumentacji wynika, że do tego obozu dostarczono co najmniej 25 ton Cyklonu-B, z którego część użyto do zabijania w komorach gazowych. Gdyby przyjąć za komendantem obozu Rudolfem Hössem, że do zabicia 1500 ludzi trzeba było użyć od 5 do 7 kg Cyklonu-B, wówczas ilość gazu użytego do uśmiercania wynosiłaby 4000 kg. Jednak użyto go znacznie więcej, ponieważ podana przez niego norma odnosi się do optymalnych warunków pogody i wielkości transportów. W czasie chłodów i przy dużej wilgotności powietrza potrzeba było 2-3 kilogramy cyklonu-B więcej. Jednocześnie czasami zabijano transporty mniej liczne, do zabicia których potrzebowano jednak takiego samego stężenia cyklonu, a zatem wielkość zużycia gazu musiała być odpowiednio większa.

Ze względu na łatwość ulatniania się i związaną z tym możliwość przypadkowego zatrucia cyklon-B dostarczano do obozu w szczelnych metalowych puszkach. Do ich otwierania stosowany był specjalny przyrząd, którym w wieczku puszki wybijano otwór.

Cyklon-B, podobnie jak do pozostałych nazistowskich obozów masowej zagłady na wschód od Łaby dostarczała spółka Testa i pochodził on z fabryki w Dessau. Skrzynie z puszkami Cyklonu nadchodziły do obozu przeważnie transportem kolejowym, a głównym miejscem jego przechowywania był przedwojenny budynek tzw. teatru. Stąd pobierali go esesmani z oddziału dezynfekcyjnego. Czasami władze obozowe wysyłały samochody ciężarowe bezpośrednio do fabryki w Dessau. Akcja gazowania ludzi była tajna, dlatego na określenie gazu używano różnych eufemizmów. Pisano np. o "materiale do specjalnego potraktowania" czy "materiałach dla przesiedlenia Żydów".^[4]

Wg szacunków podawanych na oficjalnej stronie Muzeum Auschwitz-Birkenau ofiarą komór gazowych z cyklonem B stało się ponad milion ludzi, z czego ok 900 000 Żydów. ^[5]

Po II wojnie światowej

Po wojnie dwóm dyrektorom Testy - Bruno Teschowi i Karlowi Weinbacherowi - brytyjski trybunał wojenny udowodnił świadomą współpracę z SS przy produkcji Cyklonu B bez ostrzegawczego środka zapachowego i skazał na śmierć przez rozstrzelanie.

Użycie słowa "Cyklon" lub "Zyklon" jako znaku towarowego na jakichkolwiek produktach niemieckich wywołuje od końca II wojny światowej niezmiennie gwałtowne protesty organizacji żydowskich. W 2002 r. Bosch Siemens Hausgeräte i Umbro zostały zmuszone do rezygnacji z prób nazwania w ten sposób swoich produktów.

Środek ten jest wciąż produkowany w Republice Czeskiej w Kolinie pod nazwą handlową Uragan D2 jako skuteczny, silny insektycyd.

W literaturze historycznej spotyka się niekiedy nieprawdziwe stwierdzenie – wywodzące się z publikacji amerykańskiego historyka holokaustu Raula Hilberga^[6] – o oznaczeniach kodowych Zyklon A, B, C, D, E, F, mających oznaczać malejące nasilenie toksyczności poszczególnych rodzajów tych preparatów. W rzeczywistości Niemcy produkowali dwa preparaty cyklonu, różniące się składem chemicznym.

Współcześni tzw. kłamcy oświęcimscy twierdzili, że Cyklon B nie był stosowany w komorach gazowych w KL Auschwitz. Oparli oni swoje twierdzenia na braku śladów błękitu pruskiego w próbkach gruzu ceglanego pobranych ze ścian komór gazowych I i II przez Freda A. Leuchtera. Wg niektórych teorii, w budynkach w których często występowało wysokie stężenie cyjanowodoru, powinien on się odkładać w ścianach i suficie w formie błękitu pruskiego, a zatem powinien on być wykrywalny w próbkach pyłu zdrapanego ze ścian pochodzących z tych budowli. ^[7] Jeden z pracowników laboratorium analitycznego Leuchtera stwierdził w filmie dokumentalnym Mr. Death: the Rise and Fall of Fred A. Leuchter, Jr., że próbki pobrane przez Leuchtera były prawdopodobnie zbyt grube, zaś ewentualne tworzenie się błękitu pruskiego na powierzchniach ścian komór gazowych miałoby charakter powierzchniowy. Wzięcie do badań zbyt głęboko pobranych próbek materiału mogło spowodować tak duże rozcieńczenie w nich błękitu pruskiego, że stał się on niewykrywalny technikami stosowanymi w ich laboratorium.

W 1994, w Instytucie Ekspertyz Sądowych w Krakowie porównano śladowe stężenie cyjanków w próbkach pobranych z powierzchni ścian i sufitów komór gazowych z KL Auschwitz i ścian baraków mieszkalnych. We wszystkich 22 próbkach pobranych z komór gazowych znaleziono ślady cyjanków, natomiast nie znaleziono ich w próbkach pobranych ze ścian baraków mieszkalnych, co dowiodło, że rzeczywiście w komorach gazowych występowało często wysokie stężenie cyjanowodoru.^[8].

Przypisy

1. ↑ Degussa in the National Socialist Era, tekst z oficjalnej strony firmy Degussa

2. ↑ Van Husen, William H. Zyklon B. World War II in Europe: An Encyclopedia. 1999.

3. ↑ Emil Proester, Vraždeni čs. cikanu v Buchenwaldu (The murder of Czech Gypsies in Buchenwald). Document No. UV CSPB K-135 on deposit in the Archives of the Museum of the Fighters Against Nazism, Praga. 1940. (Za: Miriam Novitch, Le génocide des Tziganes sous le régime nazi (Genocide of Gypsies by the Nazi Regime), Paryż, AMIF, 1968)

4. ↑ Cyklon B jako środek zagłady, Oficjalna strona Muzeum Auschwitz-Birkenau

5. ↑ Statystyki na oficjalnej stronie Muzeum Auschwitz-Birkenau

6. ↑ [Raul Hilberg, „The Destruction of European Jewry”, I wyd. 1961]

7. ↑ Shofar FTP Archive File: cyanide.002 The Nizkor Project

8. ↑ http://www.holocaust-history.org/auschwitz/chemistry/iffr/report.shtml