Proponuję scenariusz lekcji przyrody do wykorzystania w klasach I — III szkoły podstawowej, a także w świetlicy szkolnej. Zajęcia można przeprowadzić jako wprowadzenie do aktualnej pory roku — jesieni.
Temat: Dary jesieni.
Cel główny: rozwijanie zainteresowań dzieci darami jesieni.
Cele operacyjne:
Uczeń:
- wie, jaka jest aktualnie pora roku,
- zna nazwy polskich warzyw i owoców,
- wie, że musi jeść dużo warzyw i owoców,
- rozpoznaje owoce i warzywa wykorzystując różne zmysły,
- zna wartości odżywcze i zdrowotne warzyw i owoców,
- rozumie potrzebę częstego spożywania owoców i warzyw,
- potrafi właściwie zachowywać się i współzawodniczyć podczas zabaw z rówieśnikami.
Metody: słowna, czynna, oglądowa
Formy: zbiorowa, grupowa, indywidualna
Czas: 60 minut
Środki dydaktyczne: znaczki: marchewki, śliwki, gruszki, jabłka dla każdego dziecka, rysunki owoców i warzyw, owoce i warzywa na talerzu, pokrojone na kawałki, koszyk Pani Jesieni z owocami i warzywami, koła z kartonu z obrazkami marchewek, gruszek, śliwek, jabłek, kartoniki
z uśmiechniętymi buziami i smutnymi dla każdego dziecka, karty pracy do zadań w grupach, owoce i warzywa do smakowania.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
I CZĘŚĆ WSTĘPNA
1. Przewietrzenie sali.
2. Przygotowanie środków dydaktycznych.
3. Rozdanie dzieciom znaczków: marchewek, śliwek, gruszek, jabłek, przyklejenie ich do ubrania.
4. Powitanie „Iskierka przyjaźni” – iskierkę przyjaźni puszczam w krąg, niech zaraz wróci do moich rąk.
5. Zagadka
Jest zamożna gospodyni,
Pełno skarbów wiezie w skrzyni.
Jabłka, gruszki i ziemniaki,
Słoneczniki i buraki!
Woła na pola, na lasy:
- Hej, ludzie, róbcie zapasy!
Bo jak przyjdzie zima –
To kto ją przetrzyma?!
Do komory skarby niesie…
- Wiemy! Wiemy!
To jest ......! (Jesień)
6. Uświadomienie celów i tematu zajęć.
N.: Na dzisiejszych zajęciach będziemy mówili o jesieni i o jej darach. Chciałabym abyście po dzisiejszych zajęciach potrafili nazywać polskie warzywa i owoce, rozpoznawać owoce
i warzywa przy pomocy różnych zmysłów czyli po ich smaku, wyglądzie, zapachu oraz byście rozumieli potrzebę częstego spożywania owoców i warzyw.
II CZĘŚĆ WŁAŚCIWA
1. Nauczyciel czyta wiersz J. Hilchen „Przyszła jesień”
Przyszła jesień, drzewa w parku
złocą się, czerwienią
zaczynają padać deszcze
jak zwykle jesienią.
Złota jesień, polska jesień
czerwień jabłek z sobą niesie
fiolet śliwek, zieleń grusz-
bo to jesień przyszła już.
Pospadały z drzew kasztany
siwe mgły się snują.
Do dalekich ciepłych krajów
ptaki odlatują.
Po recytacji dzieci odpowiadają na pytania:
- O czym opowiada wiersz?
- Z jaką porą roku jest związany?
- Po czym poznajemy, że teraz jest jesień?
- Jakie znacie dary jesieni?
2. „Co to za owoc?” – zadanie dzieci polega na tym, aby odgadnąć zagadkę, następnie znaleźć odpowiedni rysunek warzywa lub owocu, przyłączyć do zbioru: warzywa lub owoce oraz odnaleźć na talerzu kawałek tego owocu lub warzywa.
Czekała Marysia aż do jesieni.
Widzi, że w liściach coś się rumieni.
Dojrzałe, okrągłe i błyszczy ładnie,
Gdy dmuchnie wiatr jesienny,
Na ziemię upadnie. (Jabłko)
Latem w ogrodzie wyrósł zielony,
A zimą w beczce leży kiszony. (Ogórek)
Pomarańczowa, słodka z ziemi wyrwana
pyszna w surówce i gotowana.
Dobrze jej w dłoni I salaterkach
więc chrup ją zawsze zamiast cukierka (Marchewka)
Biały korzeń, zielona natka,
prawda, że łatwa jest to zagadka? (Pietruszka)
Mieszka na grzędzie,
liściastą ma główkę,
mama z niej robi
pyszną surówkę.” (Kapusta)
W żółtej łupinie biała kula
gdy ją kroimy do łez nas rozczula (Cebula)
Skórka fioletowa,
A miąższ pod nią złoty.
Smakuje wybornie,
Wszyscy wiedzą o tym. (Śliwka)
Pnę się po drabinie, mam grona soczyste,
Apetyt na mnie nie minie, to jest oczywiste!” (Winogrona)
Żółty mam brzuszek,
chętnie wpadnę do fartuszka, bo jestem ….” (Gruszka)
3. N.: Czy wiecie, że od tego jak człowiek odżywia się, w dużej mierze zależy jego:
- rozwój,
- stan zdrowia,
- samopoczucie i ogólna sprawność organizmu,
- sprawność fizyczna i umysłowa, a więc nauka i praca.
Odżywianie to dostarczanie organizmowi substancji niezbędnych do jego funkcjonowania. Wszystkie niezbędne składniki odżywcze, takie jak: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, powinny być dostarczane w prawidłowych ilościach i we właściwych wzajemnie proporcjach. Są one źródłem energii, budulca dla budowy, a także odnowy komórek i tkanek oraz regulują procesy życiowe. Aby spełnić te warunki, trzeba spożywać codziennie, regularnie – stale o tej samej porze – najbardziej urozmaicone posiłki, jeść dużo owoców i warzyw ponieważ są one bogatym źródłem witamin.
4. Zagadka
Co to za pani w złocie, czerwieni,
sady maluje, lasy przemieni,
a gdy odejdzie już w obce kraje,
śnieżna zawieja po niej zostaje? (Pani Jesień)
Przedstawienie dzieciom gościa – Pani Jesieni, za którą jest przebrane jedno z dzieci.
5. Zgadnij co to za owoc lub warzywo?
Pani Jesień ma w koszyku owoce i warzywa, nie pokazuje ich dzieciom. Zadaniem dzieci jest rozpoznanie nazw owoców i warzyw przy pomocy dotyku.
6. „Sałatka owocowo – warzywna” – zabawa muzyczno – ruchowa. Nauczyciel rozkłada w całej Sali koła z rysunkami gruszek, jabłek, śliwek i marchewek. Dzieci biegają po sali
w rytm melodii piosenki „Ogórek, ogórek”. W rytm muzyki biegają wywołane przez nauczyciela owoce. W tym czasie nauczyciel zabiera jedno koło. Kiedy milknie muzyka dzieci muszą stanąć z kołem w ręku, odpowiednim do rysunku , jakie dziecko ma na ubraniu. Odpada warzywo (owoc) dla którego zabraknie koła.
7. Zabawa „Prawda czy fałsz”. Nauczyciel mówi zdania, dzieci jeśli się z nim zgadzają podnoszą kartonik z uśmiechniętą buźką, jeśli nie – ze smutną.
- Czy jabłka rosną na jabłoni?
- Czy winogron jest zielony?
- Czy śliwka jest gorzka?
- Czy gruszki rosną na wierzbie?
- Czy kompot gotuje się z owoców?
- Czy owoce są kwadratowe?
- Czy jesień zaczyna się w sierpniu?
- Czy owoce i warzywa mają dużo witamin?
8. Zadania do wykonania w grupach przy stolikach – dzieci dzielą się na grupy według znaczków przyklejonych do ubrania.
a) „Matematyczna karta pracy”.
b) Praca z wierszem pt. „Smaczne są owoce”.
c) Literowa łamigłówka z hasłem.
d) „W dżungli” – szukanie owoców i warzyw ukrytych na ilustracji.
Po wykonaniu zadań każda grupa prezentuje wykonaną przez siebie pracę.
III ZAKOŃCZENIE
1. „Smaczny i zdrowy poczęstunek”.
Pani Jesień częstuje dzieci kawałkami owoców lub warzyw. Dzieci mają zasłonięte oczy i muszą rozpoznać jaki to owoc lub warzywo po jego smaku.
2. „Sześć parasoli” Anny Łady – Grodzickiej – wzajemny masaż. Każde dziecko wykonuje ruchy dłońmi na plecach dziecka siedzącego przed nim odpowiednio do tego, co mówi i pokazuje nauczyciel:
Sześć parasoli
Kiedy deszcz na dworze pada,
To w szatni stoi kolorowych
parasoli gromada.
Ten pierwszy w esy – floresy
- to parasol Teresy.
Drugi – czerwony w kółka
- to parasol Jurka.
Trzeci – beżowy w kropki
- to parasol Dorotki.
Czwarty – żółty w kwiatki
- to parasol Beatki.
Piąty – w ciapki zielony
- to parasol Ilony.
Szósty – niebieski w kratkę
- wybrał sobie Małgorzatkę.
Z Małgorzatką chodzi wszędzie
I czeka, aż deszcz będzie.
3. Podziękowanie dzieciom za aktywne uczestnictwo w zajęciach.
4. Porządkowanie Sali.
5. Pożegnanie.
LITERATURA:
red. Bleja – Sosna B., Uroczystości szkolne. W szkole podstawowej I – IV tom II.
Bogdanowicz M., Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki.
oprac. Daraszkiewicz S., Nauczyłem się w przedszkolu
Kownacka M., Razem ze słonkiem. Złota jesień.
Romanowicz A., Antologia zagadek.