1. Antropogeniczne zanieczyszczenia powietrza – rodzaje oraz źródła powstawania.

Antropogeniczne zanieczyszczenia to pyły i gazy. Źródła zanieczyszczeń możemy podzielić na:

1. Elektrownie i elektrociepłownie

   • SO_X, CO, NO_X, NH₃, WWA, pyły

2. Zakłady przemysłowe

   • Hutniczy (pyły szkodliwe i toksyczne metale ciężkie)

   • Wydobywczy (pyły szkodliwe)

   • Materiałów budowlanych (pyły cementowe i wapienne)

   • Spożywczy

   • Chemiczny

   • Jądrowy (pyły i gazy radioaktywne)

3. Komunikacja ( pojazdy mechaniczne)

   • CO, węglowodory, NO_X, SO_2, PB, sadza

1. Smog londyński i typu Los Angeles oraz co to jest smog

Smog – mgła inwersyjna – szczególnie niebezpieczny rodzaj zanieczyszczenia powietrza powstający w wyniku połączenia się dymu i mgły lub pary wodnej. Klasycznymi przykładami są: smog londyński (siarkowy) oraz smog typu Los Angeles (fotochemiczny)

Smog londyński inaczej nazywany siarkowym:

• Zima (od listopada do stycznia) – 3-5^OC (rano, wieczorem)

• Bezwietrznie lub słaby wiatr

• Inwersja temperatury

• Ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu metrów

• Umiarkowane strefy klimatyczne

• Dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, pyły, sadza

• Źródła: spalanie węgla i innych paliw

Smog typu „Los Angeles” inaczej nazywany fotochemiczny:

• Silne nasłonecznienie

• Od lipca do października 24-35^OC

• Bezwietrznie lub słaby wiatr

• Ograniczenie widoczności do 0,8-1,6 km (powietrze ma brązowe zabarwienie)

• Tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, aromatyczne i nienasycone, ozon, pyły przemysłowe

• Źródła: transport, spalanie paliw.

1. Kwaśne deszcze – co to jest, jak powstaje oraz ich niekorzystne oddziaływanie

Kwaśne deszcze – opady atmosferyczne (np., śniegu, deszczu, mgła) o kwaśnym odczynie zawierające m.in. produkty przemian tlenków azotu, dwutlenku siarki, chlorowodoru, siarkowodoru. Kwaśne deszcze wpływają na:

• Zakwaszenie gleby i wód powierzchniowych

• Szatę roślinną (uszkodzenia liści, igieł)

• Podrażnienia dróg oddechowych

• Niszczenie budowli

Norma deszczowa wody posiada około 5-6 pH, a deszcze, których pH jest niższe uznawane są za kwaśne deszcze - dla kwaśnych dreszczów pH wynosi około 3 oraz 4.

1. Dziura ozonowa – mechanizm powstawania, gazy przyczyniające się do jej powstawania ( dodatkowo reakcja chemiczna z freonem)

Dziura ozonowa – zjawisko ubytku ozonu w ozonosferze. Gazy powodujące powstawanie dziury ozonowej:

• Chloro-fluoropochodne węglowodorów (freon)

• Chlorek metylu CH₃Cl

• Czterochlorek węglaCCL₄

• Bromek metylu CH₃Br

• Tlenki azotu

Freon-12

CF₂Cl₂ + hγ CF₂Cl + Cl(takie z kropką na górze)

Freon – 11

CFCl₃ + hγ CFCl₂ + Cl (takie z kropką na górze)

Do obu równań : Cl (z kropką na górze) + O₃ ClO(z kropką nad O na górze) + O₂

1. Efekt cieplarniany – mechanizm powstawania. Gazy cieplarniane

Efekt cieplarniany (szklarniowy) – zjawisko ocieplania się klimatu Ziemi, polegające na zatrzymywaniu pewnej ilości ciepła emitowanego do atmosfery. Jest to spowodowane wzrostem zawartości dwutlenku węgla, freonów, metanu, podtlenku azotu, pary wodnej (czyli inaczej nazywając gazów cieplarnianych).

Mechanizm powstawania efektu cieplarnianego:

• Promieniowanie słoneczne przechodzi przez atmosferę

• Promieniowanie słoneczne ogrzewa powierzchnię ziemi i w postaci promieniowania cieplnego jest z powrotem emitowane do atmosfery

• Część promieniowania słonecznego jest odbijana od atmosfery i powierzchni ziemi

• Część promieniowania cieplnego jest absorbowana przez molekuły gazów cieplarnianych i ponownie emitowane do powierzchni Ziemi. Bezpośrednim skutkiem tego jest wzrost temperatury na powierzchni ziemi.

• Część promieniowania cieplnego przechodzi przez atmosferę.

1. Mechanizm oczyszczanie ścieków (komunalne + przemysłowe)

Ścieki są mieszaniną zużytej wody oraz różnego rodzaju substancji płynnych, stałych, gazowych, radioaktywnych oraz ciepła, usuwanych z terenów miast i zakładów przemysłowych.
Ścieki komunalne – pochodzą z bezpośredniego otoczenia człowieka ścieki przemysłowe – powstają w zakładach produkcyjnych i usługowych podczas różnych procesów technologicznych (np. przemysł paliwowo-energetycznych, metalurgiczny, górniczy, chemiczny, celulozowy)

Etapy oczyszczania ścieków komunalnych:

1. Oczyszczenie mechaniczne

   1. Cedzenie, które odbywa się na kratach, w wyniku tego procesu na kratach zatrzymywane są skratki (odpady kuchenne, materiały tekstylne, papiery, popiół, drewno, puszki, korki, itp.)

   2. Odpiaszczanie, które odbywa się w piaskownikach. W wyniku tego procesu oddzielona jest substancja umownie zwana piaskiem (piasek, żwir, żużel, cząstki węgla, stłuczkę szklaną, różne nasiona itp.)

   3. Sedymentacja, która zachodzi w osadnikach (wyróżniamy osadniki wstępne i wtórne). W wyniku w/w procesu oddzielony jest osad (wstępny)

2. Oczyszczanie biologiczne – główną rolę odgrywają bakterie, a także grzyby, drożdżaki, pleśnie, glony, pierwotniaki oraz organizmy wyższe jak robaki czy stawonogi.

   1. Złoża biologiczne – obiekty wykonane w postaci zbiorników wypełnionych materiałem ziarnistym (tłuczeń, kształtki z tworzyw sztucznych, bazalt)

   2. Komora napowietrzana z osadem czynnym

3. Ostatnim etapem oczyszczania ścieków jest fermentacja osadów ściekowych (uzyskuje się biogaz)

1. Zanieczyszczenia gleb – rodzaje i źródła zanieczyszczeń

Gleba – biologicznie czynna powierzchnia ziemi powstała z utworu geologicznego, zwanego skałą macierzystą, w wyniku wietrzenia fizycznego, chemicznego i biologicznego. Gleba jest ośrodkiem życia i spełnia funkcję produkcyjną i retencyjną.
Zanieczyszczenia chemiczne gleb:

1. Przemysłowe zanieczyszczenia gleb

   1. Kwaśne deszcze – związki siarki (zakwaszanie)

   2. Związkami sodu (zasalanie)

   3. Ropą naftową i jej pochodnymi

   4. Związkami metali ciężkich

   5. Substancjami radioaktywnymi

2. Rolnicze zanieczyszczenia gleb

   1. Nawozami

   2. Gnojowicą

   3. Chemicznymi środkami ochrony roślin (pestycydami)

3. Motoryzacja

Zakwaszenie gleby – w 45% gleby w Polsce charakteryzuje odczyn pH <5,5, lecz spowodowane jest to czynnikami naturalnymi. Bardzo kwaśne gleby ok. pH<4,5 stanowią 20-23% gruntów ornych i występują w rejonach centralnej i południowo-wschodniej Polski.
Niskie pH gleby sprzyja migracji składników gleby przede wszystkim glinu i metali ciężkich do wód gruntowych i powierzchniowych. Pogarsza również produktywność gleb, przyspiesza procesy erozyjne oraz powoduje utratę cennych składników próchniczych. Do metali ciężkich zalicza się (Cr, Co, Ni, Cu, Zn, Se, Ag, Cd, Sn, Sb, V, Te, Hg, Tl, Pb, Ba, Be, As). Ich źródłem są procesy związane z depozycją pyłów przemysłowych oraz nawożenie pól osadami pochodzącymi z biologicznego oczyszczania ścieków.

1. Odpady przemysłowe – rodzaje, źródła powstawania, co to jest, sposoby zagospodarowania

Odpady przemysłowe

1. Mineralne surowce odpadowe – górnictwa

   1. Odpady górnictwa węgla kamiennego (skały ilaste, zwane iłowcami lub iłołupkami, mułowce i piaskowce) wśród których odpady przeróbcze (gruboziarniste, drobnoziarniste i flotacyjne) stanowią główną masę produkowanych odpadów

   2. Odpady górnictwa rud metali nieżelaznych i surowców chemicznych. Do tej grupy należą odpady rud miedzi, cynku, ołowiu oraz surowców chemicznych – siarki, soli kamiennej i barytu. Podstawową masę odpadów stanowią odpady poflotacyjne (ok. 93% przerobionej rudy), zawierające duże ilości tlenku wapnia i metali ciężkich ( miedź, cynk, cyna ołów)

2. Odpady energetyczne (głównie popiół i żużel)

Wykorzystanie odpadów z górnictwa węgla kamiennego (ok.40%):

• Produkcja cementu

• Produkcja ceramiki budowlanej i kruszyw

• Odzyskiwanie koncentratów metali, w tym glinu, żelaza, tytanu, germanu

• Podsadzanie wyrobisk górniczych

• Odpady węglowe są także szeroko stosowane jako materiał skalny przy wykorzystywaniu robót inżynieryjno – ziemnych (nasypy, grable, obwałowania) oraz w budownictwie, jako wypełniacz betonów.

1. Rekultywacja terenów zniszczonych – co to jest + przykłady

Jednym ze sposobów erozji gleb jest ich rekultywacja .
Rekultywacja polega na wykonaniu koniecznych prac zarówno technicznych jak i biologicznych, w celu przywrócenia terenom zdewastowanym zdolności produkcyjnych lub użytkowych. Tereny poddane rekultywacji mogą być zagospodarowane w kierunku: rolnym, lesnym, wodnym, rekreacyjnym.
Rekultywacja rekreacyjna w Polsce:

1. Stok narciarski „Góra Kamieński” wybudowany przez KWB Bełchatów

2. Ośrodek wypoczynkowo – sportowy „SOSINA” z zalewem utworzonym w byłym wyrobisku kopalni piasku „Szczakowa”

3. Kamieniołom wapienny „Zakrzówek” zalany w 1990 roku składa się z dwóch zbiorników połączonych ze sobą przesmykiem o szerokości ok. 25 metrów.

1. Alternatywne źródła energii, biomasa

Biomasa – stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty.
Do celów energetycznych można wykorzystać następujące postacie biomasy:

• Drewno odpadowe w leśnictwie i przemyśle drzewnym oraz odpadowe opakowania drewniane i chrust, trociny, kora, zrębki i palety

• Słomę – zbożową z roślin oleistych lub z roślin strączkowych oraz siano

• Plony z plantacji roślin energetycznych

• Odpady organiczne – gnojowicę, osady ściekowe, osady ściekowe w przemyśle celulozowo-papierniczym, makulaturę, odpady organiczne z cukrowni, browarów, itd.

• Biopaliwa płynne do celów transportowych, np. oleje roślinne, biodiesel, bioetanol z gorzelni i agrorafinerii

• Biogaz z gnojowicy, osadów ściekowych i wysypisk komunalnych.

1. Rozwój zrównoważony, Technika BAT

Rozwój zrównoważony = ekorozwój, oznacza rozwój lub wzrost społeczno – gospodarczy uwzględniający wymogi ochrony środowiska. Rozwój zrównoważony - wzrost gospodarczy, który uwzględnia wszystkie aspekty ochrony środowiska oraz zaspokajające potrzeby ludzkie, ochrona zasobów odnawialnych, stosowanie recyklingu. Równowaga ta osiągana jest w wyniku realizacji właściwie zdefiniowanych celów.

BAT – najlepsza dostępna technika (Best available technique ), które wprowadzane są z zakładach przemysłowych. Najlepsze (najnowocześniejsze) technologie w celu najmniejszego złego wpływu na środowisko wymóg stosowania BAT dotyczy zakładów:

• Przemysłu energetycznego

• Przemysł produkcji i przeróbki metali

• Przemysłu mineralnego

• Przemysłu chemicznego

• Obiektów wykorzystania i unieszkodliwienia odpadów

• Innych rodzajów działalności (np. przemysł papierniczy, tekstylny)

Ocena BAT zawiera

• Określenie granicznych wartości wielkości emisji

• Analizę funkcjonowania urządzeń ograniczających emisję

• Określenie materiałochłonności i energochłonności dla danej technologii

• Ocenę oddziaływania inwestycji na środowisko.