POLITYKA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

1. Europejska Wspólnota Gospodarcza – rozpoczyna swoją działalność w 1958 roku, 6 państw założycielskich (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN (od 1990 zjednoczone Niemcy), Włochy)..Od lat 70 XX wieku nie ma szczególnych ustaleń jak prowadzić politykę gospodarczą. Państwa członkowskie są podobne do siebie gospodarczo. Głównym celem EWG jest równomierny rozwój gospodarczy państw.

2. Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht – podpisany w 1992r.)
   Następuje koordynacja polityki gospodarczej, jednak dopiero wejście państw postsocjalistycznych do UE sformalizowało politykę gospodarczą.

Kraje bogatsze muszą się dzielić swoim PKB w zamian za to kraje biedniejsze muszą przeprowadzić reformy.

1. Polityka handlowa

Od czasu powstania wspólnego rynku właściwie nie ma polityki handlowej wewnątrz UE (rozumianej np. jako nakładanie barier celnych itp.) Polityka handlowa prowadzona jest wobec państw trzecich.

1. Polityka rolna
   Najstarsza polityka wspólnotowa. Rolnictwo ma być bardziej wydajne, ma nastąpić:

- wyrównanie poziomu życia ludności wiejskiej do miejskiej (na wsi ma się rozbudować sektor usług, należy powstrzymać ludność wiejską przed masową migracją do miast)
- ustabilizowanie rynków rolnych (mniej podatne na klęski)
- utrzymanie cen produktów rolnych na niskim poziomie (ogromne dotacje dla producentów rolnych, likwidacja małych gospodarstw – tworzenie dużych, rolnikami mają zostawać ludzie młodsi, ambitni, skłonni do innowacji)

Polityka rolna była najdroższą z polityk wspólnotowych. Dopiero od 2010 r. ponad połowa budżetu została przeznaczona na politykę regionalną.

Zasady polityki rolnej:
1) zasada jednolitego rynku produktów rolnych (swobodnego przepływu towarów rolnych)

2) zasada preferencji dla wspólnoty – ochrona rynku rolnego przed napływem towarów z zagranicy

3) solidarność finansowa – współodpowiedzialność wszystkich krajów członkowskich za prowadzenie polityki rolnej.

Bardzo dużym beneficjentem polityki rolnej jest Polska. Poprzez dotacje, które dostaje Polska proces restrukturyzacji wsi jest bardzo powolny.

1. Polityka regionalna

Polityka wiodąca, jeżeli chodzi o wydatki. Wspiera regiony, a nie państwo jako całość. Głównym celem jest zrównanie poziomu życia w granicach danego kraju.

W UE istnieje ponad 250 regionów. O dotacje z funduszy strukturalnych mogą się ubiegać takie regiony, których PKB na mieszkańca nie przekracza 75% średniej unijnej. Na liście najbiedniejszych regionów 6 miejsc zajmują regiony Polski (ok. 30% średniej unijnej). Są to: lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, świętokrzyskie i opolskie.

Najbogatszym regionem jest London City (315% średniego unijnego PKB). Pożniej: Bruksela, Luksemburg, Hamburg…

Zasady polityki regionalnej:

1. Polityka subsydiarności

2. Polityka programowania

3. Polityka partnerstwa

4. Polityka koncentracji środków

Ad. 1 = zasada pomocniczości. Unia nie daje nigdy 100% środków na realizację danego projektu. Należy posiadać wkład własny, aby uzyskać pomoc.

Ad.2 istotą integracji jest współdziałanie. Unia promuje działania, gdzie widać współpracę na wielu szczeblach (np. tworzenie obszarów metropolitarnych)

Ad.3 wiąże się z zasadą partnerstwa. Gminy mają realizować przedsięwzięcie, które jest częścią innego, prowadzonego na szerszą skalą (np. rząd realizuje program cyfryzacji kraju – wojewodowie muszą swoje programy dopasować)

Ad4. Realizacja tylko dużych celów (dlatego warto, aby „małe cele” łączyły się ze sobą – mają większą szansę uzyskać dotacje)

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI
Przeznaczony na infrastrukturę transportową i ochronę środowiska. Cele te przyspieszają wymianę ludzi i towarów na Terenia całej UE. O dotacje mogą ubiegać się kraje, których PKB na mieszkańca nie przekracza 90% PKB średniej unijnej.

Polityka regionalna zakłada też wspólne działanie w zakresie makroekonomicznym = KRYTERIA KONWERGENCJI (z Maastricht):

Kryterium inflacyjne:

1. - średnioroczna inflacja w kraju kandydującym do strefy euro w momencie weryfikacji kryterium winna być niższa od wartości referencyjnej równej średniej inflacji w trzech krajach UE, w których jest ona najniższa, powiększonej o 1,5 pkt proc. Do weryfikacji stosowany jest indesk HICP. w skrócie: średnioroczna inflacja ma być poniżej średniej inflacji 3 krajów ue w których jest ona najniższa plus 1,5pkt proc.

- oprocentowanie długotermonowych (10 letnich) obligacji rządowych winno być niższe niż średnie oprocentowanie obligacji rządowych w trzech krajach o najniższej średniorocznej inflacji HICP powiększone o 2 pkt. proc.

Kryterium fiskalne:

- deficyt budżetowy nie przekraczający 3% PKB

- zadłużenia sektora publicznego nie przekraczające 60% PKB

Kryterium kursowe:

- kurs waluty krajowej powinien przez 2 lata utrzymywać się w marginesach wahań kursów przewidzianych w mechanizmie ERM II

6. Polityka budżetowa

Dotyczy dochodów i wydatków budżetowych.
podatki pośrednie – (VAT, akcyza) są poddane harmonizacji ale nie ma sztywnych regulacji: VAT ma być nie niższy niż 15%; przy stawkach obniżonych do 5%, stawka 0%
Przy akcyzie nakładanej na towary luksusowe, tytoń, alkohol nie ma stawki maksymalnej jest tylko minimalna, dotyczy każdego kraju osobno.

7.Polityka pieniężna
Jest autonomiczna. Pojawiają się propozycje, aby była prowadzona na szczeblu unijnym, aby EBC miał kontrolę nad bankami centralnych w całej UE.

8.Polityka rynku pracy

Początkowo uważano, że jest autonomiczna. Ale w ramach integracji nasilała się tendencja do wzrostu środków pracy.
Niemcy mają najwyższe świadczenia pozapłacowe w całej UE. Świadczenia nie mogą być takie same we wszystkich krajach, bo rosną koszty pracy, a nie wszystkie kraje mogą sobie na to pozwolić.
Elastyczny rynek pracy – standardową umową zatrudnienia nie jest już umowa o pracę na czas określony.