Rozmowy Okrągłego Stołu – rozmowy prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 roku przez przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej i Kościoła, w wyniku których rozpoczęła się transformacja ustrojowa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.Spis treści [ukryj]

Historia obrad

Rozmowy rozpoczęły się 6 lutego 1989 o godzinie 14:23, a zakończyły 5 kwietnia tego samego roku. Prowadzone były w kilku miejscach, a ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie. W obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby. Pomysł zorganizowania rozmów między władzą a opozycją pojawił się na kilka lat przed rozpoczęciem obrad. Jednak idea zorganizowania Okrągłego Stołu została po raz pierwszy sformułowana dopiero 16 sierpnia 1988 podczas spotkania gen. Czesława Kiszczaka z Lechem Wałęsą[1]. Warunkiem rozpoczęcia obrad miało być wygaszenie zorganizowanej przez „Solidarność” fali strajków.

Obrady toczone były w trzech głównych zespołach:

ds. gospodarki i polityki społecznej (przewodniczący: Władysław Baka z PZPR (polska zjednoczona partia robotnicza) i Witold Trzeciakowski z "Solidarności")

ds. reform politycznych (przewodniczący: Janusz Reykowski z PZPR i Bronisław Geremek z "Solidarności")

ds. pluralizmu związkowego (przewodniczący: Aleksander Kwaśniewski z PZPR, Tadeusz Mazowiecki z "Solidarności" i Romuald Sosnowski z OPZZ (Ogólnopolskie porozumienie związków zawodowych)).

Uczestnicy obrad głównych

Strona rządowo-koalicyjna

Uczestnicy po stronie rządowej to:

Tomasz Adamczuk Norbert Aleksiewicz Władysław Baka – prezes NBP

Stanisław Ciosek -minister Aleksander Gieysztor Wiesław Gwiżdż

Marek Hołdakowski Jan Janowski Janusz Jarliński

Czesław Kiszczak – min SW i szef delegacji Zenon Komender

Jan Karol Kostrzewski Mikołaj Kozakiewicz Bogdan Królewski

Aleksander Kwaśniewski - minister Maciej Manicki

Harald Matuszewski Leszek Miller Alfred Miodowicz – szef OPZZ

Kazimierz Morawski Jerzy Ozdowski Anna Przecławska

Tadeusz Rączkiewicz Jan Rychlewski Władysław Siła-Nowicki

Zbigniew Sobotka Romuald Sosnowski Stanisław Wiśniewski

Jan Zaciura Edward Zgłobicki

Strona solidarnościowo-opozycyjna

Uczestnicy po stronie opozycyjnej to:

Stefan Bratkowski Zbigniew Bujak Władysław Findeisen

Władysław Frasyniuk Bronisław Geremek Mieczysław Gil

Aleksander Hall Lech Kaczyński Jacek Kuroń

Władysław Liwak Tadeusz Mazowiecki Jacek Merkel

Adam Michnik Alojzy Pietrzyk Edward Radziewicz

Henryk Samsonowicz Grażyna Staniszewska Andrzej Stelmachowski

Stanisław Stomma Klemens Szaniawski Jan Józef Szczepański

Edward Szwajkiewicz Józef Ślisz Witold Trzeciakowski

Jerzy Turowicz Lech Wałęsa – szef delegacji Andrzej Wielowieyski

Obserwatorzy kościelni

ks. Bronisław Dembowski

bp Janusz Narzyński – biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce

ks. Alojzy Orszulik

Rzecznicy prasowi

Janusz Onyszkiewicz

Jerzy Urban

Postanowienia

- utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3);

- kwotowe wybory do Sejmu – 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla prokomunistycznych organizacji katolików – PAX, UChS i PZKS (5%). Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35, z czego pierwsze były obsadzane w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw. listy krajowej, na której znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni; o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni;

- utworzenie urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję;

- zmiana Prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności;

- dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność");

- przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych.