16. Księgowe ujęcie kosztów zwykłej działalności operacyjnej (pojęcie zakres i etapy rozliczania)

koszty operacyjne; są ponoszone podczas realizacji podstawowej działalności jednostki, koszty operacyjne dzielą się na:

• koszty zwykłej działalności operacyjnej; są ponoszone w jednostce podczas realizacji zadań związanych bezpośrednio z jej podstawową działalnością,

• pozostałe koszty operacyjne; nie są związane bezpośrednio z  podstawową działalnością jednostki np. przekazane darowizny, koszty związane ze sprzedażą środków trwałych, odszkodowania, kary, grzywny.

Koszty te są związane z prowadzeniem normalnej działalności gospodarczej. Działalność operacyjna może mieć różny charakter - może to być działalność wytwórcza, usługowa lub handlowa. Często się również zdarza, że jeden przedsiębiorca wykonuje jednocześnie kilka rodzajów działalności operacyjnej. Są to tzw. przedsiębiorstwa handlowo-usługowe czy też przedsiębiorstwa produkcyjno-handlowo-usługowe.

W układzie porównawczym (rodzajowym) koszty grupowane są wg rodzajów, czyli prostych jednorodnych elementów. Układ rodzajowy kosztów obejmuje następujące pozycje:
1) amortyzację,
2) zużycie materiałów i energii,
3) usługi obce,
4) podatki i opłaty,
5) wynagrodzenia,
6) ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,
7) pozostałe koszty rodzajowe.

Etapy rozliczania kosztów:

1. Ujęcie kosztów, na podstawie dokumentacji pierwotnej, w przekroju kosztów układu rodzajowego.

2. Rozliczenie kosztów na miejsca ich powstania np. zaopatrzenie, produkcja pomocnicza, zarząd i ewidencja

3. Rozliczenie i ewidencja kosztów zakupu i kosztów międzyokresowych.

4. Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej z uwzględnieniem wydzielenia kosztów pustych tej produkcji i obciążenie efektami rozliczenia odbiorców świadczeń

5. Rozliczenia kosztów produkcji podstawowej

1. Rozliczenie kosztów pośrednich (wspólnych) produkcji podstawowej obejmujące wydzielenie kosztów pustych a także przyporządkowanie tych kosztów wytwarzanym w jednostce asortymentom produktów.

2. Rozliczenie kosztu wytworzenia produkcji podstawowej na wyroby gotowe i produkcję niezakończoną.

Przedsiębiorstwa nie muszą wydzielać kosztów na podstawowe i pomocnicze. Jeśli tak się stanie to pomijany jest etap 1 i 4.

14. Ewidencja zakupu i zużycia materiałów i towarów

Metody wyceny materiałów:

Przyjęcie:

1. Według rzeczywistej ceny nabycia (zakupu)

2. Według stałej ceny ewidencyjnej (na poziomie cen nabycia – zakupu)

Rozchód:

1. Pierwsze przyszło, pierwsze wyszło – FIFO

2. Ostatnie przyszło, pierwsze wyszło – LIFO

3. Według ceny średnioważonej

4. Według stałej ceny ewidencyjnej

Materiały i towary na dzień bilansowy wycenia się według cen sprzedaży możliwych do uzyskania na ten dzień.

Metody zużycia materiałów:

1. LIFO

2. FIFO

3. Według ceny średnioważonej.

22. Ewidencja kosztów i przychodów z operacji finansowych.

Przychody finansowe:
- przychody ze sprzedaży

aktywów finansowych np.: akcji, udziałów, obligacji, i innych papierów wartościowych ( weksle, czeki)
- odsetki od lokat bankowych, odsetki za zwłokę, odsetki od papierów wartościowych,
- odsetki od pożyczek udzielonych innej jednostce,
- dyskonto weksli, i czeków obcych,
- dodatnie różnice kursowe,
- zbędny odpis aktualizacyjny zaksięgowany uprzednio w ciężar kosztów operacji finansowych,

Koszty finansowe:
- sprzedaż pap. wartościowych w cenach nabycia, oraz koszty z tą sprzedażą związane,
- odsetki od zaciągniętych kredytów, pożyczek, za zwłokę w zapłacie, od wyemitowanych obligacji, z tytułu leasingu finansowego,
- oprocentowanie

pożyczek pobranych przez jednostkę,
- dyskonto przy sprzedaży weksli, czeków obcych i pap. wartościowych, przy wydaniu weksla własnego,
- ujemne różnice kursowe, oraz różnice z wyceny na dzień bilansowy sald należności i i zobowiązań wyrażonych w walucie

obcej,
- odpisy aktualizujące należności z tyt. operacji finansowych, aktualizacja wyceny długo i krótkoter. aktywów finansowych,
- trwała utrata wartości udziałów i pap. warto. stanowiących aktywa finans.
- inne koszty finansowe: opłata skarbowa od umowy pożyczki, prowizja bankowa, różnica między wart. nominalną obligacji, a niższą od niej ceną sprzedaży
pomoc: rach. finansowa przed. po przystąpieniu Polski do Wspólnoty Europejskiej, pod red. Sawickiego

18. Rozliczanie i kalkulacja kosztów działalności produkcyjnej.

Kalkulacja - jest to ustalenie kosztu jednostkowego wytworzonego produktu, dostarczenie informacji o wysokości poniesionych kosztów, oraz o wysokości poszczególnych kosztów w całości.

Układ kalkulacyjny kosztów:

Materiały bezpośrednie

• Wynagrodzenia bezpośrednie

• Inne koszty bezpośrednie

Razem bezpośrednie koszty produkcji

• Pośrednie koszty produkcyjne (koszty wydziałowe)

Techniczny koszt wytworzenia

• Koszty zarządu

Fabryczny koszt wytworzenia

• Koszty sprzedaży

Całkowity koszt wytworzenia

20. Księgowe ujęcie sprzedaży produktów, towarów i materiałów.

Ewidencje sprzedaży materiałów prowadzi się na kontach wynikowych. „Przychody ze sprzedaży materiałów” i „Wartości sprzedanych materiałów w cenie zakupu”. Salda tych kont na koniec roku obrotowego przenoszone są na konto „Wynik finansowy”. Wskutek tego rozliczenia konta te nie wykazują sald.

Objaśnienia do schematu:

1. Fa VAT na sprzedane materiały – zapłata w terminie późniejszym

1. Wartość netto

2. Podatek VAT (należny)

3. Wartość brutto

1. Wycena sprzedanych materiałów odbiorcy
   

Różnica wynikająca z porównania uzyskanych przychodów ze sprzedaży materiałów z wartością sprzedanych materiałów w cenie zakupu stanowi wynik ze sprzedaży materiałów, który może być dodatni (zysk) lub ujemny (strata)

10. Ewidencja płac i rozrachunków z pracownikami.

Wynagrodzenie brutto jest pomniejszane o potrącenia. Wyróżnia się potrącenia obowiązkoweoraz dobrowolne. Do potrąceń obowiązkowych zalicza się składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe), naliczony podatek dochodowy od osób fizycznych oraz potrącenia z tytułów egzekucyjnych i wykonawczych. Składki emerytalne i rentowe opłacane są w równych częściach przez pracownika oraz pracodawcę; składki chorobowe w całości opłaca pracownik, a składki wypadkowe w całości pokrywa pracodawca. Potrącenia dobrowolne to te, na które pracownik wyraził zgodę na piśmie, np. raty pożyczek, potrącenia za niedobory. Po uwzględnieniu potrąceń uzyskuje się wynagrodzenie netto, które będzie wypłacone pracownikowi.

Przedsiębiorstwo dodatkowo zobowiązane jest do naliczania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Do ewidencji w księgach rachunkowych rozrachunków z pracownikami z tytułu wynagrodzeń pieniężnych można zastosować jedno konto syntetyczne Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń. Typowe księgowanie wynagrodzeń w tym przypadku przebiega następująco: WN Koszty według rodzajów, MA Rozrachunki z tyt. wynagrodzeń. W praktyce stosuje się dodatkowo konto Rozliczenie wynagrodzeń.

Po stronie WN konta Rozliczenie wynagrodzeń księguje się:

• potrącenia (dobrowolne i obowiązkowe),

• należny podatek dochodowy,

• wypłaty zaliczek na poczet wynagrodzeń,

• wypłatę wynagrodzenia netto.

Po stronie MA księguje się:

• wynagrodzenie brutto na podstawie listy płac.

Do konta Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń należy prowadzić ewidencję szczegółową, która powinna zapewnić ustalenie kwoty i struktury wynagrodzenia dla każdego zatrudnionego, z całego okresu zatrudnienia.