SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA
WYKŁAD 1 (18.09.2010r.)
Sprawozdanie finansowe dostarcza informacji o sytuacji finansowej i majątkowej danej jednostki gospodarczej. Aby taki cel mógł być spełniony również w księgach rachunkowych należy przedstawiać transakcje i inne zdarzenia gospodarcze prawdziwie, rzetelnie i jasno.
Sprawozdanie finansowe to uporządkowany wykaz składników bilansowych i źródeł ich finansowania.
Sprawozdanie finansowe składa się z następujących elementów: bilansu, rachunek zysków i strat oraz informacji dodatkowej podzielonej na: wprowadzenie do sprawozdawczości finansowej, dodatkowych informacji i objaśnień, rachunku przepływu pieniężnych, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz sprawozdania z działalności gospodarczej.
Sprawozdanie finansowe można rozpatrywać przyjmując różne kryteria klasyfikacyjne:
- według złożoności podmiotu objętego sprawozdaniem wyróżnia się sprawozdanie finansowe jednostki, roczne sprawozdanie finansowe złożone zakładów samofinansujących się, skonsolidowane sprawozdanie finansowe jednostek tworzących grupę kapitałową.
- według kryterium powtarzalności sporządzania sprawozdania finansowego dzieli się na:
SYSTEMATYCZNE (roczne, śródroczne)
SPORADYCZNE
- według kryterium z punktu widzenia stopnia złożoności wyróżnia się: sprawozdanie szczegółowe i sprawozdanie uproszczone. (małe podmioty mogą tworzyć uproszczoną wersję bilansu)
- według kryterium sposobu prezentacji to sprawozdanie brutto, sprawozdanie netto i sprawozdanie mieszana.
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego są to jego właściwości (atrybuty), które sprawiają że informacji w nim zawarte są użyteczne dla odbiorcy.
Różne wyróżnić cztery główne cechy jakościowe sprawozdania finansowego: zrozumiałość, przydatność, wiarygodność, porównywalność.
ZROZUMIAŁOŚĆ jest niezbędną cechą informacji przedstawianych w sprawozdaniu finansowym. Ta cecha oznacza prezentację informacji w sprawozdaniu finansowym w sposób łatwy do zrozumienia przez użytkowników, czyli w sposób czytelny, co jednoznacznie nie oznacza przyzwolenia na pominięcie w sprawozdaniu finansowym pewnych informacji tylko dlatego że pewni użytkownicy mogą ich nie zrozumieć ze względu na ich skomplikowanie (tak jak to zdanie).
Zrozumiałość treści sprawozdania finansowego wymaga od użytkowników informacji sprawozdawczych posiadania określonej wiedzy przede wszystkim z rachunkowości finansowej, prowadzenia biznesu i prawa gospodarczego, a także wnikliwości, uwagi i kojarzenia faktów przy czytaniu informacji (są mocno zagregowane w oparciu o analizy finansowej oblicza się wskaźnik zadłużenia- banki oraz wielkość zysku-inwestorzy).
PRZYDATNOŚĆ wiąże się z użytecznością informacji do podejmowania decyzji przez adresatów tych informacji. Przydatność oznacza wpływanie na decyzje gospodarcze użytkowników i pomoc w ocenie przeszłych, teraźniejszych i przyszłych zdarzeń. Nieodzownym komponentem przydatności informacji jest istotność. Informację uważa się za istotną jeżeli jej pominięcie może wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez ich użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego.
WIARYGODNOŚC informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym oznacza brak istotnych błędów, bezstronność i wierność odzwierciedlenia informacji i transakcji stanowiących jej treść. Realizacja wiarygodności wymaga uwzględnienia kilku jej atrybutów w postaci wiernego jej odzwierciedlenia, przewagi treści nad formą, neutralności, ostrożności w wycenie i kompletności. Informacja jest wiarygodna jeśli przedstawia transakcje i zdarzenia zgodnie z treścią ekonomiczną i rzeczywistością gospodarczą , a nie tylko formą prawną. Neutralność oznacza pozbawienie stronniczości. Sprawozdanie finansowe nie jest neutralne jeśli poprzez dobór lub sposób prezentacji wywiera wpływ na podejmowanie decyzji lub formułowanie ocen w celu osiągnięcia wcześniej zaplanowanych rezultatów, bądź skutków. Niezbędnym elementem wiarygodności jest ostrożna wycena przy sporządzaniu sprawozdania finansowego. Ostrożna wycena jest następstwem konieczności uwzględnienia przez sporządzającego niepewności dotyczącej wielu zdarzeń i okoliczności. Oznacza ona rozwagę przy stosowaniu subiektywnych ocen.
PORÓWNYWALNOŚĆ jest ważną cechą informacji sprawozdawczej, zwłaszcza dla dokonywania analiz finansowych w czasie, czyli ustalania trendów w działalności jednostki.
Użytkownicy sprawozdań finansowych
Głównymi odbiorcami sprawozdań finansowych są :
Inwestorzy, czyli udziałowcy oraz akcjonariusze angażujący w jednostkę w swój kapitał.
Są oni zainteresowani przede wszystkim rozmiarami ryzyka i niepewności związanymi z inwestowaniem oraz stopą zwrotu zaangażowanego kapitału. Są także zainteresowani zdolnością jednostki do wypłacania dywidend.
Kredytodawcy są zainteresowani informacjami umożliwiającymi im określenie, czy ich kredyty wraz z odsetkami zostaną spłacone w ustalonym terminie.
Dostawcy i inni wierzycie są zainteresowani informacjami umożliwiającymi, czy w terminie uzyskają należne im kwoty.
Klienci – interesują ich informacje o kontynuacji działalności przez jednostkę, zwłaszcza gdy pozostają w związku przez dłuższy okres lub są od niej zależni.
Rządy i agendy rządowe zainteresowane są alokacją zasobów w sprawozdaniu finansowym. Potrzebują informacji do tego, aby na ich podstawie określać politykę podatkową, obliczać dochód narodowy oraz inne dane statystyczne.
Społeczeństwo – sprawozdania finansowe mogą pomagać społeczeństwu, dzięki dostarczaniu informacji o trendach i ostatnich zmianach w poziomie zasobności jednostki gospodarczej oraz w zakresie jej działalności.