Językoznawstwo ogólne:

Teoretyczne stadium naturalnego języka ludzkiego. Celem jest uzyskanie pewnego stopnia ogólności, dodajemy ogólność o charakterze abstrakcyjnym, a więc rozpatrujemy cechy wspólne danego zbioru, czyli wszystkich jednostek świata.

Metody badań językowych;

Diachroniczne badania – rozwój i ewolucja (spojrzenie języka z perspektywy historii), pionowy przekrój przez język.

Synchroniczne badania języka – analiza elementów, które istniały w danym czasie jednocześnie, chwilowy stan języka (poziomy przekrój języka).

Zadania językoznawstwa ogólnego:

-uogólnia wyniki językoznawstwa szeregowego.

-dostarcza językoznawstwu szereg możliwie optymalnych modeli i wzorów opisu język.

-zajmowanie się tzw. uniwersaliami językowymi, tj. cechami wspólnymi j. świata.

Kryteria językowe

-anonimowość – kto gdzie, kiedy nie można

-tradycyjność – z pokolenia na pokolenie

-uniwersalność – naturalny środek porozumiewania się

-Immanentna produktywność – nadążanie za życiem, środki i mechanizmy, aby nazwać nowe byty i zjawiska.

-zmienność – podlega ewolucji- zmienności historycznej i dostosowanie się do potrzeb użytkownika.

Język naturalny – zespół zwyczajów komunikacyjnych (wew. Spójnie uporządkowanych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie) właściwych danej wspólnocie i stanowiący obok kultury i religii jeden z głównych elementów integrujących wspólnotę.

Metody opisu języka:

STRUKTURALNA język naturalny to dwuklasowy system znaków wykorzystywanych przez daną grupę do porozumiewania się o wszystkim.

GENERATYWIZM mechanizm transformacyjny, dzięki któremu można wygenerować zbiór zdań poprawnych.

KOGNITYWIZM język ujęty jako forma porządkowania doświadczeń poznawczych w nieskończenie zmiennych sytuacjach społecznych człowieka, wspólnoty językowej i ludzkości.

Znak i znaczenie

ZNAK to postrzegany zmysłami element wywołujący określone kojarzenia – nośnik informacji o rzeczywistości np. czarna chmura jest znakiem burzy.

Istotą znaku jest to ze: przedmiot, cecha, zjawisko, zdarzenie, zachowanie (gest) kierują uwagę na coś innego poza sobą, na informację o rzeczywistości, np. chmura nadciągającej burzy.

ZNACZENIE ZNAKU to jego treść pojęciowa. Znaczenie krystalizuje się w relacji nadawca-odbiorca.

Semiologia, semiotyka(F. de Saussure) interdyscyplinarna nauka o znakach(także językowych, kodach kulturowych i estetycznych).

Relacja oznaczania

FORMA ZNAKU signifiant- ma charakter materialny i musi być spostrzegana zmysłowo (ze względu na kanał komunikacji wyróżnić należy wzrokowe, dotykowe, słuchowe, dotykowe, smakowe), np. czarna przepaska, grzmot zapach spalenizny, klepniecie w plecy.

TREŚC ZNAKU sinife – pojecie, znaczenie, np. żałoba, burza, pożar, sympatia.

Podział znaków:

Znaki NATURALNE- związki pomiędzy treścią i formą znaku istnieje naturalnie (jest nieustanowiony), zwykle relacja przyczynowo-skutkowa, np. wysoka temperatura ciała-choroba.

Znaki KONWECJONALNE-związek pomiędzy formą i treścią przyjęty jest umownie wśród członków danej wspólnoty, np. sygnalizacja świetlna, cos znaczy dla osób znających konwencję (umowę).

Typologia znaków naturalnych

Symptomy-(oznaki, obawy) oparte na związku przyległości, np. opadające liście – jesień; znaki jednostronne.

Obrazy (znaki ikoniczne) – oparte na relacji podobieństwa, np. fotografia, makieta jako znak budynku(znaki dwustronne).

Znaki konwencjonalne

SYGNAŁY znaki nadawane celowo (dwustronnie)

APELE I WSKAŹNIKI to znaki w których istnieje współwystępowanie w czasie lub miejscu oznaczającego i oznaczanego, np. szczeka pies – ktoś obcy się zbliża.

SYGNAŁY SEMANTYCZNE -9symbole wg Cassiera) znaki w których związek pomiędzy oznaczającym a oznaczanym jest utrwalony kulturowo, a znak może przekazać informacje o przyszłym lub przeszłym, fikcyjnych zdarzeniach, nazwa pochodzi od gr. „symbol: znak rozpoznawczy.

Podział

Znaki IKONICZNE podobieństwa do rzeczy oznaczonej, np. piktogramy typu zakaz palenia, alegorie, onomatopeje i gesty.

Znaki ARBITRALNE czyli nie motywowane gdy związek pomiędzy oznaczającym i oznaczanym jest zatarty, niedostrzegany lub go nie ma. Podstawą relacji semiotycznej jest tu konwencja, np. logo ideogramy(znaki graficzne pojęć, np. pierwiastków chemicznych) emotikiony, symbole kulturowe i religijne, których treści są ukryte, wymagają określonej wiedzy, znaki językowe.

Podział znaków wg Ch. Peirce’a

IKONY relacja podobieństw miedzy znakiem a rzeczywistością, np. portret, piktogram, hieroglify.

INDEKSY relacja styczności, np. dym, znak wskazujący, znak Kielce

SYMBLE relacja konwencji

Znaki i kody

Znaki funkcjonują zazwyczaj w systemach nie zbiorach. Kody to systemy wewnątrz których znajduję się uporządkowane zbiory elementów i zależności między elementami.

Znaki językowe cechy wyróżniające wg Ch. Hocketta

-znaki językowe – dwustronne znaki konwencjonalne, sygnały i symbole.

-arbitralność – znak języka nie ma żadnego naturalnego związku z treścią a formą??

-semantyczność – znak ma określony desygnat odnosi się do elementów rzeczywistych.

-dwustopniowość struktury

-autonomiczność

-kreacyjność

Język to system znaków konwencjonalnych, semantycznych, dwuklasowych, cechujących się autonomicznością i kreacyjnością służący do porozumiewania się ludzi w obrębie danej społ.

Mowa, język, mówienie

-language – mowa

-lang – język

-parole- tekst, komunikat

-komunikacja językowa 0 celowe posługiwanie się językiem

-komunikantem nazywamy treść przekazywaną określonym kanałem informacyjnym, np. dotykowym, wzrokowym, słuchowym (alfabet Braille’a, gestykulacją, pismem, mową)

Komunikacja terminy:

Komunikacja językowa- to proces porozumiewania się ludzi za pomocą znaków językowych –akt komunikacji, kanał komunikacji, akt mowy, funkcje aktu mowy.

Aktem komunikacji językowej nazywamy przekaz treści kierowany przez nadawcę do odbiorcy. Jeżeli akt komunikacji posiada określone intencje wobec odbiorcy( jest to prośba, obietnica, pytania groźba, itd.), wówczas definiujemy akt komunikacji jako akt mowy.

Funkcje wypowiedzi językowych.

-przedstawieniowa/reprezentatywna/informacyjna(o rzeczy., analiza inf. w encyklopediach

-ekspresywna(uczucia)

-impresywna(wrażenia – zmuszanie odbiorcy do działań)

-fatyczna(nastawiona na kontakt Nadawca- Odbiorca)

-metajęzykowa(język o języku, jak zbudowany jest nasz język-gramatyka)

-poetycka(dominują środki literacki, stylistyczne)

-sprawcza(groźby, obietnice, kreują rzeczywistość „Biorę sobie ciebie za żonę..”

-magiczna(abra kadabra)

Wypowiedzi sprawcze (performacyjne) stwarzają rzeczywistość, np. akty i formy prawne, codzienne życzenia.

Wypowiedzi magiczne- nowa rzeczywistość jest stwarzana na mocy magii lub wierzeń religijnych, np. Stoliczku nakryj się!