Matka jednego z najlepiej uczących się uczniów zapadła a ciężką, przewlekłą chorobę. Uczeń ten, każde popołudnie oraz wszystkie wolne chwile spędzał u matki w szpitalu. Z tego powodu nie zdążył przygotować się do sprawdzianu na tyle dobrze, aby uzyskać dobrą ocenę, a na utrzymaniu swojego wizerunku jako ucznia pilnego, sumiennego i wzorowego – bardzo mu zależy. Mimo próśb nauczyciel nie zgodził się, aby pisał on sprawdzian w późniejszym terminie. W związku z tym podczas sprawdzianu uczeń przepisywał od innych, choć nigdy wcześniej tego nie robił. Czy postąpił słusznie?

1. postępowanie kolegi - słuszne, bo przecież prosił nauczyciela o napisanie sprawdzianu w innym terminie,

• - w pierwszym stadium poziomu przedkonwencjonalnego uczniowie oceniali postępowanie kolegi za słuszne, bo przecież prosił nauczyciela o napisanie sprawdzianu w innym terminie, do którego mógłby przygotować się. Nie chciał być nieuczciwy i oszukiwać nauczyciela a ściągał na sprawdzianie pierwszy raz w życiu;

1. chłopiec nie postąpił niesłusznie a odpisywanie od kolegi było jedynym rozwiązaniem aby uzyskał dobrą ocenę

• - w drugim stadium poziomu przedkonwencjonalnego uczniowie nadal sądzą, że chłopiec nie postąpił niesłusznie, bo przecież ta sytuacja nie oznacza, że nie może jeszcze nauczyć się materiału zadanego na sprawdzian a odpisywanie od kolegi było jedynym rozwiązaniem aby uzyskać dobrą ocenę, w sytuacji gdy nie mógł pogodzić odwiedzin chorej matki z przygotowaniem się do zapowiedzianego sprawdzianu;

1. przepisywanie na sprawdzianie - nieuczciwe zaznaczając, lecz sytuacja chłopca była złożona i trudna;

• - w pierwszym stadium poziomu konwencjonalnego młodzież oceniająca tę historię krytycznie opiniowała przepisywanie na sprawdzianie, jako nieuczciwe zaznaczając, że w ich ocenie sytuacja chłopca była złożona i trudna; aby pogodzić odwiedziny chorej matki i nadal pozostać uczniem mającym bardzo dobre oceny musiał tak postąpić;

1. krytyczna ocena postawy nauczyciela, który znając sytuację ucznia nie zwolnił go z obowiązku pisania sprawdzianu lecz obecność pierwszych oznak krytyki ucznia,

• - w drugim stadium poziomu konwencjonalnego krytycznie oceniono postawę nauczyciela, który znając sytuację ucznia nie zwolnił go z obowiązku pisania sprawdzianu lecz już pojawiły się pierwsze oznaki krytyki ucznia, że nie powinien przepisywać a jedynie napisać to co wiedział, nawet gdy to byłoby jednoznaczne z otrzymaniem gorszej oceny.

1. zdecydowanie oceniające krytyczne i negatywne oceny przepisywania na sprawdzianie; to argumenty zawierające już słowa łamanie zasad szkolnych, zabraniających przepisywania; jednakże wyjątkowość sytuacji,

• - pierwsze stadium poziomu pokonwencjonalnego to wypowiedzi zdecydowanie oceniające krytycznie i negatywnie przepisywanie na sprawdzianie; to argumenty zawierające już słowa łamania zasad szkolnych, zabraniających przepisywania; jednakże wyjątkowość sytuacji, w której znalazł się bardzo dobry uczeń była jeszcze usprawiedliwieniem na nieuczciwe jego postępowanie;

1. odwiedziny chorej matki są najważniejsze; jest to usprawiedliwienie dla wszystkich konsekwencji dotyczących sytuacji szkolnych dotykających jej syna, ucznia uczącego się bardzo dobrze.

• - drugie stadium poziomu pokonwencjonalnego prezentowane przez niewielką grupę wypowiadających się: odwiedziny chorej matki są najważniejsze; jest to usprawiedliwienie dla wszystkich konsekwencji dotyczących sytuacji szkolnych dotykających jej syna, ucznia uczącego się bardzo dobrze.

Rozwój zawodowy nauczyciela¹

1. wchodzenie w rolę zawodową – stadium przedkonwencjonalne dotyczy wchodzenia w rolę zawodową przede wszystkim przez kopiowanie (naśladowanie) wzorów zachowań uchodzących za typowe w otoczeniu nauczyciela, głównie te zachowania, które są nagradzane, akceptowane i przyzwalane.

2. pełną adaptację w tej roli - stadium konwencjonalne polega na pełnej adaptacji w roli zawodowej. Nauczyciel zna i realizuje wzorce interpretacyjne i realizacyjne i sprawnie posługuje się wiedzą i umiejętnościami, doskonali rozwiązania techniczne (cele, metody i środki działania).

3. faza twórczego przekraczania roli zawodowej, tj. wiedzą o sobie i własnych powinnościach, która daje świadomość siebie jako osoby - stadium postkonwencjonalne- krytyczne posługiwanie się wiedzą, twórcze wykorzystywanie wiedzy, czego wyrazem jest opracowywanie własnej, osobistej koncepcji rozumienia rzeczywistości edukacyjnej i własnych sposobów działania. Wypracowanie tożsamości autonomicznej, identyfikującej się z uniwersalnymi wartościami, krytycznego rozumienia świata twórczości i innowacyjności, umiejętności rewidowania roli i wytwarzania własnej definicji- nie można się go nauczyć.

Ten poziom rozwoju może być osiągnięty tylko dzięki osobistemu wysiłkowi nauczyciela.

Polecam przeczytać:

- Lawrence Kohlberg - https://pl.wikipedia.org/wiki/Lawrence_Kohlberg

- zasobyip2.ore.edu.pl/pl/publications/download/20347

https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Specjalna%3ASzukaj&profile=default&search=dylemat+moralny&fulltext=Search

1. https://www.youtube.com/watch?v=tYbiWxQFeXQ

2. https://www.youtube.com/watch?v=s-HqGOCW7UA

3. https://www.youtube.com/watch?v=YBoyf9HWiDQ

4. https://www.youtube.com/watch?v=5-vNh65PTfM

5. https://www.youtube.com/watch?v=0Gj9SC75edk&index=5&list=PLA2c9TEtv2wb3iAjzwhbVH_sQX1jF-TNr

6. https://www.youtube.com/watch?v=XjJQBjWYDTs

---

1. w ujęciu Z. Kwiecińskiego i B. Śliwerskiego↩